بعد از اعلام تصمیم تکروانه دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا برای انتقال سفارت این کشور از تلآویو به قدس اشغالی، زنجیرهای از نشستهای اعتراضآمیز آغاز شد و بعد از برگزاری نشست وزرای خارجه برخی کشورهای عربی در قاهره و نشست سران کشورهای اسلامی در استانبول، شورای امنیت نیز دوشنبهشب نشستی برای تصمیمگیری درباره پیشنویس قطعنامه پیشنهادی مصر در اینباره برگزار کرد. با وجود اینکه در این پیشنویس هیچ اقدام بازدارندهای علیه رژیم صهیونیستی و آمریکا پیشبینی نشده بود، با این حال با وجود رای مثبت 14 عضو دائم و غیردائم شورای امنیت به این پیشنویس، نماینده آمریکا به آن رای منفی داد و برای چهلوسومین بار آن را وتو کرد. این چهلوسومین وتوی آمریکا در شورای امنیت به نفع رژیم صهیونیستی است. پس از وتوی این قطعنامه از سوی آمریکا، مجمع عمومی سازمان ملل درخواستی را از جانب گروه عربی جهت برگزاری جلسه فوقالعادهای در زمینه تصویب قطعنامه الزامآوری با هدف ابطال تدابیر آمریکا درباره قدس دریافت کرد. میروسلاو لایچاک، رئیس مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرده در اسرع وقت خواهان نشستی در مجمع عمومی سازمان ملل خواهد شد. ریاض منصور، سفیر فلسطین در سازمان ملل پیشبینی کرد، نشست فوقالعاده چهارشنبه (امروز) یا پنجشنبه باشد. وی گفت: این درخواست همچنین به نام سازمان همکاری اسلامی و جنبش عدم تعهد ارائه شده است. بر اساس قطعنامه اتحاد برای صلح، در صورتی که شورای امنیت به علت سوءاستفاده یکی از اعضای دائم از حق وتو نتواند به مسؤولیت تعریفشده یعنی برقراری صلح و امنیت بینالمللی عمل کند، مجمع عمومی به نیابت از شورای امنیت میتواند وارد عمل شود. در این صورت مصوبه مجمع عمومی نیز از خاصیت الزامآور برخوردار میشود و بر خلاف مصوبات معمولی آن ضمانت اجرایی مییابد. از این دید نشست آتی مجمع عمومی میتواند یک فرصت مهم برای فلسطینیها و مخالفان اعلامیه ترامپ محسوب شود مشروط بر اینکه در پیشنویس قطعنامهای که برای این منظور تهیه خواهد شد برخلاف پیشنویس پیشنهادی مصر، محافظهکارانه نباشد و در آن به راهکارهای بازدارنده نیز تصریح و تاکید شده باشد. در غیر این صورت نشست مجمع عمومی نیز به سرنوشت نشستهای قبلی دچار خواهد شد.
واکنشها به وتوی ضدفلسطینی آمریکا
استفاده آمریکا از حق وتو علیه قطعنامههای شورای امنیت برای لغو تصمیم ترامپ درباره قدس، محکومیتهای بینالمللی و منطقهای به دنبال داشت. نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل بعد از رأیگیری گفت: آنچه امروز در شورای امنیت شاهد آن بودیم توهینی است که هرگز فراموش نخواهد شد. از بیش از 6 سال پیش این نخستین باری است که آمریکا از حق وتو استفاده میکند. گفتنی است آمریکا در نزدیک به 7 سال گذشته از حق وتوی خود در شورای امنیت استفاده نکرده بود. در همین راستا احمد ابوزید، سخنگوی وزارت خارجه مصر از مخالفت آمریکا با تصویب این قطعنامه ابراز تأسف کرد و گفت: بسیار نگرانکننده است که شورای امنیت نتوانست قطعنامهای را تصویب کند که قطعنامهها و مواضع قبلی این شورا درباره وضعیت قانونی شهر قدس به عنوان یک شهر اشغال شده را تأیید کند. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین بعد از مخالفتش با دیدار با مایک پنس، معاون رئیسجمهور آمریکا، روز دوشنبه گفت: دیوانگی است اگر بخواهیم از این به بعد نقش آمریکا را به عنوان میانجیگر در روند صلح بپذیریم. جنبش حماس نیز اعلام کرد اقدام آمریکا در استفاده از وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد، نمونهای از سیاست سلطهطلبانه و عربدهکشی مقابل نهادهای بینالمللی است. جنبش حماس از محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان خواسته است از توافقنامه اوسلو خارج شود و به هماهنگی امنیتی با رژیم اشغالگر پایان دهد. وزارت خارجه سوریه اعلام کرد: ما استفاده آمریکا از حق وتو علیه پیشنویس قطعنامه شورای امنیت درباره قدس را محکوم میکنیم. موضع آمریکا بار دیگر نشان داد این کشور تمام قوانین بینالمللی را زیرپا گذاشته و قطعنامههای شورای امنیت را آشکارا نقض میکند؛ همین مساله بیش از هر زمان دیگری لزوم ایجاد نظام جهانی جدید برای پایان دادن به سیاستهای آمریکا را میطلبد. وزارت خارجه ترکیه نیز ضمن ابراز تأسف از وتوی قطعنامه پیشنهادی، گفت: استفاده آمریکا از حق وتو علیه این قطعنامه علامت واضحی درباره عدم مشروعیت اقدام این کشور درباره قدس است. در همین حال مرزوق علی الغانم، رئیس پارلمان کویت گفت: صرفنظر از وتوی آمریکا موافقت بقیه اعضای شورای امنیت پیام واضحی را درباره مخالفت جهانی با اقدام یکجانبه آمریکا میرساند. طی جلسه شورای امنیت، نماینده انگلیس در سازمان ملل گفت: اوضاع قدس باید از طریق مذاکرات مستقیم میان اسرائیلیها و فلسطینیها مشخص شود و قدس شرقی بخشی از اراضی فلسطین خواهد بود. نماینده فرانسه نیز از اقدام آمریکا ابراز تأسف کرد و گفت: تصمیمات ترامپ اصل مشترکی را که باید تلاشهای صلح بر آن پایهریزی شود، تغییر نخواهد داد. روسیه نیز حمایت خود را از اصل تشکیل کشور فلسطین به پایتختی قدس شرقی اعلام کرد. وزارت خارجه لبنان نیز از اقدام آمریکا درباره استفاده از حق وتو ابراز تأسف و تأکید کرد: ما امیدواریم میانجیگران جدیدی پیدا شوند که در کارشان شفافیت داشته باشند تا منطقه به جنگ کشیده نشود.
ذوقزدگی نتانیاهو و تشکر لابی آیپک
نخستوزیر رژیم صهیونیستی در واکنش به وتوی آمریکا به قطعنامه پیشنهادی در شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت: نیکی هیلی به تنهایی همه را مغلوب کرد، حقیقت، دروغ را به شکست کشاند! نتانیاهو در حساب رسمی توئیتر خود نوشت: تشکر از تو، رئیس جمهور ترامپ. تشکر از تو، نیکی هیلی. لابی صهیونیستی آیپک نیز از وتوی آمریکا به قطعنامه پیشنهادی در شورای امنیت درباره قدس اشغالی حمایت و قدردانی کرد. آیپک در بیانیه خود نوشت: ما عمیقا از ترامپ و موضع شجاعانه دولت وی درباره این مساله تشکر میکنیم.