گروه فرهنگ و هنر: فهرست نامزدهای بخش‌های مختلف یازدهمین جشنواره فیلم «سینماحقیقت» در حالی روز گذشته اعلام شد که همچون همیشه بحث‌های بسیاری در ارتباط با نامزدهای این دوره از جشنواره در میان اهالی رسانه و فعالان عرصه مستند پیرامون این آثار درگرفت. بحث‌هایی که برخی از آنها نشان‌دهنده تعجب اهالی رسانه و فعالان رسانه از نادیده گرفته شدن برخی آثار و همچنین چگونگی راه‌یافتن برخی دیگر از این آثار به فهرست نهایی نامزدها بود؛ موارد جالب و حتی عجیبی که در ادامه به مرور برخی از آنها خواهیم پرداخت.
پیشتازی زنان در حقیقت
نخستین نکته جالب توجه در ارتباط با فهرست نهایی نامزدهای بخش‌های مختلف، پیشتازی 3 فیلم «در جستجوی فریده»، «زنانی با گوشواره‌های باروتی» و «بانو قدس ایران» در لیست دریافت جایزه از بخش‌های مختلف جشنواره بود. آثاری که سوژه محوری هر سه آنها زنان هستند و از این نظر می‌توان یازدهمین دوره جشنواره سینماحقیقت را در زمینه پرداختن به آثاری در ارتباط با زنان نسبت به همه دوره‌های پیش از خود متفاوت دانست. البته با وجود توجه ویژه جشنواره به آثاری با محوریت زنان، نکته جالب توجه در ارتباط با این آثار آن بود که هر سه آنها توسط کارگردان‌های مرد (در جست‌وجوی فریده به شکل مشترک توسط آزاده موسوی و کورش عطائی) تولید شده‌اند که این خود می‌تواند نشان‌دهنده حضور کمرنگ‌تر بانوان در عرصه سینمای مستند باشد. حضوری که طی سال‌های گذشته در عرصه داستانی گسترش یافته ولی به نظر می‌رسد در عرصه مستند حضور تغییر چندان محسوسی نداشته است.
حذف شد، اضافه شد، کاندیدا شد!
اما یکی دیگر از نکات جالب توجه در ارتباط با فهرست آثار راه‌یافته به جمع نامزدهای نهایی این دوره از جشنواره سینماحقیقت که اتفاقا به محل بحث و نظر بسیاری از اهالی رسانه و مستند نیز تبدیل شده است، چگونگی راه یافتن مستند «بانو قدس ایران» به جمع نامزدهای 5 بخش جشنواره بود. مستندی در ارتباط با زندگی همسر امام خمینی(ره) که قرار بود به عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره به نمایش درآید ولی به یکباره و با درخواست سرمایه‌گذار اثر از همه بخش‌های جشنواره کنار گذاشته شد. ستاد خبری جشنواره «سینماحقیقت» در همان روز با انتشار خبری در ارتباط با این اتفاق اعلام کرد که با درخواست موسسه «عروج فیلم» تهیه‌کننده فیلم مستند «بانو قدس ایران»، این اثر از بخش مسابقه ملی و جایزه شهید آوینی یازدهمین دوره جشنواره جهانی «سینماحقیقت» خارج شد.
اما نکته عجیب در ارتباط با این اثر، نمایش ناگهانی آن درست یک روز پیش از اعلام فهرست نامزدهای جشنواره بود! آن هم در شرایطی که اطلاع‌رسانی چندانی در ارتباط با این تغییر تصمیم ناگهانی اعلام نشده بود و فیلم در شرایطی به نمایش درآمد که اساسا بسیاری از اصحاب رسانه از تصمیم جدید سرمایه‌گذاران اثر و بازگشت مجدد آن به جشنواره بی‌اطلاع بودند.
ماجرا زمانی جالب‌تر شد که یک روز پس از نمایش ناگهانی این اثر، ستاد خبری جشنواره فهرست نهایی نامزدهای بخش‌های مختلف جشنواره را اعلام می‌کند و مستند «بانو قدس ایران» ساخته مصطفی رزاق‌کریمی، در 5 بخش بهترین کارگردانی، بهترین تدوین، نویسنده گفتار متن، بهترین موسیقی و بهترین فیلم نامزد می‌شود. موضوعی که با توجه به اتفاقات پیش‌آمده پیرامون این اثر قبل از اعلام نامزدهای جشنواره، موجب تعجب بیشتر رسانه‌ها و فعالان عرصه مستند شد.
خوب‌های نادیده گرفته شده
البته جشنواره حقیقت در بخش فیلم‌های نامزد دریافت جایزه شهید آوینی نیز خالی از حاشیه و اتفاقات عجیب نبود. در شرایطی که امسال انبوهی از آثار خوش‌ساخت و جدی در ارتباط با شخصیت‌های تاریخی انقلاب میان آثار راه‌یافته به این بخش به چشم می‌خورد، در نهایت در فهرست نهایی آثار راه‌یافته به جمع مدعیان دریافت جایزه شهید آوینی این دوره از جشنواره اساسا نامی از این آثار دیده نمی‌شود؛ برای مثال مستند «ادوارد» ساخته محمدباقر شاهین که یکی از بهترین مستندهای تولید شده توسط مرکز مستند سوره حوزه هنری بود و بسیاری پیش از آغاز جشنواره به واسطه کیفیت بالای فنی اثر و البته سوژه جالب توجه آن که پیرامون زندگی یک مرد مسیحی بریده از سازمان منافقین بود، این مستند را جزو شانس‌های اصلی حضور در میان نامزدهای بخش‌های مختلف جشنواره می‌دانستند ولی نه‌تنها در بخش ملی جشنواره مورد بی‌توجهی قرار گرفته بلکه حتی در میان نامزدهای نهایی جایزه شهید آوینی نیز حضور ندارد.
این موضوع را می‌توان در ارتباط با آثار دیگری همچون «کویرس، وطن کوچک من» نیز مطرح کرد؛ اثری که روایتگر مقاومت 3 ساله یک دانشگاه هوایی در سوریه در برابر هجوم نیروهای داعش است و به نظر می‌رسید با توجه به پیروزی‌های اخیر نیروهای جبهه مقاومت در برابر داعش که منجر به پایان حاکمیت این گروهک تکفیری در سرزمین‌های اسلامی شده بود، باید توجه بیشتری از سوی جشنواره حقیقت به اینگونه آثار که دارای زبان و دغدغه‌ای بین‌المللی بودند، می‌شد.
به این فهرست می‌توان 2 مستند «آقای دادستان» و «قصر قند» ساخته محسن اسلام‌زاده و همچنین مستند «قائم مقام» ساخته علی‌صدری‌نیا را نیز اضافه کرد که همگی آنها از جمله آثاری بودند که به واسطه موضوع مهم و قابل توجهی که داشتند و در زمان نمایش خود با استقبال خوبی از سوی تماشاگران مواجه شدند، شایستگی حضور در جمع نامزدهای نهایی دریافت جایزه شهید آوینی را داشتند.