گروه اقتصادی: حدود 4 ماه پیش زمانی که چین اقدام به انسداد حساب بانکی ایرانیان در این کشور کرد، رئیس‌کل بانک مرکزی پس از چند روز در واکنشی به این خبر از حل مشکل تبادلات بانکی ایرانیان در چین خبر داد اما رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین همان موقع در گفت‌وگویی با «وطن‌امروز» گفت: بخش غیردولتی ایران همچنان با چین مشکل تبادلات بانکی دارد و هیچ بانکی حاضر نیست با تجار ایرانی در این کشور معامله کند. اسدالله عسگراولادی درباره اظهارات رئیس‌کل بانک مرکزی درباره حل مشکل حساب‌های بانکی ایرانیان در کشور چین گفته بود، معاملات تجاری ایران با چین را بانکی در آن کشور به نام «اگزیم بانک» انجام می‌دهد اما برای بخش غیردولتی نه فقط این بانک بلکه هیچ بانکی حاضر نیست با بازرگانان بخش خصوصی تعامل تجاری برقرار کند. وی خاطرنشان کرد: اینکه آقای سیف می‌گوید مشکل بانکی ایران با چین حل شده است فقط برای صادرات و واردات دولتی است اما فعالان اقتصادی بخش خصوصی هنوز مشکلات عدیده‌ای در ارتباطات بانکی با کشور چین دارند.
دور جدید محدودیت‌های بانکی
اگرچه چندی پیش چین، حساب دانشجویان ایرانی را مسدود کرده بود؛ اکنون بانک‌های این کشور در تازه‌ترین اقدام حساب شرکت‌های فعال ایرانی با سابقه بالا در شهرهای مختلف این کشور را بسته‌اند. ساز ناکوک چینی‌ها برای ایران چند ماهی هست نواخته می‌شود؛ چینی‌ها در تجارت با ایران، دیگر آن چشم‌بادامی‌های سابق نیستند که حاضر باشند همه کار کنند تا بازار ایران را به دست گیرند و با ایرانی‌ها مراوده داشته باشند. اکنون آنها روش‌های متنوعی را برای کاهش تجارت خود با ایران به دست گرفته و اتفاقا شاهرگ مبادلات تجاری یعنی روابط بانکی را نشانه گرفته‌اند. این نخستین باری نیست که چین، حساب ایرانی‌ها را در این کشور مسدود می‌کند و البته هر بار هم بهانه‌ای جدید برای آن می‌آورد. در گذشته که چینی‌ها حساب دانشجویان ایرانی و برخی تجار را مسدود کرده بودند، دلیل اصلی‌شان اجرای برخی قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی بود و اکنون بار دیگر در اقدامی جداگانه، بتازگی حساب شرکت‌های ایرانی فعال در این کشور با سوابق بالا را مسدود کرده‌اند. اکنون برخی تجار با دریافت اخطارهایی از سوی برخی بانک‌های چینی مواجه شده‌اند که مسدود کردن حساب‌ها را خبر می‌دهد و البته از تغییراتی در سیاست این کشور در مقابل ایران حرف می‌زنند که شاید آینده درخشانی را پیش روی تجارت خارجی 2 کشور قرار ندهد. پدرام سلطانی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در این رابطه می‌گوید: حساب‌های شرکت‌های ایرانی ثبت‌شده در چین یک به یک در بانک‌های چینی در حال بسته شدن است و موضوع، تنها منحصر به دانشجویان و اشخاص حقیقی ایرانی نیست. وی می‌افزاید: حتی شرکت‌هایی که از
١٥-١٠ سال پیش در چین ثبت شده‌اند، مشمول این رفتار جدید بانک‌های چینی شده‌اند. تجار ایرانی به کارمندان چینی خود متوسل شده‌اند و شرکت‌های جدیدی به نام آنان تأسیس می‌کنند و به امید امانتداری آنها دارایی خود را به نام‌شان می‌زنند. به گفته سلطانی، دولت چین سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی در ایران را تقریبا ممنوع کرده است و به سختی مجوز سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را صادر می‌کند؛ ضمن اینکه مشتریان چینی اشاره به سخت‌تر شدن کار با ایران داشته و می‌گویند بسیاری از شرکت‌های چینی ترجیح می‌دهند خرید خود را در شرایط برابر از ایران نداشته باشند؛ زیرا پرداخت بسیار مشکل است و باید اسناد تجاری را تغییر دهند و به نام کشور دیگری بزنند تا امکان پرداخت پول از بانک‌های‌شان فراهم شود. البته پیش از این، مشکلاتی هم از سوی چین برای برخی صادرکنندگان ایرانی بویژه در حوزه صادرات پتروشیمی بروز کرده بود که بر این اساس، بسیاری از مقامات بانک مرکزی ایران از جمله ولی‌الله سیف به این کشور سفر کرده بودند تا بتوانند مشکلات بانکی را برطرف کند اما گویا این مشکلات به صورت مقطعی و با رایزنی‌ها و چک و چانه بسیار برطرف شد و اکنون دوباره، همه چیز سر جای اول بازگشته است؛ بویژه اینکه این بار شرکت‌های بزرگ ایرانی در این کشور هدف قرار گرفته‌اند و مشخص نیست چه سرنوشتی در انتظار حساب‌های ایرانی‌های مشغول به فعالیت در چین خواهد بود. مجیدرضا حریری، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین نیز در گفت‌وگویی اعلام کرده که بانک کونلون چین از جمله بانک‌هایی است که روابط تجاری با ایران دارد و 3 بانک توسعه، اگزیم بانک چین و سیتیک از سال ۲۰۱۷ برای فاینانس پروژه‌ها با ایران کار می‌کنند؛ این در حالی است که با کونلون بانک فقط با ارز مبادله‌ای می‌توان کار کرد که ارز حاصل از فروش نفت است و برای ارز آزاد هنوز باید با صرافی‌ها کار کرد. وی می‌افزاید: بانک‌های چینی در سال ۲۰۱۷ برای تجار ایرانی، ایرانیان دارای شرکت در چین و دانشجویان و ساکنان ایرانی در چین محدودیت‌های بسیار زیادی ایجاد کرده‌اند که این محدودیت‌ها براساس همان بخشنامه FATF است که ایران را با ریسک بالا شناخته‌اند؛ حتی مواردی مشاهده شده که مسافران ایرانی در چین برای تبدیل پول‌شان به یوآن مراجعه کرده و بانک‌ها برای آنها این کار را انجام نداده‌اند. حریری با بیان اینکه این موارد به سفارت، بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی اطلاع داده شده است، گفت: آنها در پاسخ به ما اعلام کرده‌اند موضوع پیگیری و رفع شده اما ارسال بخشنامه به بانک‌ها زمان‌بر است البته این محدودیت‌ها از اردیبهشت‌ماه سال جاری بیشتر شده است و بانک مرکزی اعلام کرده تا بخشنامه به همه بانک‌ها ابلاغ شود، زمان لازم است. حال باید منتظر ماند و دید تدبیر مقامات بانک مرکزی ایران برای رفع مشکل حساب‌های ایرانیان در چین چه خواهد بود.