دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا بدون توجه به اخطارهای کارشناسان و بنگاههای اقتصادی، تعرفههای سنگینی را برای واردات برخی فلزات اعمال کرد؛ اقدامی که میتواند سرآغاز یک جنگ جدید تجاری باشد. این فرمان شامل همه کشورهای جهان به جز مکزیک و کانادا میشود، در حالی که اتحادیه اروپایی و چین به مخالفت با آن برخاستهاند. ترامپ این فرمان را پنجشنبه در مراسمی با حضور کارگران صنایع فولاد و آلومینیوم در کاخ سفید صادر کرد. رئیسجمهور آمریکا همچنین در توئیتر نوشت: «ما باید از صنعت فولاد و آلومینیوم خود حفاظت کنیم و صنایع خودمان را رونق ببخشیم». طبق این فرمان، تعرفه واردات فولاد ۲۵ درصد و واردات آلومینیوم ۱۰ درصد افزایش مییابد. این گزارش میگوید ترامپ ابتدا قصد داشت همه کشورهای جهان مشمول این فرمان شوند اما در نهایت تصمیم گرفته شد در مقطع کنونی 2 کشور مکزیک و کانادا، همسایههای جنوبی و شمالی آمریکا، از آن معاف شوند. دستیاران دونالد ترامپ وعده دادهاند معافیت از افزایش تعرفهها ممکن است شامل دیگر متحدان آمریکا نیز بشود. کانادا که عمدهترین صادرکننده فولاد و آلومینیوم به ایالات متحده است به ترتیب ۱۶ و ۴۱ درصد کل واردات این دو محصول به آمریکا را تامین میکند. روسیه، ترکیه و آلمان در ردههای بعدی کشورهایی هستند که به آمریکا فولاد و آلومینیوم صادر میکنند. دونالد ترامپ در توئیتی که صبح پنجشنبه منتشر کرد وعده داد ایالات متحده در این باره با دوستان واقعی خود بسیار منعطف خواهد بود و با آنها همکاری میکند. این در حالی است که اتحادیه اروپایی و چین پیش از این هشدار داده بودند در صورت افزایش تعرفهها تلافی خواهند کرد؛ آنگونه که سازمان تجارت جهانی هم پیشبینی کرده تصمیم رئیسجمهور آمریکا ممکن است باعث یک جنگ تجاری شود که تبعات اقتصادی فراوانی خواهد داشت. گزارشها حاکی است که اتحادیه اروپایی در نظر دارد در اقدامی تلافیجویانه تعرفههای محصولات کشاورزی را بالا ببرد.
انتقادهای جهانی از افزایش تعرفههای گمرکی
افزایش تعرفه گمرکی آمریکا بر فولاد و آلومینیوم با انتقادهای گسترده جهانی روبهرو شده است. در صف منتقدان نهتنها رقیبان تجاری چون چین که همپیمانان ایالات متحده نیز قرار دارند، از جمله آلمان، فرانسه و انگلیس. وزارت بازرگانی چین در وبسایت رسمی خود در این ارتباط از «حملهای جدی به نظم تجارت جهانی» سخن گفته است. چین همچنین اعلام کرد دست به «اقدامات تأثیرگذار» خواهد زد تا از حقوق مشروع و مصالح خود دفاع کند. طبق بیانیه وزارت بازرگانی چین، ایالات متحده با این اقدام نهتنها به کشورهای دیگر بلکه به مصالح خود نیز لطمه میزند. البته باید اشاره کرد که چین خود به خاطر سیاستهای یارانهایاش در عرصه تولید فولاد مورد انتقاد دیگر کشورها قرار دارد و از دید آنان یکی از عاملان کاهش بهای جهانی فولاد محسوب میشود. وزیر خارجه ژاپن نیز تصمیم دونالد ترامپ در این راستا را تأسفبرانگیز خواند. این کشور هشدار داد این تصمیم میتواند پیامدهای جدی بر مناسبات تجاری ژاپن و آمریکا و همچنین اقتصاد جهانی داشته باشد. وزیران بازرگانی فرانسه و انگلیس نیز از اقدام دولت آمریکا انتقاد کردهاند. سسیلیا مالمستروم، کمیسر بازرگانی اتحادیه اروپایی، از ترامپ خواست برای این اتحادیه استثنا قائل شود. آلمان بهرغم انتقادات خود از تصمیم ترامپ، درباره افزایش تعرفههای گمرکی بر فولاد و آلومینیوم موضعی محتاطانهتر اتخاذ کرده است. مارتین وانسلبن، مدیر اتاق صنایع و بازرگانی آلمان گفت باید در راه حفظ نظم تجارت جهانی گام برداشت و در عین حال کانال گفتوگو با آمریکا را گشوده نگاه داشت. همزمان، رسانهها بامداد جمعه از امکان اقدامات تلافیجویانه ترکیه در اعتراض به تصمیم دولت ترامپ خبر دادهاند. یک مشاور رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه نوشت این کشور ممکن است، افزون بر افزایش عوارض گمرکی بر واردات پنبه از آمریکا تعرفهها برای دیگر محصولات آمریکایی را نیز افزایش دهد. تصمیم دولت ترامپ درباره افزایش عوارض گمرکی بر واردات فولاد و آلومینیوم در داخل آمریکا نیز مخالفتهای جدی را حتی در صفوف همحزبیهای رئیسجمهوری آمریکا به دنبال داشته است. 100 تن از نمایندگان حزب جمهوریخواه با امضای نامهای هشدارآمیز در این باره تاکید کردهاند عوارض گمرکی سبب کمتر شدن توانایی رقابت شرکتهای آمریکایی و فقیرتر شدن مصرفکنندگان خواهد شد. دونالد ترامپ در دوران مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود در تراز تجاری آمریکا با سایر کشورها تغییر ایجاد خواهد کرد و دست به بازسازی صنایع فولاد و آلومینیوم میزند.
امضای توافق تجارت آزاد آسیا پاسیفیک بدون آمریکا
در همین حال ۱۱ کشور شامل ژاپن و کانادا، توافق مهم تجارت آزاد آسیا پاسیفیک را بدون حضور آمریکا امضا کردند. به گفته منابع دیپلماتیک، این نشانهای قدرتمند در مقابله با محافظهکاری و جنگهای تجاری است. به گزارش مهر، این قرارداد در شرایطی امضا شد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا پیشتر خواهان پیشبرد برنامه خود برای وضع تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم شده بود. حرکتی که کشورهای دیگر و صندوق بینالمللی پول میگویند میتواند باعث به راه افتادن یک جنگ تجاری شود. توافق جامع و پیشرونده شراکت ترانس پاسیفیک (سیپیتیپیپی)، تعرفهها را در کشورهایی که در مجموع صاحب ۱۳ درصد اقتصاد جهان هستند (روی هم رفته تولید ناخالص ملی آنها بالغ بر ۱۰ تریلیون دلار میشود) کاهش میدهد. اگر ایالات متحده در این توافق بود این کشورها ۴۰ درصد اقتصاد جهان را در بر میگرفتند. طبق آمارهای تجاری شیلی و کانادا، این توافق، حتی بدون آمریکا، در برگیرنده بازاری است که نزدیک به ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت دارد که آن را به یکی از بزرگترین قراردادهای تجاری جهان تبدیل میکند.