محمد نجارصادقی: جذاب‌ترین بازار سرمایه روزهای اخیر با بیشترین حباب قیمتی، بازار ارز مجازی و بیت‌کوین است؛ بازاری جذاب و اغواگر برای کسانی که قصد دارند یک‌شبه ثروتمند شوند اما معلوم نیست چه سرنوشتی انتظار آنها را می‌کشد.
به گزارش «وطن‌امروز»، پول مجازی، پول بدون پشتوانه، ارز دیجیتال و پول حبابی اسم‌هایی است که برای بیت‌کوین و پولهای مشابه آن استفاده می‌شود. بیت‌کوین یک واحد از 1300 واحد ارز رمزنگاری شده در فضای مجازی است؛ عضوی از یک خانواده بزرگ که بعید نیست در آینده‌ای نزدیک تعریف پول را در اقتصاد عوض کند. سوال اینجاست که چرا در بین ارزهای دیجیتال بیت‌کوین مشهورترین است؟ دلیل آن است که تمام ارزهای دیجیتال در چارچوب اساسی بیت‌کوین تعریف شده‌‌اند و همگی شبیه بیت‌کوین هستند و به‌اصطلاح ارزهای دیجیتال به Alt Coin مشهور هستند.
بیت‌کوین از کجا آمد؟
سال 2009 بیت‌کوین به عنوان نخستین ارز مجازی توسط فردی ناشناس که خود را «ساتوشی ناکاماتو» معرفی می‌کرد ایجاد شد. قیمت بیت‌کوین در آن زمان تنها چند سنت بود و در مجموع تاکنون بیش از 23 میلیون «توکن» بیت‌کوین در جهان ایجاد شده است. پس از مدتی مشخص شد اساسا فردی به این نام وجود ندارد! شاید باور کردنی نباشد ولی ارزش میلیاردی بیت‌کوین روی یک هویت جعلی است. پولی بدون مکان و زمان و شکل؛ شاید باید به بیت‌کوین شبه‌پول گفت، زیرا در حالی که هست و تاثیر هم دارد اما مشخص نیست کجاست! طرفداران این پول معتقدند دلیل نبود اساس مکانی بیت‌کوین، حضور آن در فضای مجازی است! ادعایی که بیشتر به درد جمع‌‌های دانش‌آموزی می‌خورد، زیرا حتی ابرشرکت‌‌های حاضر در تکنولوژی مانند گوگل هم مکانی به عنوان مرکز سرور دارند. بستر بیت‌کوین تنها برای فضای مجازی ایجاد شده است و فروش آن در خارج آن غیرمعقول است. الگوبرداری بیت‌کوین در ایران از طرح‌ها و حقه‌های پانزی یا همان هرمی تنها به موضوعات فکری خلاصه نمی‌شود، آنها در عمل هم همان رفتار را دارند. اساس ارزش بیت‌کوین به استفاده‌کنندگان آن است و با محوریت عرضه و تقاضا ترسیم می‌شود، از این رو برخی کارشناسان اساسا بیت‌کوین را پول نمی‌دانند، بلکه معتقدند بیت‌کوین یک کالاست. با این توضیح کسی که بیت‌کوین دارد بسیار راغب است دیگران را هم به همین سمت بکشاند، زیرا ارزش پول خودش در طولانی‌مدت افزایش پیدا می‌کند و موضوع زمانی جالب می‌شود که این پرزنت رنگ و بوی پانزی هم می‌گیرد.
گام به گام تا خرید بیت‌کوین در ایران
برای خرید بیت‌کوین ابتدا باید در سایت رسمی بیت‌کوین یک User و رمز ورود بسازید و سپس اپلیکیشن کیف پول را روی تلفن همراه نصب کنید. پس از این همه چیز برای خرید بیت‌کوین آماده می‌شود اما به دلیل مسدودی پولی و بانکی ایران امکان خرید وجود ندارد پس بیت‌کوین را باید از دلالان و سفته‌بازان آن در ایران خرید که در این مسیر سوءاستفاده هرمی شکل می‌گیرد و فرد، خرید بیت‌کوین را در ایران آغاز می‌کند و هرکسی بیت‌کوین بخرد در راستای افزایش سرمایه معرفی‌کننده و واسطه‌کننده تراکنش قدم برداشته است. جالب اینجاست که فروشندگان بیت‌کوین براحتی در فضای مجازی حضور دارند و به فعالیت می‌پردازند. البته در کنار این موضوع سایت‌های فروش نیز وجود دارند که در ازای پرداخت ریال با احتساب حق دلالی بیت‌کوین در اختیار شما می‌گذارند.
ادامه پروژه نفوذ استارت‌آپ‌ها با بیت‌کوین
علاوه بر بازارهای عجیب و غریبی که برای بیت‌کوین معرفی شد دلیلی که در حال حاضر مدافعان این ارز در داخل کشور از آن حمایت می‌کنند، موضوع سرمایه بودن این ارز برای استارت‌آپ‌هاست. در حال حاضر رسانه‌‌‌هایی که در ایران تبلیغ‌کننده بیت‌کوین هستند تاکید زیادی دارند که از بیت‌کوین می‌توان در تاسیس استارت‌آپ‌ها نیز استفاده کرد. نحوه استفاده از بیت‌کوین در تامین استارت‌آپ‌ها به این شکل است که استارت‌آپ خود باید خالق بیت‌کوین باشد و نام مصطلح این فرآیند ICos است. در این روند شرکتی که نیاز به تامین مالی دارد واحد‌‌‌هایی را برای سرمایهگذاری اعلام می‌کند و افراد می‌توانند با بیت‌کوین اقدام به سرمایهگذاری کنند. این روند همانند سرمایهگذاری در بورس است با این فرق که دیگر هیچ نهادی روی این شرکت‌ها نظارت نمی‌کند. تشخیص اینکه استارت‌آپ می‌خواهد یک پروژه واقعی یا یک پروژه کلاهبرداری را انجام دهد، بر عهده کسانی است که می‌خواهند سرمایهگذاری کنند و هیچکس هم در صورت کلاهبرداری پاسخگو نخواهد بود. تجربه نفوذ برخی استارت‌آپ‌‌های آمریکایی در چند سال اخیر حالا بیم این را می‌دهد که بار دیگر این شرکت‌ها با تامین مالی مجزا وارد عمل شوند. بر اساس این گزارش در صورت گسترش بیت‌کوین یا پولهای مجازی در ایران از اساسی‌‌‌‌‌ترین راه‌‌‌هایی که مبلغان این پولهای مجازی می‌توانند اقدام به کلاهبرداری کنند، ترغیب مردم برای سرمایهگذاری در این شرکت‌هاست.
بازار مصرف بیت‌کوین در دنیا کجاست؟
بیت‌کوین محبوب‌ترین ارز Dark web است! یعنی بزرگ‌ترین محل فعالیت‌های غیر قانونی و خلافکارانه. اصلی‌ترین مصرف‌کنندگان این ارز را خلافکارها، پولشوها و سفته‌بازها (افرادی که با افزایش قیمت کالایی را می‌خرند تا از نوسانات افزایش قیمت استفاده کنند) تشکیل می‌دهند. دلیل رغبت این طبقه از جامعه به بیت‌کوین مشخص نبودن نام فرستنده و گیرنده این پول است. البته اینکه خلافکارها از بیت‌کوین استفاده می‌کنند مشکل این ارز نیست اما نشان می‌دهد به کلی غیرقابل رصد است و در حال حاضر که تمام متخصصان از تمرکز و شفافیت بانک‌ها تحت عنوان بانک مرکزی یا هر مفهوم دیگری سخن می‌گویند، عملا بیت‌کوین این موضوع را منتفی می‌کند.
بیت‌کوین به جای دلار یا کنار دلار؟
با وجود اینکه برخی کارشناسان بر این باورند که بیت‌کوین می‌تواند راهی برای از بین بردن تحریم‌ها و سلطه دلار باشد اما به نظر می‌رسد بیت‌کوین تنها می‌تواند تحریم‌ها را از بین ببرد اما به سازندگان خود پشت نمی‌کند و همیشه حافظ منافع دلار خواهد ماند. در «دیلی اکونومیست» مقاله‌ای منتشر شده که شاهدی بر این مدعاست. در بخشی از این مقاله آمده: «هدف آمریکا از راه‌اندازی این پول الکترونیکی تقویت جایگاه دلار در جهان و ورود به عرصه بازار پولهای الکترونیکی است که مورد استقبال مردم جهان قرار گرفته است». آنطور که مشهود است پول مجازی بر مبنای معامله و ارزش‌‌گذاری دلار طراحی شده و استفاده‌کننده از آن خواسته یا ناخواسته سروکارش با دلار است. نکته دیگر اینجاست که به دلیل احاطه جهان‌شمول ایالات متحده بر دنیای وب و حضور غول‌های تکنولوژی مانند گوگل و ماکروسافت در این کشور، بستر‌‌سازی پولی جدید آن هم در اینترنت به معنای اثرپذیری از اقتصاد و تصمیمات دلاری آمریکاست.
نگرانی بانک مرکزی از بیت‌کوین
معاون فناوری بانک مرکزی نسبت به ریسک بالای ارزهای دیجیتال هشدار داد و اعلام کرد بانک مرکزی این ارزها را هنوز به عنوان ارز رسمی نپذیرفته است. بانک مرکزی اعلام کرده در حال بررسی موضوع بیت‌کوین است اما آنچه واضح است این ارزها از ریسک بالایی برخوردارند و اکنون درگیر جریان‌های سوداگری شده است. حکیمی با اشاره به اینکه ارزهای دیجیتال از 2 جهت اهمیت دارند، گفت: اول اینکه این ارزها دارای نوسان شدیدی هستند به طوری که طی یک سال اخیر تا ١٠ برابر افزایش قیمت داشته‌اند اما این رشد پایدار نیست، بنابراین با توجه به این نوسان، این ارزها نمی‌توانند قابلیت اتکای چندانی داشته باشند. موضوع دیگری که معاون فناوری بانک مرکزی آن را مورد تاکید قرار داد به خطرات سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال بازمی‌گردد. بنابر توضیحات وی، در حال حاضر بازارهای حوزه فناوری اطلاعات شکل گرفته و در حال رشد هستند که آپشن سرمایهگذاری خود را بیت‌کوین اعلام کرده‌اند و به عبارتی شرکت‌های هرمی در این رابطه فعالیت می‌کنند، در حالی که ممکن است اصلا چنین پشتوانه‌ای وجود نداشته باشد، در عین حال که فعلا بیت‌کوین (ارز دیجیتال) در ایران هیچ پشتوانه‌ای ندارد و بانک مرکزی آن را هنوز به رسمیت نشناخته است. بر اساس این گزارش در حال حاضر بیشترین نگرانی مسؤولان و بانک مرکزی در این است که سرانجام سرمایه‌گذاران در بیت‌کوین نیز مانند سپرده‌گذاران موسسات مالی و اعتباری باشد و موج دیگری از عدم نارضایتی در کشور اتفاق بیفتد به همین دلیل تاکنون نظر خود را اعلام نکرده‌اند.