گروه اجتماعی: اخذ مالیات از شرکت‌های تولید‌کننده مواد دخانی در سراسر دنیا به عنوان یک عامل بازدارنده در کاهش مصرف این مواد محسوب می‌شود؛ موضوعی که در کشور ما به آن هیچ‌گونه توجهی نشده است. به گزارش فارس، اخذ مالیات و عوارض، مهم‌ترین مولفه پیشگیری از مصرف مواد دخانی در دنیا و تمام کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. بر اساس اعلام سخنگوی سازمان غذا و دارو، تخمین‌ها نشان می‌دهد حداقل 8 تا 10 میلیون ایرانی به نوعی مصرف‌کننده دخانیات هستند و سالانه افزون بر 50 میلیارد نخ سیگار در کشور تولید می‌شود. بر اساس ماده 8 قانون جامع کنترل دخانیات مصوب سال 85 مجلس، سالانه باید 10 درصد به قیمت محصولات دخانی از طریق افزایش مالیات اضافه شود. حال آنکه در کشور ما متوسط قیمت سیگار در ایران کمتر از نیم دلار یعنی کمتر از یک سوم قیمت جهانی است. بر اساس بند «ب» ماده 69 قانون الحاق مصوب سال 93 مجلس، به دولت اجازه داده شده به منظور ارتقای سلامت جامعه و کاهش مصرف دخانیات نسبت به وضع و اخذ عوارض از خرده‌فروشی سیگار اقدام کند اما متاسفانه در سال 1396 برخلاف اصول اقتصاد مقاومتی ابلاغی رهبر انقلاب و ماده 75 قانون اساسی به‌رغم تاکید بر محاسبه مالیات بر مبنای نرخ خرده‌فروشی و اجرای بند «ب» ماده 69 این مبنا به در کارخانه و سیف در قانون برنامه ششم توسعه تغییر پیدا کرد و بند «ب» ماده 69 در بودجه سال 1396 اجرایی نشد، لذا در حال حاضر مالیات ماخوذه به کمتر از 10 درصد قیمت خرده‌فروشی کاهش یافته است و رقمی معادل 4 هزار میلیارد تومان از خزانه از دست رفته و عایدات آن به جیب تولید‌کنندگان، وارد‌کنندگان، دلالان و واسطه‌ها رفته است.
مصرف 55 میلیارد نخ سیگار در کشور
علیرضا رئیسی، معاون درمان وزارت بهداشت در این باره گفت: برخی در کشور متأسفانه عذر بدتر از گناه می‌آورند و می‌گویند اگر مالیات بر سیگار گذاشته شود، قاچاق نیز زیاد می‌شود. این در حالی است که می‌توان از محل مالیات بر سیگار که رقمی حدود 12 هزار میلیارد تومان سالانه است، سیستم‌های هوشمند و راهکارهای دیگری برای جلوگیری از قاچاق ایجاد کرد. رئیسی با اشاره به اینکه یکی از مباحث اساسی که در حال حاضر در مجلس بررسی می‌شود موضوع دخانیات است، گفت: سالانه بین 50 تا 55 میلیارد نخ سیگار در کشور مصرف می‌شود. وی بیان داشت:‌ در سال 85 قانونی مصوب شد که بتوانیم مالیات بر سیگار را سالانه تا 10 درصد بالا ببریم ولی متأسفانه جز کشور افغانستان، ایران پایین‌ترین مالیات بر سیگار را دارد و این در حالی بوده که سازمان جهانی بهداشت، ایران را به کنترل بیماری‌های غیرواگیر تشویق کرده و لازم است اقدامات بیشتری در این زمینه در جهت پیشگیری از استعمال دخانیات انجام شود.
مالیات بهترین مؤلفه برای مبارزه با دخانیات
همچنین محمدحسین قربانی، نماینده مجلس با انتقاد از هزینه‌هایی که برای درمان افراد سیگاری می‌شود، افزود: عوارض مصرف سیگاری‌ها نباید از جیب مردم پرداخت شود، بلکه خودشان باید عوارض آن را بپردازند؛ در ایران 5 درصد مالیات بر خرده‌فروشی دخانیات اخذ می‌شود، البته در بودجه‌بندی سال 96 تلاش کردیم مجلس را قانع کنیم بهترین مولفه برای مبارزه با دخانیات مالیات است اما موفقیتی حاصل نشد. قربانی با یادآوری اینکه استعمال دخانیات در مراکز عمومی ممنوع است، گفت: افرادی که در معرض دود دخانیات قرار می‌گیرند، در معرض آسیب‌های جسمی هستند و از سویی یکی از بندهای کنوانسیون مبارره با دخانیات ممنوعیت فروش دخانیات به افراد زیر 18 سال است اما متاسفانه ما هنوز نتوانسته‌ایم در بحث مبارزه با دخانیات حداقل‌ها را رعایت کنیم. نایب‌رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با یادآوری اینکه سالانه 55 هزار نفر در کشور جان خود را بر اثر استعمال دخانیات از دست می‌دهند، ادامه داد: این آسیب جدی است و باید دستگاه‌های فرهنگی با فرهنگسازی مناسب به طور مداوم آسیب‌ها و مضرات ناشی از استعمال سیگار را به مردم گوشزد کنند.
عواقب کاهش مالیات سیگار
سیامک مره‌صدق، نماینده مجلس نیز در این باره گفت: مصرف سیگار و در کل مواد دخانی، موجب افزایش انواع آسیب‌های اجتماعی در جامعه خواهد شد و به همین دلیل با ایجاد هرگونه محدودیتی در مسیر مصرف سیگار و مواد دخانی موافق هستم. مره‌صدق بیان کرد: هر چند هنوز بحث جدی در مجلس درباره طرح کاهش عوارض سیگار مطرح نشده است اما تصور نمی‌کنم سایر همکاران با این بحث موافقت کنند و این موضوع رای نخواهد آورد. وی گفت: بر اساس آمار سالانه در ایران 50 تا 55 میلیارد نخ سیگار مصرف می‌شود که این میزان مصرف سالانه موجب تحمیل 20 تا 30 هزار میلیارد تومان هزینه به بخش سلامت کشور برای تامین هزینه‌های بهداشتی و درمانی مربوط و بیش از 50 تا 55 هزار مورد مرگ، عمدتا در سنین بهره‌وری می‌شود. همچنین پیش‌بینی شده است در صورت عدم برنامه‌ریزی و پیشگیری لازم در مهار اپیدمی دخانیات، کشورهای ایران، مصر و پاکستان تا 40 سال آینده بیشترین میزان مصرف دخانیات را خواهند داشت.