حجتالاسلام و المسلمین سیدمحمدرضا میرتاجالدینی* : هدفمندسازی یارانهها فراز و نشیبهای بسیار دارد که متاسفانه عدهای بدون توجه به اهداف اولیه هدفمندی و وعدههایی که مجلس و دولت به مردم دادهاند اقدام و دقیقا برخلاف قانون اولیه هدفمندی عمل میکنند. قصه هدفمندی به همه دولتهای گذشته بازمیگردد؛ معضلی که درباره یارانههای پنهان در حاملهای انرژی وجود داشت و به اذعان و اعتراف بسیاری از دولتمردان و مجلسیان و کارشناسان، یارانه سنگین و فراوان در حاملهای انرژی یعنی بنزین، گازوئیل و سایر فرآوردههای نفتی و گاز، آب و برق وجود داشت که به صورت غیرهدفمند و غیرعادلانه توزیع میشد و هر کس امکانات بیشتری داشت بهره بیشتری میبرد. به اظهار کارشناسان 70 درصد یارانهها به 3 دهک بالای جامعه میرسید و مجموع یارانه (مستقیم و پنهان) در حاملهای انرژی در بعضی موارد با توجه به نوسانات قیمت نفت بیشتر از بودجه عمومی دولت بود. همه به اهمیت این مساله پی برده بودند و معضل و مشکل را بخوبی میدانستند. قاچاق سنگین فرآوردههای نفتی به خاطر نازل بودن قیمتها نیز مشکل دیگری بود که لاینحل مانده بود، و اضافه کنید یارانه غیرمستقیم آرد و نان را که موجب اتلاف و هدر رفتن یک سوم گندم کشور میشد.
هیچکدام از دولتها نتوانستند این مشکل را حل کنند، زیرا فقط در فکر افزایش و اصلاح قیمتها بودند و برای جبران فشار اقتصادی به مردم فکری نمیکردند و این روند بیش از 20 سال طول کشید تا اینکه دولت نهم و مجالس هفتم و هشتم این مساله را با قانون هدفمندسازی یارانهها حل کردند و مقرر شد 50 الی 60 درصد منابع حاصل از افزایش قیمتها به مردم پرداخت شود و بخشی هم به صنعت و تولید اختصاص یابد.
قانون هدفمندی یارانهها فیالواقع یک تعهد مابین مردم و حاکمیت است، از این رو هر روز یک تصمیم جدید درباره یارانهها گرفتن، اعتماد جامعه را خدشهدار میکند. متاسفانه نگاه و سیاست دولت اعتدال به هدفمندسازی یارانهها از اول نادرست بوده و بدون توجه به اهداف اولیه هدفمندسازی است. یارانههای هدفمندسازی غیر از یارانه کمک به نیازمندان است، این در واقع همان یارانه غیرمستقیم است که آشکار شده است، همچنانکه یارانه غیرمستقیم برای عموم مردم بود، البته دهکهای بالا بیشترین استفاده را داشتند در هر صورت یارانه نقدی برای عموم مردم است تا خود هزینههای انرژی را مدیریت کنند.
نگاه صدقهمحور دولت به یارانهها یک نگاه تحقیرآمیز برای ملت است؛ این یارانهها به ازای افزایش قیمتهاست نه یارانه مستمندان. یک بار هم دولت این رویکرد را تجربه و با تبلیغات گسترده اعلام کرد فقط افراد نیازمند ثبتنام کنند که در عمل خلاف آن اتفاق افتاد و اکثریت مردم ثبتنام کردند، یعنی مردم یارانهها را با توجه به افزایش قیمت حاملهای انرژی، حق خودشان میدانند.
اکنون درآمد حاصل از هدفمندسازی یارانهها طبق اظهار بعضی نمایندگان مجلس بیش از 80 هزار میلیارد تومان است که نیمی از آن را به مردم میدهند و نیم دیگر در خزانه دولت است. در اینجا سوال جدی این است: اگر هدفمندی اجرا نمیشد الان در چه شرایطی بودیم؟ اگر هدفمندسازی اتفاق نمیافتاد نهتنها از چنین منابعی خبری نبود، بلکه با نرخ رشد سریع مصرف انرژی باید بیش از یارانه نقدی مردم برای واردات بنزین و گازوئیل هزینه میکردیم و روند رو به تصاعد قاچاق هم بحران دیگری در جامعه شده بود.
چرا مجلسیان و دولتمردان این سابقه و این اهداف روشن را فراموش کردهاند و با این اقدامات، مردم به کدام تصمیمات مجلس و دولت اعتماد کنند؟!
در لایحه بودجه، سازمان هدفمندی یارانهها به صندوق رفاه اجتماعی تغییر یافته است؛ مگر قانون ثابت هدفمندی را با لایحه یک ساله بودجه میتوان تغییر داد؟
جناب آقای نوبخت! اینقدر شأن ملت عزیز ایران را مخدوش نکنید! اعلام کردهاید هر کسی میخواهد یارانه بگیرد باید گواهی و تایید نیازمندی بیاورد. شما به جای حذف یارانه مردم که حق آنهاست جلوی افزایش بیرویه هزینههای دولت و شرکتهای دولتی را بگیرید؛ در دولت شما بودجه جاری 3 برابر شده است.
به جای حذف اندک یارانه نقدی مردم که بسیاری از خانوادهها بخشی از خلأ زندگی خود را با آن پر میکنند، حقوقهای نجومی را اصلاح کنید و وضعیت نابهنجار شرکتهای دولتی را که دوسوم بودجه کشور در اختیار آنهاست اصلاح کنید.
شما به وظیفه قانونی خود و به مصوبه مجلس عمل و دهکهای بالای جامعه را شناسایی و حذف کنید و کاری به اکثریت جامعه که یارانه جبرانی میگیرند نداشته باشید و تجربه سالهای اول دولت یازدهم را دوباره تکرار نکنید.
اینجانب، با عنایت به اینکه از اول تصویب قانون هدفمندسازی یارانهها در مجلس به عنوان نماینده و در اجرای آن در دولت به عنوان معاون پارلمانی حضور داشتم، آشنایی کافی به زوایای آن دارم و بر این اساس به نمایندگان محترم مجلس عرض میکنم اهداف اولیه هدفمندسازی یارانهها را مدنظر داشته باشند و نگذارند حق مردم با تغییر سیاستهای دولتها ضایع شود و از بین برود. بلی! دهکهای پردرآمد که از یارانه حاملهای انرژی بهره کافی برده و همچنان استفاده میکنند از این موضوع مستثنا هستند ولی اکثریت جامعه از همه صنوف مشمول قانون هدفمندسازی یارانهها میشوند، همچنانکه سهم تولید و صنعت هم نباید به فراموشی سپرده شود و لازم است با اعطای تسهیلات یارانهای از واحدهای تولیدی حمایت جدی شود.
*نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی