محمد علومی: امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در مصاحبه اخیر خود با شبکه «فرانس 24» بار دیگر خواستار «تکمیل برجام» با مذاکره بر سر توان موشکی جمهوری اسلامی ایران شده است. وی در عین حال اظهار کرده است مذاکره بر سر توان موشکی ایران، نباید خللی به متن توافق هسته‌ای وارد کند! همچنین رئیس‌جمهور فرانسه در قسمتی دیگر از سخنان خود که اتفاقا کمتر مورد توجه رسانه‌‌های بین‌المللی قرار گرفته است، از تعهد عربستان سعودی مبنی بر عدم حمایت از گروه‌های تروریستی خبر داده است! به گفته رئیس‌جمهور فرانسه، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی به او وعده داده است در زمینه قطع کمک مالی به تروریست‌ها اقدام کند! مکرون این موضوع را در پاسخ به سوالی درباره چرایی حمایت‌های پاریس از ریاض (حمایت‌های تسلیحاتی و...) بیان کرده است. درباره اظهارات اخیر مکرون نکاتی وجود دارد که نمی‌توان بسادگی از کنار آنها گذشت.
نخست اینکه در دیدار شهریورماه امسال (سپتامبر سال 2017) میان روسای جمهور آمریکا و فرانسه در نیویورک و در حاشیه برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، میان مکرون و ترامپ تقسیم کاری وقیحانه علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت. بر این اساس، مکرون متعهد شد در مواجهه با برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران، نقش «پلیس بد» را ایفا کرده و به اصلی‌‌‌‌‌ترین بانی اعمال فشار بر تهران جهت برگزاری مذاکرات موشکی تبدیل شود. بنابراین توطئه‌‌های مشترک فرانسه و آمریکا علیه ایران، پس از جلسه مشترک مکرون و ترامپ در نیویورک رنگ‌وبوی تازه‌ای به خود گرفت.
این روند تا امروز ادامه دارد. بر اساس آنچه منابع آگاه خبر می‌دهند، مکرون به ترامپ تعهد داده است موانع حقوقی موجود درباره احتمال تداخل برجام با فعالیت‌های موشکی ایران را از بین ببرد! با این حال اظهارات مکرون نشان می‌دهد او خود نیز نتوانسته است مرزبندی مشخصی میان برجام و توان موشکی ایران داشته باشد. رئیس‌جمهور فرانسه از یکسو بر غیر قابل تغییر بودن توافق هسته‌ای تاکید می‌کند و از سوی دیگر، توافق برجام بدون مهار موشکی ایران را توافقی بی‌فایده قلمداد می‌کند! مکرون از یکسو بخوبی می‌داند نمی‌تواند موضوع اعمال محدودیت‌های موشکی علیه ایران را در قالب یک «الحاقیه» به برجام ضمیمه کند، زیرا در آن صورت، سخن وی مبنی بر «تغییرناپذیری برجام» نقض می‌شود. از سوی دیگر، رئیس‌جمهور ناتوان فرانسه، مانند ایالات متحده آمریکا نسبت به مخالفت کامل نظام جمهوری اسلامی ایران و رهبر انقلاب نسبت به هرگونه مذاکره بر سر توان دفاعی و موشکی کشورمان آگاه است. در چنین شرایطی مذاکره موشکی با ایران را در قالب یک «گفت‌وگوی جدا از برجام» نمی‌توان برگزار کرد! بنابراین مکرون در عین اینکه می‌داند چه می‌خواهد، نتوانسته و نخواهد توانست مکانیسم و روشی معقول برای رسیدن به هدف خود پیدا کند.
نکته دوم به اظهارات رئیس‌جمهور فرانسه درباره ریاض و رویکرد تروریستی رژیم سعودی بازمی‌گردد. ماه مارس امسال، فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور سابق فرانسه مجوز فروش تسلیحات به عربستان سعودی را به ارزش 455 میلیون یورو صادر کرد. امانوئل مکرون نیز پس از حضور در کاخ الیزه این روند را ادامه داد تا فروش سلاح به عربستان از سوی فرانسوی‌ها روندی تصاعدی پیدا کند. با افشای جنایات آل‌سعود در قبال ملت یمن و افزایش شدید مخالفت افکار عمومی فرانسه و اروپا با حمایت‌های تسلیحاتی غرب از ریاض، مکرون از تعهد محمد بن‌سلمان به خود برای عدم حمایت از گروه‌های تروریستی پرده برداشته است! به عبارت بهتر، مکرون عملا اذعان کرده در جریان حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم ریاض از گروه‌های تروریستی در منطقه بوده است. بدون شک این اعتراف مکرون، فراتر از اینکه یک گاف سیاسی بزرگ محسوب می‌شود، دارای آثار و تبعاتی حقوقی است. اظهارات اخیر مکرون، خود برای اثبات حمایت غیرمستقیم فرانسوی‌ها از تروریسم در منطقه غرب آسیا کافی است. بر این اساس، فرانسه با علم به اینکه ریاض از گروه‌های تروریستی در منطقه حمایت می‌کند، به صادرات سلاح به رژیم سعودی ادامه داده است.
نکته سوم به رویکرد دستگاه دیپلماسی و سیاست خارجی کشورمان در قبال فرانسه و رئیس‌جمهور جوان این کشور بازمی‌گردد. متاسفانه دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنان نسبت به مکرون و کاخ الیزه در قالب یک «واسطه» میان تهران و واشنگتن می‌نگرد. این در حالی است که پاریس نقش مکمل ایالات متحده آمریکا را در تقابل موشکی، هسته‌ای و منطقه‌ای با ایران ایفا می‌کند. سوال اصلی اینجاست: چرا دستگاه دیپلماسی کشورمان از ملاقات ماه سپتامبر مکرون و ترامپ در نیویورک بسادگی گذشته و پس از آن نیز همچنان رویکرد ایجابی خود را نسبت به دولت فرانسه حفظ کرده است؟ هم‌اکنون کار به جایی رسیده است که تحلیلگران فرانسوی از سفر مکرون به ایران، به عنوان سفری مهم برای اتمام حجت با کشورمان یاد می‌کنند! آیا زمان آن نرسیده است که دستگاه دیپلماسی کشورمان این معادله را تغییر دهد؟ آیا انداختن فرش قرمز برای سیاستمداری که خواستار تحریم موشکی ایران و تحدید منطقه‌ای کشورمان است صحیح است؟ رئیس‌جمهور جوان فرانسه که به واسطه گاف‌های سیاسی خود به بازمانده‌ای ناشی برای ژنرال دوگل تبدیل شده است، نسبت به سفر سال آینده میلادی ( 2018 ) خود به ایران به عنوان فرصتی برای «تهدید مستقیم» کشورمان و اثبات وفاداری خود به ترامپ می‌نگرد. در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران نیز باید از این سفر به عنوان فرصتی برای بازخواست شدید و مواخذه جدی رئیس‌جمهور فرانسه بابت بازی در زمین کاخ سفید استفاده کند. هم‌اکنون فرصت اندکی جهت تغییر این معادله و برخورد مقتدرانه (با تکیه بر منافع ملی) در قبال دولت فرانسه باقی مانده است. با این حال همچنان نشانه‌ای دال بر اصلاح این رویکرد در میان مقامات دستگاه سیاست خارجی کشورمان وجود ندارد.