محمد نجارصادقی: دولت تدبیر و امید قصد دارد کم‌کاری خود را در سال‌های اخیر در موضوع تامین مسکن با احیای دوباره روش بساز بفروشی جبران کند؛ تجربه تلخ یک دهه گذشته که هم باعث افزایش حبابی قیمت و هم بی‌کیفیتی خانه‌های تهران شده بود. به گزارش «وطن امروز»، حالا نزدیک به 5 سال از دولت تدبیر و امید می‌گذرد. دولت یازدهم برعکس دولت پیش از خود که در ساخت مسکن بیش‌فعال بود، اساسا تامین مسکن را از وظایف خود نمی‌دانست اما حالا پس از گذشت 5 سال این دولت نه‌تنها به کم‌کاری خود در موضوع تامین مسکن آگاه شده است بلکه می‌خواهد معضل بیکاری را هم با احیا و رونق این صنعت حل کند. تجربه نه‌چندان جالب مسکن‌مهر در تامین خدمات عمومی الگویی بود که دولت فهمید نباید جمعیت را به اطراف شهرهای بزرگ بفرستد اما به نظر می‌رسد طرح نو درانداخته شده مصداق بارز خروج از چاله و افتادن به چاه است. طرحی موسوم به «مسکن پیشگام» که قرار برج‌سازی در مناطق محروم و بافت‌های فرسوده در آن گذاشته شده است! مناطقی است که نه از نظر اجتماعی و فرهنگی و نه از نظر خدمات عمومی توان و کشش تراکم بالا و برج‌سازی را ندارند.  بر اساس قانون، دولت باید سالانه 10 درصد از بافت‌های فرسوده را نوسازی کند؛ عملکرد وزارت راه‌وشهرسازی در این حوزه نزدیک به صفر است و بنا بر اظهارات حسن محتشم، عضو انجمن انبوه‌سازان استان تهران قابل دفاع نبوده است. دولت می‌تواند با حفظ فضای سنتی شهر تهران بافت فرسوده را از بین ببرد اما در «مسکن پیشگام» آنطور که از شواهد پیداست قرار است برج‌سازی شود و تصور ایجاد برج‌های رنگارنگ در دروازه‌غارهای تهران غیرطبیعی به نظر می‌رسد.
 آش دولت برای بازسازی بافت فرسود
رئیس سازمان برنامه و بودجه از برنامه جدید رئیس‌جمهوری برای بافت‌های فرسوده رونمایی کرد. محمدباقر نوبخت اواخر مهر امسال با اشاره به برنامه‌ریزی‌های دولت برای احیای بافت‌های فرسوده شهری، گفت: رئیس‌جمهوری به دلایل مختلف برای نوسازی بافت‌های فرسوده اولویت‌ قائل شده‌اند. به این ترتیب که بخش‌هایی از شهرها نیازمند مرمت است و باید بتوانیم این بافت‌های فرسوده را قطعه قطعه بازسازی کنیم. وی افزود: شاید این کار خیلی به پول دولت نیاز نداشته باشد؛ افرادی آمادگی سرمایه‌‌گذاری دارند تا در واحدهای کوچک برج یا ساختمان‌های بلندمرتبه‌ بسازند. معاون رئیس‌جمهوری با بیان اینکه پس از ساخت، نیمی از واحدها را سازنده و نیمی دیگر از واحدها را به ساکنان می‌دهند، گفت:‌ با این کار شهر نوسازی می‌شود؛ آقای رئیس‌جمهوری نیز روی این مساله تاکید دارند. بر اساس این طرح همان روش بساز بفروش در سال‌های گذشته است. بنا بر این گزارش، در فاز اول مسکن پیشگام ۵۵ هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده شهر تهران نوسازی و تامین می‌شود و سپس این طرح به سایر کلانشهرها و شهرهای بزرگ تسری می‌یابد؛ «نوسازی کم‌مقیاس محلی»، «بلوک‌سازی» و «شهرک‌سازی در زمین‌های با مساحت گسترده در بافت‌های فرسوده» 3 شیوه پیشنهاد شده برای ساخت مسکن در این طرح است. فارغ از مزایای نوسازی بافت‌های فرسوده، اجرای این طرح با حساب روی واگذاری زمین به سازنده‌ می‌تواند باعث افزایش قیمت در بازار مسکن شود. جذب سرمایه‌ برای ساخت و ساز (مدل بساز بفروش‌ها) در بافت‌های فرسوده در ازای واگذاری بخشی از واحدهای ساخته شده به سرمایه‌گذار به‌عنوان عایدی ناشی از سرمایه‌گذاری در بافت فرسوده یکی از روش‌های تامین مالی برای اجرای این طرح محسوب می‌شود اما این روش به تنهایی نمی‌تواند تمام منابع مالی موردنیاز برای اجرای این طرح را تامین کرده و پوشش دهد. به این ترتیب سازندگان و سرمایه‌گذاران در این طرح برای رسیدن به سود مشخصا اقدام به افزایش قیمت مسکن می‌کنند. نکته دیگر اینجاست که آیا بافت‌های فرسوده تهران آمادگی میزبانی 55 هزار واحد مسکونی را دارد؟
 دولت درک صحیحی از شرایط بحرانی مسکن ندارد
در گزارشی که به تازگی توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره بودجه وزارت مسکن و شهرسازی منتشر شده، این نهاد مطالعاتی عنوان کرده دولت درک صحیحی از شرایط بحرانی مسکن در سال آینده ندارد. بررسی نوع سیاست‌ها و برنامه‌های متخذه، حجم اعتبارات و انطباق آن با تکالیف قانونی و بخشی در لایحه بودجه بخش مسکن و شهرسازی و مدیریت شهری حکایت از آن دارد که جهت‌گیری‌های درون‌بخشی مرتبط با این حوزه و همچنین منابع اعتباری پیش‌بینی‌ شده در لایحه بودجه سال 97 نمی‌تواند رافع چالش‌ها و مشکلات این بخش باشد و فاقد احکام و منابع اعتباری لازم جهت پاسخگویی به نیاز این بخش است به‌طوری که بسیاری از امور بااهمیت در این بخش مورد غفلت و کم‌توجهی قرار گرفته است. پرداختن به ضروریاتی مانند مسکن اجتماعی (وعده دولت)، حاشیه‌نشینی و نوسازی بافت‌های فرسوده، تکلیف قانونی در نوسازی سالانه 10 درصد از این گونه بافت‌ها، توزیع و آمایش جمعیت، جدیت در مقاوم‌سازی بناهای بااهمیت، مقررات و استانداردها در پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وسازهای شهری، اهداف کمی و کیفی‌ مندرج در برنامه ششم توسعه، ارتقای کیفی سیاست‌گذاری و تدقیق و بهبود اعتبارات اجرای برنامه‌های حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری، ضرورت افزایش اعتبارات برنامه‌های مرتبط با توسعه روستاها و... از جمله مواردی است که در این لایحه باید مورد توجه قرار می‌گرفت. دولت با این بهانه که استفاده از اعتبارات بانکی باعث تورم می‌شود بازار مسکن را از تسهیلات محروم کرده و تمام بار تامین مسکن را بر دوش سرمایه‌گذارانی گذاشته است که تنها به فکر سود هستند.
انفجار قیمت در راه است
«وطن امروز» در گزارش قبلی خود در حوزه مسکن با عنوان «به جای گرانی بنزین مسکن را رونق دهید»، برای نخستین‌بار درباره افزایش افسارگسیخته قیمت مسکن در سال 97 هشدار داده بود. حسن محتشم، عضو انجمن انبوه‌سازان استان تهران هم در این باره در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: جهش قیمت در سال 97 محتمل است. مجتبی بیگدلی، رئیس سابق انجمن انبوه‌سازان تهران و کارشناس مسائل اقتصادی هم در این باره اظهار داشته بود در سال آینده شاهد انفجار قیمت مسکن خواهیم بود.