سیستان‌وبلوچستان محروم‌ترین استان کشور و در حاشیه‌نشینی و بحران آب رکورددار است اما چیزی که این استان را محروم‌تر از وضع فعلی می‌کند و به نوعی در شرایط فاجعه‌بار قرار میدهد، خشکسالی‌های بی‌سابقه ۲۰ ساله در این استان است که به گفته مقامات استانی امسال تبدیل به یک فاجعه شده است. مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان‌وبلوچستان گفت: میانگین بارش، امسال در این استان با کاهش ۸۱ درصدی نسبت به سال قبل مواجه بوده و با وضع فعلی خشکسالی در سیستان‌وبلوچستان به مرز بحرانی رسیده است. رضا اربابی در گفت‌وگو با مهر تصریح کرد: هم‌اکنون بر اساس آخرین آمارها
۱۰۰ درصد مساحت سیستان‌وبلوچستان دچار خشکسالی شده است اما تبعات غیرمستقیمی که خشکسالی در زندگی مردم محروم‌ترین استان کشور دارد به مراتب از تبعات مستقیم آن بدتر است؛ بر اساس گزارش‌های موجود، سیستان‌وبلوچستان بیشترین جمعیت حاشیه‌نشین در کشور را دارد و چیزی حدود ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت حدود
۳ میلیون نفری این استان در حاشیه شهرها با ابتدایی‌ترین امکانات زندگی می‌کنند. به‌گفته مسؤولان عمده حاشیه‌نشینان فعلی روستانشینان سابقی هستند که پس از خشکسالی‌های پی‌درپی زمین‌های خود در روستاها را رها کرده و به شهرها مهاجرت کرده‌اند. عبدالغفور ایران‌نژاد، نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی که شهرش با ۵۱ هزار زاغه‌نشین بیشترین جمعیت حاشیه‌نشین در کشور را دارد، اخیرا در جمع خبرنگاران گفته است: اگر فکری به حال رشد حاشیه‌نشینی در چابهار نشود توسعه سواحل مکران با معضل جدی روبه‌رو می‌شود. اما خشکسالی در شهرستان‌هایی که جمعیت روستانشین بالایی دارند به مراتب تأثیرات مخرب‌تری بر رشد حاشیه‌نشینی در محروم‌ترین استان کشور دارد؛ مهم‌ترین شهری که بحران خشکسالی به گواه مسؤولان محلی و کارشناسان بیشترین تأثیر زیانبار را بر آن دارد شهرستان مرزی «سرباز» در جنوب سیستان‌وبلوچستان و در همسایگی چابهار است. فرماندار سرباز در این‌باره می‌گوید: شهرستان سرباز بیشترین جمعیت روستانشین را دارد به‌طوری که هم‌اکنون ۹۲ درصد جمعیت این شهرستان در ۶۳۵ روستای دارای سکنه سرباز زندگی می‌کنند. حمیدالدین یوسفی در این‌باره در گفت‌وگو با مهر افزود: تنها ۳۳ درصد مردم شهرستان سرباز به شبکه آبرسانی دسترسی دارند که در مقایسه با میانگین ۹۰ درصدی شاخص دسترسی به آب بهداشتی در کشور، این آمار بسیار پایین است. وی گفت: از مجموع بیش از ۶۰۰ روستای شهرستان سرباز هم‌اکنون تنها ۲۸ روستا به‌صورت سقایی- تانکری و با سهمیه تنها ۱۵ لیتر در روز آبرسانی می‌شوند و بقیه در نوبت آبرسانی سیار هستند، وی افزود: عمده نیاز آبی مردم سرباز به رودخانه سرباز بستگی دارد و ما در سرباز غیر از این رودخانه منابع آب قابل‌توجه دیگری در پایین‌دست نداریم. البته امیدواریم شرایط آب‌‌وهوایی تغییر کند و با بارش نزولات جوی و جاری شدن رودخانه سرباز مشکل بی‌آبی بسیاری از مردم منطقه حل شود. رودخانه سرباز علاوه بر آنکه چشم امید مردم روستانشین سرباز است، زندگی بسیاری از گونه‌های کمیاب جانوری نیز به آن بستگی دارد که مهم‌ترین آن تمساح در خطر انقراض پوزه‌کوتاه ایرانی یا به زبان محلی «گاندو» است. همچنین مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سیستان‌وبلوچستان درباره کم‌آبی رودخانه سرباز گفت: زیستگاه اصلی «گاندو» با جمعیت کمتر از ۳ هزار سر کشورهای جنوب‌شرق آسیاست و چیزی بالغ بر ۴۰۰ سر تمساح نیز در ایران و در محدوده رودخانه‌های «سرباز»، «باهوکلات» چابهار و «کاجو» زندگی می‌کنند. نیره پورملایی می‌افزاید: رودخانه «سرباز» دارای بیشترین جمعیت تمساح پوزه‌کوتاه ایرانی است و در صورتی که رودخانه سرباز با مشکل کم‌آبی روبه‌رو شود زندگی این‌گونه کمیاب به مخاطره می‌افتد. در همین باره نماینده مردم خاش در مجلس شورای اسلامی گفت: با آنکه سیستان‌وبلوچستان درگیر یک خشکسالی بی‌سابقه و همه‌جانبه است اما تاکنون ریالی برای مبارزه با این بحران به استان پرداخت نشده است. علی‌کرد اظهار داشت: خشکسالی‌های 20 ساله بر محرومیت سیستان‌وبلوچستان افزوده و موجب بیکاری و مهاجرت هزاران نفر از روستاییان به حاشیه شهرها شده است. وی با بیان اینکه خشکسالی همه‌جانبه تمام مساحت استان را درگیر کرده است، افزود: عمق خشکسالی به‌قدری است که در صورتی که در سال‌های آتی بارش‌های خوبی هم داشته باشیم، باز هم نمی‌توانیم بر بحران خشکسالی در این استان فائق آییم. نماینده مردم خاش در مجلس با بیان اینکه امسال میزان بارش در بعضی شهرهای سیستان‌وبلوچستان کمتر از ۵ میلیمتر بوده است، تصریح کرد: مجمع نمایندگان استان در حال رایزنی برای اختصاص یک بودجه مناسب برای مبارزه با خشکسالی بی‌سابقه در استان در لایحه بودجه ۹۷ است، چرا که در صورتی که فکری به حال خشکسالی نشود، بحرانی فراگیر استان را دربر می‌گیرد؛ همانطور که همین حالا هم به سبب خشکسالی‌ها آمار بیکاری در سیستان‌وبلوچستان افزایش یافته است. دولت برای مبارزه با بحران خشکسالی برنامه درست و مدونی ندارد و نمایندگان استان سیستان‌وبلوچستان این موضوع را به صورت جدی پیگیری می‌کنند. کرد با بیان اینکه تاکنون اعتباری برای مبارزه با خشکسالی به سیستان‌وبلوچستان پرداخت نشده است، گفت: دولت برای مبارزه با بحران خشکسالی برنامه درست و مدونی ندارد و نمایندگان استان این موضوع را به صورت جدی پیگیری می‌کنند.