در واپسین ماههای سال 2016 میلادی و در حالی که پس از افزون بر نیمقرن روابط دیپلماتیک ایالات متحده و کوبا در حال بهبود بود، گزارش شیوع سندرومی جدید درباره آسیب روانی- جسمی دیپلماتهای آمریکایی در سفارت تازه گشوده شدهشان در هاوانا، ژانر جدیدی در داستانهای علمی-تخیلی با تم جنگ سرد پدید آورد. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد 24 تن از کارمندان آمریکایی شاغل در سفارتخانهاش در هاوانا و خانوادههایشان از سردردهای شدید، گیجی، مشکل دیداری و شنیداری، خوابآلودگی و مشکلات ادراکی شکایت کردهاند. این داستان عجیب بلافاصله باعث بروز مجدد تنش دیپلماتیک میان 2 کشور شد تا جایی که با روی کار آمدن ترامپ در کاخ سفید، دولت او تعداد دیپلماتهای در کوبا را که بتازگی افزایش داده بود به 15 تن تقلیل داد. رسانههای آمریکایی اظهارنظرهایی مبهم و نهچندان موثق از دیپلماتهایی منتشر کردند که مدعی ابتلا به یک بیماری ناشناخته بودند: «آنها صداهایی عجیب را در خانه یا اتاقهای هتل محل اقامتشان میشنیدند. صداهایی شبیه بال زدن زنجره که از یک اتاق به اتاق دیگر شدت و ضعفشان تغییر میکرد». اما ظاهرا دیپلماتها و وزارت خارجه آمریکا تنها در این باره افسانهسرایی کرده و سند علمی یا پزشکی موثقی ارائه ندادهاند. نتایج تحقیقاتی که گفته میشود اخیرا توسط تیمی از پزشکان در دانشگاه پنسیلوانیا تحت نظر افبیآی در این باره انجام شده، نهتنها به طور روشن ادعای برخی مقامات واشنگتن را که پشت رسانهها پنهان شدهاند مبنی بر حمله به دیپلماتهای آمریکایی در هاوانا با یک منبع انرژی ناشناخته و خطرناک را بازتاب نمیهد بلکه خود این تحقیقات توسط منابع مستقل تایید نمیشود. مطابق داستانی که رسانههای جریان اصلی آمریکایی به آن پرداختهاند دستکم 21 تن از 24 دیپلمات یادشده قربانی حملات صوتی از جانب یک منبع انرژی تولیدکننده فرکانسهایی ورای فرکانس صوتی قابل تحمل بشر شدهاند که ناهنجاریهایی را در غشای سفید مغزی دیپلماتهای شاغل در هاوانا به وجود آوردهاست اما نتایج تحقیقی که در مجله انجمن پزشکی ایالات متحده منتشر شده شواهدی در بروز ناهنجاری در غشای سفید مغزی این افراد به دست نمیدهد. داگلاس اسمیت، مدیر مرکز آسیبهای مغزی و درمان که این ارزیابی پزشکی را رهبری میکرد، این نتایج را مشابه دیگر افراد عادی از گروههای سنی همسان دیپلماتهای یادشده دانسته و تصدیق میکند که علت این سندروم دیپلماتیک هنوز ناشناخته است. اما آنطور که تحقیقات افبیآی میگوید حتی اگر دیپلماتها در معرض نوعی انرژی قرار گرفته باشند، همگی دچار آسیب دائمی در سیستم مغزی نشدهاند یا اینکه مشخص نیست چنین فناوری فرکانسی مخربی کار دولت کوباست یا خود سازمان اطلاعاتی آمریکا که طبیعتا بیشترین دسترسی را به محیط داخلی دفاتر سفارتخانه و خانههای محل اقامت دیپلماتهایش داشته است. رابرت بارتولومو، کارشناس بیماری روان جسمی (MPI) که در کالجی در اوکلندنیوزیلند تدریس میکند در این باره به روزنامه گاردین گفته است: «من این تحقیق را قبول ندارم و به نظر میرسد تبلیغی از سوی دولت آمریکا باشد. این ادعا شبیه این است که دستاندرکاران چنین تحقیقاتی تلاش میکنند ما را متقاعد کنند حملهای رخ داده است. آسیبهای روانی- جسمی ربطی به تمارض ندارد و تنها علایمی پایدار هستند. نوع دوم و شایع آسیبهای روانی- جسمی، آرام شروع میشود و برای چندین ماه یا حتی چندین سال باقی میماند و اغلب با نشانههای نورولوژیکی همراه است. مظنون اول این بیماری ناشناخته، آسیب روانی- جسمی است». همچنین «میچل والدس سوسا» مدیر مرکز علوم اعصاب کوبا که بخشی از تیم تحقیقاتی دولت هاوانا برای رسیدگی به این پرونده اسرارآمیز محسوب میشود، معتقد است: «ایده افبیآی آسیب گسترده به شبکه نورونهای مغزی را تایید نمیکند. این مساله سیاسی است. به نظرم مردم از این مساله برای دست کشیدن از روابطی استفاده میکنند که در دوران ریاستجمهوری قبلی آمریکا، باراک اوباما در حال شکوفایی بود. اوباما در سالهای آخر ریاستجمهوری خود روابط 2 کشور را بهبود بخشید اما با روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیسجمهوری جدید آمریکا ورق برگشت». او بر این باور است که تعداد کمی از دیپلماتها مشکلات واقعی پزشکی داشتند که علت آن هم عاملی ناشناخته است که باعث بروز نگرانی بر سر حملاتی شده که آنها به صداهای ناشناخته مرتبطش کردند. همزمان با گسترده شدن این مساله در جامعه دیپلماتیک، سایرین نیز نشانههای مشابهی را تجربه کردند که همان مصداق بیماری روانی- جسمی است. در مقالهای که در کنار تحقیق منتشر شده در مجله انجمن پزشکی آمریکا آمده، همچنین بر احتیاط تاکید شده و خواستار شواهد بیشتر برای ارزیابی دقیق پیش از انتشار نتایج قطعی شده است اما میچل والدس سوسا به این مطلب اشاره دارد. جالب اینکه در تحقیق منتشر شده از سوی پزشکان آمریکایی، اصل خبر به مطلبی در تارنمای وزارت خارجه ایالات متحده ارجاع داده شده که ممکن است یک خبر صرفا تبلیغاتی علیه دولت کوبا باشد. خبری که به سبک دوران قطع روابط واشنگتن و هاوانا در آن از شهروندان یانکی خواسته شده تا به دلیل بروز حملات ناشناخته در سفرشان به کوبا تجدیدنظر کنند اما در سرمقاله منتشر شده در مجله انجمن پزشکی آمریکا چنین هشداری عنوان نشده است. بنابراین به نظر میرسد همانند تبلیغات گسترده دولتی روسهراسانه در آمریکا و تبلیغاتی مشابه درباره تروریست بودن مسلمانان، حالا کوبا هم هدف نوعی دیگر از فضاسازیهای واشنگتن علیه رقبای جهانی و منطقهایاش به سبک جنگ سرد و در قالب داستانهای علمی- تخیلی قرار گرفته باشد.