بندر چابهار با وجود اهمیت راهبردی ملی و فراملی پایینترین شاخصهای زندگی را در کشور دارد و طرحهای محرومیتزدایی در آن سالهاست در بند بیپولی گرفتار است. وجود ۳۲۰ کیلومتر مرز آبی، ۱۱ بندر ماهیگیری و جایگاه تخلیه صید، ۲ بندر منحصر به فرد خارج از نقطه بحران با بریدگیهای طبیعی و با قابلیت پهلوگیری کشتیهای غولپیکر، وجود بیش از ۲۰۰جاذبه گردشگری و زمینهای کشاورزی مستعد میوههای گرمسیری و همچنین موقعیت مناسب برای پرورش میگو تنها بخشی از ویژگیهای منحصر به فرد بندر چابهار به عنوان قلب سواحل مکران و محور توسعه شرق است. همچنین چابهار به لحاظ شرایط جغرافیایی و ژئوپلیتیکی و قرار گرفتن در مبدا ورودی دریای عمان و اقیانوس هند یکی از ۱۰ بندر مهم جهان است که قابلیت تبدیل شدن به بندری بزرگ را دارد، چرا که چابهار مطمئنترین مسیر برای ترانزیت به مقصد ۲۴ کشور دنیا از جمله پاکستان، افغانستان و کشورهای آسیای میانه و نقطه اتصال کشورهای حوزه اقیانوس هند با ۲ میلیارد نفر جمعیت با کشورهای آسیای میانه و مشترکالمنافع با ۴۰۰میلیون نفر جمعیت است که این ویژگیها باعث شده به تنها بندر اقیانوسی ایران لقب «دروازه ملل» داده شود تا تبدیل به محور توسعه روابط ایران با بسیاری از کشورها شود. هرچند در یک روی سکه چابهار ویژگیهای منحصر به فردی دارد اما در روی دیگر سهم مردم چابهار پایینترین شاخصهای توسعهای نظیر پایینترین سرانه فضای آموزشی، درمانی، ورزشی و همچنین دسترسی به آب بهداشتی و بالاترین نرخ حاشیهنشینی در کشور است. محرومیت در بندر چابهار به حدی است که به گفته نمایندهاش در مجلس «با سرعتی که طرحهای محرومیتزدایی در چابهار دارد مردم این بندر فوقراهبردی باید دههها برای رسیدن به شاخصهای مطلوب کشوری منتظر بمانند». عبدالغفور ایراننژاد در گفتوگو با مهر، اظهار داشت: چابهار در حالی عنوان محور توسعه شرق و «دروازه ملل» را به دوش میکشد که بیش از نیمی از جمعیت ۲۸۰ هزار نفری آن با پایینترین امکانات رفاهی روزگار میگذرانند. وی افزود: مردم چابهار با وجودی که در کنار آبهای بیکران زندگی میکنند اما فاجعهبارترین شاخص را در دسترسی به آب آشامیدنی دارند چرا که تنها ۲۳ درصد مردم چابهار به آب بهداشتی آن هم نه به صورت مداوم بلکه تنها 2 روز در هفته دسترسی دارند و بقیه با ۳۷ تانکر فرسوده با سهمیه تنها ۱۵ لیتر در روز آبرسانی میشوند ۹۰درصد روستاهای چابهار هم در قالب ۴۳۸ روستا آب بهداشتی ندارند و با همان تانکرهای فرسوده آبرسانی میشوند. به گفته نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی، ساخت حداقل یک آبشیرینکن ۲۰۰ هزار مترمکعبی برای چابهار و یکصد هزار مترمکعبی برای کنارک لازم است تا مردم حوزه شهرستان چابهار از کنارک تا گواتر به حداقلهای موجود در سرانه شبکه آب بهداشتی دسترسی پیدا کنند و این در حالی است که در حال حاضر تنها آبشیرینکن فرسوده و قدیمی کنارک با ۲۸ هزار مترمکعب ظرفیت وظیفه آبرسانی به بالغ بر ۳۱۰ هزار نفر جمعیت شهرستانهای چابهار و کنارک را برعهده دارد. نماینده چابهار در مجلس اشارهای هم به شاخصهای آموزشی در چابهار کرد و گفت: سرانه فضای آموزشی در شهرستان چابهار که دارای ۲ منطقه آموزشوپرورش در شهر چابهار و بخش دشتیاری است یک متر و ۸۷ سانتیمترمربع است که نسبت به میانگین کشوری که ۵ متر و ۸۷ سانتیمترمربع است، کمترین میزان در کشور است. به گفته وی، چابهار به دلیل مهاجرپذیر بودن بیشترین رشد جمعیت دانشآموزی را در کشور با نرخ ۱۶ درصد به خود اختصاص میدهد و این امر موجب شده کمترین سرانه فضای آموزشی را با بیشترین دانشآموز در چابهار داشته باشیم به طوری که اکنون تنها در شهر چابهار بیش از ۲۰ کلاس درس داریم که در هر کدام ۶۰ دانشآموز مشغول به تحصیل هستند. نماینده مردم چابهار در مجلس ادامه داد: در کل برای آنکه این شهرستان به حداقلهای کشوری در سرانه فضای آموزشی برسد بیش از ۲ هزار کلاس درس جدید و حدود ۲ هزار معلم نیاز دارد که با این آهنگ تخصیص اعتبارات بعید میدانم تا ۱۰سال آینده هم به نرم کشوری برسیم. فرماندار ویژه چابهار نیز همصدا با نماینده مجلس این خطه با انتقاد شدید از روند کند تخصیص اعتبارات به چابهار و زمانبر شدن اجرای طرحهای محرومیتزدایی در این شهرستان بیان کرد: تنها ۳۰ درصد اعتبارات این شهرستان که از محل تملک داراییهای سرمایهای است در سال گذشته تخصیص یافته است. ایوب درویشی با بیان مثالی از روند طولانی تخصیص اعتبارات میافزاید: چابهار پایینترین سرانه فضای ورزشی در کشور را دارد، چرا که در کل شهرستان چابهار با بیش از ۲۷۰ هزار نفر جمعیت در مجموع یک سالن ورزشی و یک استخر وجود دارد و این در حالی است که ۳ پروژه ورزشی نیمهکاره در این شهرستان داریم که در بند کمبود اعتبارات است. وی تصریح میکند: تنها بیمارستان چابهار سال ۷۸ با ۴۸ تخت به بهرهبرداری رسیده و با توسعههای غیرمتوازنی که تاکنون انجام شده در حال حاضر با ۱۸۲ تخت به بیماران خدماترسانی میکند و این در حالی است که به دلیل جمعیت بسیار زیادی که از ۷ شهرستان اطراف به این بیمارستان مراجعه میکنند در برخی موارد تعداد تختهای بیمارستان به ۲۲۰ تخت نیز افزایش مییابد که باز هم کفاف جمعیت ۶۰۰ هزار نفری شهرستانهای تحت پوشش این بیمارستان را نمیدهد. وی خاطرنشان کرد: پروژه بیمارستان ۵۴۰ تختخوابی چابهار نیز همچنان در پیچ و خم بروکراسی اداری است و با پیگیریهای بسیار زیادی نیز که تاکنون انجام شده تنها مجوز ساخت آن صادر شده و همچنان درگیر مشکل تخصیص زمین است.
نسخه پیچیده شده در تهران دوای درد مردم چابهار نیست
رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار راهکار تسریع در اجرای طرحهای محرومیتزدایی را تفویض بخشی از اختیارات از مرکز به شهرستان میداند و ادامه میدهد: نسخههای تهران دوای درد مردمان این خطه با پایینترین شاخصهای انسانی چون بهداشت، آموزش و دسترسی به آب بهداشتی نیست. معینالدین سعیدی اظهار داشت: هرگز نمیتوان از جایگاه ملی و فراملی بندر راهبردی چابهار سخن گفت در حالی که بیش از ۶۳ درصد جمعیت چابهار در فاجعهبارترین و بدترین شرایط انسانی در مناطق حاشیهنشین زندگی میکنند. به گفته وی، چابهار بزرگترین منطقه حاشیهنشین کشور است، چرا که در حال حاضر بیش از ۵۱ هزار نفر از جمعیت ۹۰ تا ۱۰۰ هزار نفری شهر چابهار در سکونتگاههای غیررسمی مناطق حاشیهنشین شهر شامل «مرادآباد»، «کمب»، «میرآباد»، «جنگلوک»، «عثمانآباد»، «رمین»، «نوکآباد» و «هوتآباد» با کمترین امکانات بهداشتی، زیرساختی، آب آشامیدنی و فضای آموزشی زندگی میکنند. حال با این تفاسیر باید دید آیا مسؤولان به گفته سعیدی، دوای درد مردمان چابهار را یکبار برای همیشه در یک نسخه جامع میپیچند یا صرفا این روند را با نامگذاریهای توخالی برای چابهار از جمله محور توسعه شرق، دروازه ملل، قلب نهفته اقتصاد ایران و... ادامه میدهند.