امیر نجفی: اصلاحطلبان که پیش از انتخابات مجلس دهم امیدی برای پیروزی نداشتند و میزان محبوبیت اجتماعی آنها به حداقل رسیده بود، برای افزایش شانس پیروزی در انتخابات و باقی‌ماندن در صحنه سیاسی کشور همان شیوه سال 92 را در پیش گرفتند و ائتلاف با نومحافظه‌کاران و طیف فعالان سیاسی نزدیک به علی لاریجانی را در دستور کار خود قرار دادند، مسأله‌ای که از همان ابتدا با مخالفت برخی فعالان حزبی و سیاسی جریان اصلاحات مواجه شد و نگرانی‌هایی در دل این جریان به‌وجود آورد.
اما پس از پیروزی لیست موسوم به «امید» در تهران، رسانه‌های وابسته به جریان اصلاحات اعلام کردند مجلس دهم با اکثریت قاطع اصلاحطلبان تشکیل شده است و در همان ایام محمدرضا عارف، رئیس شورای سیاست‌گذاری اصلاحطلبان از تشکیل «فراکسیون امید» با حضور 168 تا 180 نفر از نمایندگان مجلس خبر داد؛ هر چند پس از مدتی انتخابات
هیأت رئیسه موقت مجلس وزن حقیقی اصلاحطلبان را مشخص کرد و عارف پس از کسب 103 رای در مقابل 173 رای ماخوذه توسط علی لاریجانی، شکست را در انتخابات هیأت‌رئیسه موقت پذیرفت و برای انتخابات هیأت‌رئیسه دائم مجلس کاندیدا نشد.
چندی پس از آغاز به کار مجلس جمعی از نومحافظه‌کاران و نزدیکان به علی لاریجانی، «فراکسیون امیدی»ها را «وکیل‌الدوله» خواندند و با تشکیل فراکسیون مستقلین ضربه سنگینی بر پیکره فراکسیون امید وارد کردند. تشکیل این فراکسیون موجب به وجود آمدن برخی درگیری‌های لفظی بین اعضای فراکسیون مستقلین و امید شد. در حالی که برخی اصلاحطلبان اعتقاد داشتند تشکیل فراکسیون مستقلین توسط اعتدالگرایان خیانت به جریان اصلاحات محسوب می‌شود، سمیه محمودی، عضو فراکسیون مستقلین گفت: اصلاحطلبان حتما گزینه‌ای نداشتند که مجبور شدند از ما حمایت کنند و اینکه گفته شود اعتدالیون با رای اصلاحطلبان وارد مجلس شدند صحیح نیست. محمودی تصریح کرد: من دور دومی بودم، گزینه اصلاح‌طلب در دور اول انتخابات رای نیاورد و اصلاحطلبان مجبور شدند، برای اینکه جریان مقابل وارد مجلس نشود، از من حمایت کنند.
کار به همین جا ختم نشد و تا جایی پیش رفت که برخی اعضای فراکسیون امید در همان ابتدای راه سخن از احتمال انحلال این فراکسیون به میان آوردند. عبدالرضا هاشم‌زایی، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون امید از احتمال انحلال فراکسیون امید سخن به میان آورد و گفت: اگر فراکسیون «اعتدال» رسما آغاز به کار کند، دیگر فراکسیون «امید»ی نخواهد بود، چرا که با این کار، اصلاحطلبان و حزب اعتدال و توسعه از یکدیگر جدا شدهاند.
هاشم‌زایی با بیان اینکه عنوان «امید» به دلیل ائتلاف میان «اصلاحات» و «اعتدال و توسعه» برای این فراکسیون انتخاب شده است افزود: اگر اعتدالیون از فراکسیون امید جدا شوند دیگر ائتلافی در کار نخواهد بود و نیروهای اصلاحات هم با عنوان فراکسیون اصلاحطلبان در مجلس فعالیت خواهند کرد.
هر چند فراکسیون امید پس از تشکیل فراکسیون مستقلین همچنان به کار خود ادامه داد اما مردم در این مدت چیزی جز جنجال‌آفرینی و حاشیه‌سازی از نمایندگان این فراکسیون به یاد ندارند و با آوردن نام فراکسیون امید ناخودآگاه به یاد دفاع سیده‌فاطمه حسینی از حقوق نجومی پدرش، «ژن خوب» محمدرضا عارف و محمد وکیلی، عکس سلفی با موگرینی، طرح دوفوریتی برای زندانی کردن کسانی که در مراسمات سخنرانی سوال بپرسند، صدور حکم جلب برای محمود صادقی و سخنان الهه کولایی مبنی بر اینکه برخی با «پول» و «رانت» وارد لیست امید شدند، می‌افتند.
اما نه‌تنها مردم، بلکه بدنه جریان اصلاحات و سران این حزب هم از عملکرد فراکسیون امید راضی نیستند و این انتقادها پس از ناتوانی این فراکسیون در عبور دادن حبیب‌الله بی‌طرف گزینه پیشنهادی روحانی برای وزارت نیرو از فیلتر مجلس بیشتر شد و برخی از عدم انسجام در این فراکسیون سخن به میان آوردند، برخی فراکسیون امید را بی‌خاصیت نامیدند و عده‌ای هم از رفتار «اعلی حضرتی» در این فراکسیون صحبت کردند. صادق زیباکلام صراحتا از عملکرد و کارنامه فراکسیون امید انتقاد کرد و گفت: نمایندگانی که به عنوان فراکسیون امید و نزدیک به اصلاحطلبان در مجلس دهم جمع شدهاند، ظرف 2 سال گذشته به هیچ وجه کارنامه خوبی به جا نگذاشتند. فیاض زاهد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در این‌باره گفت: وقتی بعضی آقایان می‌خواهند «اعلی حضرتی» در فراکسیون عمل کنند، نتیجه‌اش همین می‌شود.
من معتقدم آقای عارف به شانس خودش برای 2 سال بعد هم لطمه
زده است. همچنین یکی از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس ششم طی یادداشتی نوشت: «ناکارآمدی فراکسیون امید مجلس در حساس‌ترین آزمون در رأی اعتماد به کابینه دوم روحانی نشان داد لشکر بی‌خاصیت فراکسیون امید به رهبری محمدرضا عارف آنقدر ناکارآمد و غیرمؤثر است که در چنین آزمونی عملاً کسانی که نام امید برخویش نهاده‌اند، به نماد زدودن امید در فضای سیاسی کشور تبدیل شدهاند».
ناکارآمدی، جنجال‌سازی و حاشیه‌آفرینی اعضای فراکسیون امید طی نزدیک به 2 سالی که از عمر مجلس دهم می‌گذرد، فعالان اصلاح‌طلب را بر آن داشته پیشنهاد انحلال این فراکسیون را به عارف بدهند. ناصر قوامی، نماینده مستعفی مجلس ششم در این‌باره می‌گوید: مشکل فراکسیون امید این است که از اول راه را اشتباه رفته است. وی به عارف پیشنهاد می‌کند فراکسیون امید را منحل و فراکسیونی با عنوان فراکسیون اصلاحطلبان تشکیل دهد تا مشخص شود چه کسانی به اصلاحطلبان وفادارند.
این روزها از فراکسیون «امید»ی که عارف جمعیت 180 نفری برای آن پیش‌بینی کرده بود چیزی جز یک فراکسیون کوچک و کم‌اثر با جمعیت 85 نفری باقی نمانده است. عبدالرضا هاشم‌زایی، عضو فراکسیون امید درباره تعداد نفرات حاضر در جلسات این فراکسیون می‌گوید: زمانی که وارد مجلس شدیم در جلسات نخست فراکسیون، حدود ۱۲۰ نفر حضور داشتند که این نتیجه آن ائتلاف بود اما آرام‌آرام هر جلسه این تعداد کمتر شد و متوجه شدیم اصولگرایانی که ما آنها را در لیست امید قرار داده بودیم، فراکسیون مستقلین را تشکیل دادند. به هرحال تعداد فراکسیون امید از آن عدد اولیه کاهش پیدا کرد و به ۸۵ نفر رسیده است.
کارشناسان معتقدند در صورت انحلال فراکسیون امید و تشکیل فراکسیون اصلاحطلبان، جمعیت این فراکسیون از 85 نفر هم کمتر خواهد شد و با توجه به شکست ائتلاف امید، عملکرد ضعیف اصلاحطلبان در مجلس، عدم احقاق وعده‌های انتخاباتی و سخنان عارف مبنی بر اینکه در سال 98 با اعتدالگرایان ائتلاف نخواهند کرد، اصلاحطلبان در انتخابات مجلس آتی شکست سنگین‌تری را نسبت به آنچه در انتخابات سال 94 مشاهده کردند، تجربه خواهند کرد.