خلیج گرگان به عنوان تنها خلیج ایرانی دریای خزر سالهاست نفسهای آخرش را میکشد و مسؤولان هم خود را سرگرم جلسات بیخاصیتی کردهاند که یک راهکار عملی هم از آن بیرون نیامده است. اگر خلیج گرگان بمیرد چه بر سر گلستان و شمال ایران میآید؟ خلیجی که نه فقط کارکرد اقتصادی و محیطزیستی بلکه نقش فرهنگی قابل توجهی هم ایفا میکرد و در کنار آن سالانه میزبان پرندگان بینظیری بود که به خلیج رنگ و بوی زندگی میدادند. حالا سالهاست این خلیج کهن و پیر نفسهایش به شماره افتاده اما این صدای نفسهای بیرمق خلیج نیست بلکه صدای ضربان آهسته زندگی هر جنبدهای است که حیاتش به زنده بودن خلیج گرگان استوار است. به گزارش تسنیم از گرگان، این روزها در میان سکوت مسؤولان و جلساتی که هرازگاهی به منظور احیای خلیج میگذارند، خلیج گرگان بیشتر از قبل آب میرود و هر روز خشکتر و تشنهتر از گذشته میشود. مزدک دربیکی، از کارشناسان حوزه محیطزیست در یادداشتی درباره پیامدهای خشک شدن خلیج گرگان مینویسد: خلیج گرگان تنها خلیج دریای خزر در مرزهای سیاسی ما است که جنبه استراتژیک دارد. این خلیج همچنین زیستگاه و محل تخمگذاری بسیاری از گونههای بومی دریای خزر از جمله ماهیان خاویاری است که ارزش اقتصادی زیادی برای کشور دارد. با این حال متاسفانه اکنون شاهد نابودی تدریجی و البته سریع این خلیج هستیم. مهمترین مشکل این خلیج، پسروی آب آن به سمت دریا و کاهش شدید عمق آن است. هرچند پسروی آب خلیج از سالها پیش شروع شده اما در دو، سه سال اخیر این پسروی کاملا محسوس بوده است. پسروی و کاهش عمق آب خلیج به حدی است که اکنون تا یک کیلومتر را با خودرو میتوانید به داخل دریا (یعنی منطقهای که در گذشته پر آب و محل لنگر انداختن کشتیها بوده است) برانید. این وضعیت واقعا نگرانکننده است، زیرا به عقیده متخصصان، در صورت ادامه این روند خلیج گرگان تا 10 سال دیگر به طور کامل خشک خواهد شد. خشکی خلیج گرگان و مرگ آن میتواند زمینهساز بحرانهای زیستمحیطی جدیدی در منطقه باشد. از بین رفتن اقتصاد و معیشت ساحلنشینان بویژه در غرب گلستان و شرق مازندران و تبعات اجتماعی و سیاسی ناشی از آن نیز در آینده گریبان مسؤولانی را خواهد گرفت که همچنان دست روی دست گذاشته و منتظر خشک شدن خلیج گرگان هستند. اردیبهشت سال گذشته که نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه به استان گلستان سفر کرد، حسن صادقلو، استاندار وقت از قول نوبخت که به صورت مکتوب از او دریافت کرده بوده، از اختصاص 5 میلیارد تومان برای نجات خلیج گرگان خبر داد و بارها نیز در جلسات مختلف به آن اشاره کرد اما خبری از این پول نشد. رضا مروتی، معاون وقت هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان به تسنیم گفته بود: این اعتبار برای برخی اقدامات در بالادست خلیج از جمله کارهای آبخیزداری و آبخوانداری، ساماندهی فاضلاب شهرهای ساحلی، کنترل و پایش رودخانهها و البته بخشی از آن برای انجام مطالعات پیشبینی شده بود که بخش اندکی از آن در اختیار شرکت آب منطقهای استان قرار گرفت. اسفندماه سال گذشته بود که انجام مطالعه و اجرای طرح نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله از سوی سازمان مدیریت و برنامهریزی استان به شرکت آب منطقهای ابلاغ شد ولی با وجود اینکه 6 جلسه کارگروه و 8 جلسه بحث و بررسی نجات خلیج برگزار شده، هنوز نسخهای عملیاتی از آن بیرون نیامده است. نظرعلی، مشاور طرح نجات خلیج گرگان و تالاب میانکاله است. او از نتایج مطالعات اولیه از وضعیت خلیج از دیدگاه محیطزیستی و مهندسی سواحل و تعیین اضطراری بودن خلیج گفته و میافزاید: خلیج توسط زبانه میانکاله از دریای خزر جدا شده و اتصال به دریا از طریق کانالهای چپاقلی و آشوراده برقرار است. کانال خزینی به علت افت تراز سطح آب دریای خزر و رسوبگذاری بسته شده که مهمترین عامل تهدید حیات خلیج، کاهش تراز سطح آب دریای خزر در مقیاس بلندمدت است. مشاور طرح میگوید: میزان عقبنشینی آب خلیج گرگان و تالاب میانکاله نسبت به سال 1377 حدود 100 کیلومترمربع است.