گروه سیاسی: دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا تعلیق تحریمهای ایران را بر اساس مفاد برجام تمدید کرد. به گزارش «وطن امروز» دیروز جمعه 12 ژانویه ترامپ باید گزارش 3 ماهه جدید خود درباره وضعیت پایبندی ایران به برجام را ارائه می کرد. ترامپ که 3 ماه قبل در 13 اکتبر پایبندی ایران به برجام را تایید نکرد و تحریم های جدیدی علیه ایران اعمال کرده بود، این بار نیز همان رویه را ادامه داد. رئیس جمهور آمریکا دیروز تصمیم گرفت تعلیق تحریمهای ایران را تمدید کند اما نگذاشت این تمدید به عنوان خبری خوب برای دولتمردان ایرانی ثبت شود. ترامپ در بیانیه ای اعلام کرد این «آخرین بار» است تعلیق تحریمهای ایران را تمدید می کند مگر آنکه بر اساس یک توافق جدید میان ایران و اروپا، ایران هم متعهد به محدود کردن برنامه دفاع موشکی خود شود و هم اینکه تعهد دهد دوره زمانی برای محدودیت های هسته‌ای خود را که در برجام پذیرفته، کنار گذاشته و برای همیشه محدودیت های هسته ای خود را اعمال کند. بر اساس گزارش رسانه‌ها و خبرنگاران آمریکایی، کاخ سفید اعلام کرده است که این برای آخرین بار است که تعلیق تحریم‌ها علیه ایران را تمدید می‌کند مگر آمریکا و اروپا بتوانند به توافقی برای ممنوعیت دائمی برنامه غنی‌سازی هسته ای و توسعه موشکی ایران دست یابند.
بر اساس این گزارش، ترامپ پس از تمدید تعلیق تحریم های ایران گفت: علی‌رغم میل باطنی‌ام،آمریکا را هنوز از توافق هسته‌ای ایران خارج نکردم اما دو مسیر را مشخص کرده‌ام، یا نواقص فاجعه‌بار این توافق را اصلاح کنید یا آمریکا از آن خارج می‌شود.
رئیس جمهور آمریکا در ادامه شرایطی که او را از خروج از برجام در بهار آینده منصرف می کند توضیح داد. ترامپ گفت: هر طرح قانونی که من درباره برجام امضا می‌کنم باید شامل چهار مولفه باشد:
اول: باید از ایران بخواهد اجازه بازرسی‌های نظامی در تمام سایت‌های مورد درخواست بازرسان بین‌المللی را بدهد.
دوم: باید ضمانت کند ایران هرگز حتی به تملک سلاح هسته‌ای نزدیک هم نمی‌شود.
سوم: بر خلاف این توافق هسته‌ای مفاد آن طرح نباید تاریخ انقضا داشته باشد. سیاست من این است که تمام مسیرهای ایران برای دستیابی به بمب، نه برای 10 سال بلکه برای همیشه بسته شود.
چهارم: این طرح باید به صراحت -برای اولین بار- در قوانین آمریکا ذکر کند که موشک‌های دوربرد و برنامه‌های تسلیحات اتمی، جداناپذیر هستند و ساخت و آزمایش موشک توسط ایران باید مشمول تحریمهای شدید شود.
ترامپ در ادامه از هماهنگی خود با اروپا درباره تصمیمش در قبال برجام گفت و اظهارداشت: با اروپایی‌ها برای رسیدن به توافق مکمل برجام تعامل کرده‌ایم. وی افزود: برخلاف دولت اوباما، دولت من وارد تعامل با متحدان اروپایی‌مان شده تا بتوانیم به یک توافق مکمل دست پیدا کنیم که ایران را درصورت اقدام برای ساخت یا آزمایش موشک‌های دوربرد، ممانعت از بازرسی‌ها یا حرکت به سمت سلاح‌های هسته‌ای، هدف تحریمهای جدید قرار دهد. شب گذشته پس از انتشار بیانیه ترامپ محمد جواد ظریف اعلام کرد ایران هرگز درباره برجام مذاکره مجدد نخواهد کرد.
باز هم تحریم
اما دقایقی قبل از انتشار بیانیه ترامپ برای تمدید تعلیق تحریم های ایران، وزارت خزانه داری از اعمال یک تحریم جدید علیه ایران خبر داد. یک تحریم بی سابقه که شامل آیت الله آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران نیز می شود.
اسامی 14 فرد و شرکت مرتبط با ایران که خزانه‌داری آمریکا آنها را به بهانه‌های ادعایی «نقض حقوق بشر، سانسور و حمایت از افراد دخیل در اشاعه تسلیحاتی» در فهرست تحریمهای خود قرار داده به شرح زیر است:
- صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه ایران
- زندان رجایی شهر و غلامرضا ضیایی (رئیس زندان رجایی‌شهر)
- سازمان نبرد الکترونیک و دفاع سایبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی
- شرکت مخابراتی موج سبز (واقع در مالزی) و مرتضی رضوی (تبعه ایران)
- شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران (پنها)
- صنایع هواپیمایی ایران (صها)
- شی یوهاوا (تبعه چین)
- شبکه خرید مستقر در ایران و چین، شامل: پردازان سیستم نماد آرمان (پسنا الکترونیک)، شرکت بوچانگ سرامیک (مستقر در چین) و ژو یوگون (تبعه چین و نماینده شرکت بوچانگ سرامیک).
نقشه ترامپ چیست؟
دونالد ترامپ در گزارش ماه اکتبر، پایبندی ایران به برجام را تایید نکرد اما با این حال اقدام به تعلیق تحریم‌ها- که بخشی از تعهدات آمریکا در برجام بود- کرد. ترامپ البته این تعلیق تحریم‌ها و ماندن کشورش در برجام را منوط به اصلاح «نواقص برجام» کرد و برای این کار به کنگره 2 ماه فرصت داد. ترامپ در سخنرانی خود به صراحت اعلام کرد به دنبال متممی خواهد بود که علاوه بر دائمی کردن محدودیتهای هسته‌ای ایران (بند غروب آفتاب)، «به صورت دائم» ایران را از تولید موشک بالستیک قاره‌پیما محروم کند. او این را نیز گفت که در صورت عدم اصلاح برجام، آن را لغو خواهد کرد. حالا در موعد بعدی تمدید تعلیق تحریم‌ها و در شرایطی که برخی سناتورهای کنگره زمان بیشتری برای اصلاح این توافق می‌خواهند، دونالد ترامپ در گزارش تعلیق تحریم های ایران به کنگره به دنبال افزایش فشار بر ایران است. او این‌بار در سومین گزارش خود درباره برجام بار دیگر در کنار ادعای عدم پایبندی ایران به برجام، به کنگره و سایر متحدان اروپاییاش فرصت داد تا به اصلاح برجام بپردازند اما این بار او برای فشار بیشتر بر ایران به بهانه ناآرامی‌‌های اخیر در کشور و مسائل موشکی و منطقه‌ای در کنار تمدید تعلیق 120 روزه تحریم‌ها، تحریمهای جدیدی علیه تهران اعمال کرد.
ترامپ در عین حال به دنبال آغاز گفت‌وگوهای موشکی با ایران با هدف تضعیف نقش منطقه‌ای ایران و محدودیت برنامه موشکی کشورمان است. توانمندی دفاعی ایران و تاثیر منطقه‌ای کشورمان در یک‌سال اخیر یکی از اصلی‌‌‌‌‌ترین موضوعات مورد توجه آمریکا و شرکای اروپاییاش بوده است.
روز پنجشنبه در آستانه اعلام تصمیم ترامپ درباره برجام، نشانه‌‌‌هایی از هماهنگی اروپا با وی درباره مسائل موشکی و نقش منطقه‌ای ایران به چشم خورد.
بر اساس این گزارش روز پنجشنبه رئیس‌جمهور آمریکا جلسه‌ای را با حضور وزیر خارجه، وزیر خزانه‌داری و مشاور امنیت ملی‌‌‌‌اش تشکیل داد تا به جمع‌‌‌بندی برای اعلام تصمیم نهایی خود برسد.
هر چند جزئیاتی از این جلسه در رسانه‌‌های آمریکایی منتشر نشد اما مقامات و رسانه‌‌های غربی اعلام کردند برنامه ترامپ، حفظ توافق هسته‌ای از سویی و اعمال تحریمهای جدید علیه افراد و شرکت‌‌‌هایی است که براساس برجام، تحریم‌ها علیه آنان معلق شده بود. استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، روز پنجشنبه در این‌باره گفت انتظار می‌رود ترامپ در روزهای آینده تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کند. این موضوع حتی مورد تاکید سناتورهای دموکرات آمریکایی نیز قرار گرفته و آنان به ترامپ توصیه کردند بدون خروج از برجام تحریمهای هدفمندی را علیه ایران اعمال کند. این اقدام به این معناست که ترامپ بدون پرداخت هزینه خروج رسمی از برجام، عملا تحریم‌‌‌هایی را که تعلیق شده بودند احیا خواهد کرد. او بر همین اساس تحریمهای ایران را برای 120 روز دیگر تعلیق اما تحریمهای هدفمندی را نیز علیه شرکت‌ها و شخصیت‌‌های ایرانی اعمال کرد. در کنار اعمال تحریمهای جدید، کنگره آمریکا نیز در تلاش برای اصلاح آنچه ترامپ نواقص برجام می‌خواند، است. علاوه بر این، ترامپ به دنبال افزایش فشار بر ایران برای آغاز مذاکرات منطقه‌ای و برنامه موشکی است. این موضوع در گفت‌وگوی اخیر امانوئل مکرون با ترامپ نیز مورد تاکید طرفین قرار گرفت. در این گفت‌وگو ترامپ خواستار مهار قدرت منطقه‌ای ایران شد و مکرون نیز اجرای کامل برجام را مشروط به آغاز مذاکره ایران درباره برنامه موشکی دانست. رفتار ترامپ در مواجهه با توافق هسته‌ای و اعمال تحریمهای جدید و هدفمند علیه ایران، در عمل چیزی از برجام باقی نگذاشته است اما با این حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه که روز پنجشنبه به بروکسل سفر کرده بود تا با فدریکا موگرینی مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و وزرای خارجه 3 کشور انگلستان، فرانسه و آلمان دیدار و درباره آینده توافق هسته‌ای گفت‌وگو کند، گفته پایبندی ایران به برجام مشروط به حضور آمریکا در این توافق است.
براساس این گزارش، پس از اعلام خبر جلسه روز پنجشنبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با برخی مقامات این کشور با هدف جمع‌‌‌بندی تصمیم درباره خروج از برجام یا کیفیت ادامه آن، رسانه‌‌های غربی در گزارش‌‌‌هایی به نقل از منابع آگاه جزئیات تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا درباره برجام را اعلام کردند. آنان از تداوم پایبندی آمریکا به برجام و در عین حال اعمال تحریمهای جدید خبر دادند. روز پنجشنبه وزیر خزانه‌داری آمریکا این موضوع را تایید کرد و خبر از اعمال تحریمهای جدید علیه ایران داد.
استیون منوچین که در یک کنفرانس خبری شرکت کرده بود، گفت: انتظار می‌رود ترامپ در روزهای آینده تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کند. وی در جمع خبرنگاران کاخ سفید گفت: «من انتظار دارم تحریمهای بیشتری علیه ایران اعمال شود».
به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری شینهوا، وی در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره اینکه ترامپ چه تصمیمی درباره تحریم‌ها اعلام خواهد کرد، گفت: «من در این‌باره نظر خاصی اعلام نمی‌کنم. رایزنی‌ها در این‌باره در جریان است». وزیر خزانه‌داری آمریکا گفت: «بسیاری از جنبه‌های برجام هستند که لازم است تغییر پیدا کنند. بسیاری از فعالیتهای خارج از برجام هستند که ما کماکان آنها را تحریم خواهیم کرد». اما علاوه بر این مقام آمریکایی، سناتورهای دموکرات آمریکا نیز به ترامپ گفتند بدون نقض برجام امکان تحریمهای جدید علیه ایران وجود دارد. سناتورهای دموکرات آمریکایی می‌گویند «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور این کشور می‌تواند و باید تحریمهای جدیدی را علیه ایران وضع کند که توافق هسته‌ای را نقض نکنند. سناتور «کریس کنز» با ابراز امیدواری برای اینکه ترامپ چنین کاری را انجام دهد، گفت: «حقیقت این است که رئیس‌جمهور توانایی اعمال تحریمهای سخت‌تر علیه ایران به خاطر برنامه موشکی بالستیک، نقض حقوق‌بشر و حمایت از تروریسم در منطقه را دارد». به نوشته «واشنگتن اگزمینر»، وی مدعی است ترامپ می‌تواند اقدامات سخت‌تر علیه ایران را با استفاده از قدرت‌های قانونی که دارد و بدون در خطر قرار دادن برجام، انجام دهد.
تأکید مکرون و ترامپ بر مذاکرات موشکی و منطقه‌ای
روز پنجشنبه، امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه با دونالد ترامپ به صورت تلفنی درباره برجام گفت‌وگو کرد. در این گفت‌وگو ترامپ از مکرون خواسته تا ایران آنچه را او «سیاست‌‌های بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای» می‌خواند، متوقف کند. مکرون نیز بر ضرورت گفت‌وگو با ایران بر سر برنامه موشکی خود و سیاست‌‌های منطقه‌ای آن تاکید کرد. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در تماس تلفنی با ترامپ و در آستانه اعلام تصمیم ترامپ درباره برجام بر لزوم اجرای تعهد طرف‌ها در توافق هسته‌ای ایران تاکید کرد. بنابر اعلام کاخ الیزه، مکرون در این گفت‌وگو بر عزم فرانسه برای اجرای سرسختانه برجام یک بار دیگر تاکید کرد و خواست تا همه طرف‌ها به آن احترام بگذارند. همچنین وی به همتای آمریکایی خود گفته است اجرای کامل برجام باید همراه با مذاکره ایران درباره برنامه موشکی خود باشد. دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا نیز در این گفت‌وگو خواستار توقف فعالیتهای منطقه‌ای ایران شد.
ظریف: اروپا می‌داند پایبندی ایران به برجام به پایبندی آمریکا مشروط است
وزیر امور خارجه با بیان اینکه در نشست بروکسل همه طرف‌ها بر پایبندی ایران به توافق هسته‌ای تأکید کردند، گفت: اروپا می‌داند ایران تنها در صورت پایبندی آمریکا به برجام، به این توافق پایبند می‌ماند.
به گزارش فارس، محمدجواد ظریف روز پنجشنبه پس از دیدار با همتایان اروپاییاش در بروکسل، گفت کشورهای اروپایی می‌دانند ایران تنها در صورتی به پایبندی به برجام ادامه می‌دهد که آمریکا به طور کامل به این توافق پایبند باشد. وی در توئیتر نوشت: «امروز در نشست بروکسل اجماع قدرتمندی بود که ۱- ایران به برجام پایبند است، ۲- مردم ایران حق دارند از تمام منافع آن بهره‌مند شوند، ۳- هر اقدامی که برجام را تضعیف کند، غیرقابل قبول است». ظریف افزود: «اتحادیه اروپایی کاملا آگاه است که ادامه پایبندی ایران مشروط به پایبندی کامل ایالات متحده است».