گروه سیاسی: درست در همان روزی که عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و حمیدرضا بعیدینژاد سفیر ایران در انگلیس- که هر دو از عوامل موثر به بار آمدن توافق هستهای برجام بودند- نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در وین را نشانه انفعال آمریکا و تاکید بر تداوم اجرای برجام قلمداد میکردند و ساعاتی پس از انتشار بیانیه نشست کمیسیون مشترک برجام و تاکید آن بر «اجرای موثر همه بخشهای برجام و اجرای مستمر لغو تحریمهای مرتبط هستهای»، 3 کشور اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس برای
جلب نظر دونالد ترامپ، پیشنهاد کردند در صورت ماندن آمریکا در برجام، تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال کنند. به گزارش «وطنامروز»، این 3 کشور برای جلب نظر سایر کشورهای اروپایی روز جمعه مفاد تحریمهای جدید را به پایتخت کشورهای اروپایی ارسال کردند تا حمایت سایر اعضای اتحادیه اروپایی را نیز به دست بیاورند. تروئیکای اروپایی در این طرح تحریمی بر فعالیتهای موشکی و منطقهای ایران تمرکز کرده و بنا دارد تحریمهایی را علیه «افراد دخیل در برنامه موشکی ایران» و «فعالیتهای تهران در سوریه» اعمال کند تا به وسیله آن مانع خروج آمریکا از برجام شود! این طرح تحریمی در حالی از سوی 3 کشور اروپایی برای حفظ برجام(!) تدوین شده که اساسا ماهیت برجام در ایران و آن چیزی که باعث شد ایران پای میز مذاکره برود، لغو تحریمها بود. اکنون اما تروئیکای اروپایی سعی دارد با اعمال تحریم، توافق هستهای را حفظ کند! دولت ترامپ اما به نظر میرسد به دنبال دستیابی به یک «توافق تکمیلی» در کنار برجام است؛ توافقی که در کنار توجه به فعالیتهای دفاعی و منطقهای ایران، به دنبال اصلاح «بندهای زوالپذیر برجام» و «تشدید بازرسیهای کارشناسان سازمان ملل از مراکز هستهای ایران» است.
براساس این گزارش، آلمان، فرانسه و انگلیس به منظور ترغیب «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا برای ماندن در توافق هستهای ایران و گروه 1+5 به اتحادیه اروپایی پیشنهاد دادهاند تحریمهایی جدید علیه ایران اعمال کند. خبرگزاری رویترز با گزارش این خبر به استناد یک سند محرمانه افزود، تحریمهای پیشنهادی 3 کشور اروپایی، افراد دخیل در برنامه موشکی ایران و فعالیتهای تهران در سوریه را هدف خواهند گرفت. از آنجا که اعمال این تحریمها نیازمند حمایت همه 28 عضو کشورهای اتحادیه اروپایی است، این سند که به رؤیت رویترز رسیده روز جمعه به پایتخت کشورهای اروپایی ارسال شده است. در این سند آمده است: «بنابراین ما در روزهای آتی فهرستی شامل افراد و موسسات [ایرانی] که باید با توجه به نقشهای علنا مشخصشدهشان تحریم شوند، توزیع خواهیم کرد». در سند رویترز به این موضوع اشاره شده که 3 کشور اروپایی در حال انجام «مذاکراتی فشرده» با دولت ترامپ «برای دستیابی به تأییدیهای ماندگار درباره حمایت آمریکا از برجام، فراسوی 12 مه هستند». در این سند، اشاره شده تحریمهای جدید «شبهنظامیان و فرماندهان» را هدف خواهد گرفت.
تصمیم جدید «دونالد ترامپ» برای اخراج تیلرسون و معرفی «مایک پمپئو» به عنوان گزینه جانشینی او بیش از هر زمان دیگر بر ابهامها درباره سرنوشت برجام افزوده است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون در 10 گزارش پایبندی ایران به همه تعهداتش ذیل توافق هستهای برجام را تأیید کرده است. کشورهای اروپایی در بخش پرسش و پاسخ سند مشترکشان به این موضوع اشاره کردهاند که قصد دارند تحریمهای جدید را به گونهای اعمال کنند که ناقض مفاد توافق هستهای با ایران نباشد. تروئیکای اروپایی مدعی شدهاند تا زمانی که تحریمها مرتبط با مسائل هستهای نباشند یا مصداق بازگرداندن تحریمهای رفعشده به موجب برجام نباشند، مجاز به اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران هستند. آنها همچنین ادعا کردهاند این تحریمها موجه هستند زیرا ایران در برجام «به متوقف کردن برنامه موشکهای بالستیک و فعالیتهای بیثباتکننده خود متعهد نشده است».
این خبر در حالی اعلام شده که مقامهای کشورهای طرف توافق هستهای با ایران شامل آمریکا، روسیه، انگلیس، آلمان و فرانسه روز جمعه در هتل «پله کوبورگ» شهر وین، پایتخت اتریش یازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام را برگزار کردند. آنان در پایان این نشست نیز در بیانیهای مشترک «بر ضرورت اجرای مستمر لغو تحریمهای مرتبط هستهای، از جمله درباره مجوزهایی مربوط به هواپیمایی کشوری، به نحوی که تحقق موثر منافع مربوط که در برجام پیشبینی شده است را ممکن کند تاکید کردند». اما ساعاتی پس از انتشار این بیانیه، رویترز اعلام کرد که تروئیکای اروپایی به دنبال تحریمهای جدیدی علیه ایران است. این طرح تحریمی اروپاییها در واکنش به ضربالاجل 22 دیماه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکاست. دونالد ترامپ گفته بود ممکن است آخرین باری باشد که رفع تحریمهای هستهای علیه ایران به موجب مفاد این توافق را تمدید میکند. او به نمایندگان کنگره و دولتهای اروپایی ضربالاجل داد تا فرارسیدن موعد بعدی تعلیق تحریمها در روز 12 ماه مه (22 اردیبهشتماه) برای «اصلاح معایب فاجعهبار» برجام اقدام کنند، اگرنه آمریکا را از توافق هستهای خارج خواهد کرد. حالا اروپا با این تحریمها به دنبال جلب نظر ترامپ برای ادامه توافق هستهای است.
آمریکا به دنبال توافق تکمیلی
در شرایطی که اروپا حاضر به اعمال تحریمهای جدید علیه تهران در حوزه موشکی و منطقهای شده است اما به نظر میرسد، آمریکا به دنبال دستیابی به چیزی بیش از آنچه اروپا پیشنهاد کرده است، میگردد. این خبر را «برایان هوک» رئیس دفتر برنامهریزیهای سیاسی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده است. «برایان هوک» که در وین و برلین در نشستهایی درباره برجام شرکت کرده، روز جمعه در جمع خبرنگاران گفت دولت ترامپ به دنبال رسیدن به یک توافق تکمیلی با اروپاییها تا زمان فرارسیدن آن ضربالاجل است. هوک گفت: این توافق تکمیلی به برنامه موشکهای بالستیک ایران، فعالیتهای منطقهای این کشور، بندهای زوالپذیر برجام و تشدید بازرسیهای کارشناسان سازمان ملل از مراکز هستهای ایران خواهد پرداخت. به نوشته خبرگزاری فرانسه، «برایان هوک» که در وزارت خارجه «رکس تیلرسون»، وزیر خارجه اخراجشده آمریکا مسؤولیت سیاستگذاری را به عهده دارد، گفت: «در لندن، پاریس و برلین گفتوگوهای بسیار خوبی داشتیم». وی اضافه کرد: «مسائل زیادی هستند که درباره آن توافق داریم و در جاهایی که اختلاف داریم، برای کاستن از اختلافات تلاش میکنیم». برایان هوک از توضیح درباره اینکه در صورت حصول توافق تکمیلی چه اتفاقی خواهد افتاد، خودداری کرد. او گفت: «رئیسجمهور به ما دستوری درباره اقدامی فراتر از تلاش برای رسیدن به توافق با متحدان اروپاییمان نداده است».
عراقچی: اروپا اشتباه محاسباتی نکند
دولت حسن روحانی و اعضای تیم مذاکرهکننده هستهای موضع روشنی درباره آینده برجام ندارند. آنان که پیش از این مدعی بودند بین اروپا و آمریکا شکافی عمیق درباره موضوع برجام به وجود آمده است و بر همین اساس از یک سو از خروج قطعی ایران از توافق هستهای در صورت خروج آمریکا میگفتند و از سویی ادامه برجام با اروپا در صورت تداوم منافع اقتصادی آن برای ایران را مطرح میکردند، حالا که اروپا تلاش میکند برای تامین نظر آمریکا تحریمهایی علیه ایران اعمال کند، به اروپا درباره این همسویی هشدار دادند. عباس عراقچی کمتر از یک روز پس از اظهارنظرش درباره برجام، حالا به اروپاییها هشدار داده است که دچار اشتباه محاسبه نشوند. او که روز جمعه پس از نشست کمیسیون برجام گفت که «به اعتقاد من نتیجه جلسه از این نظر بسیار مهم است که یک اتفاق نظر کامل بین اعضا وجود داشت برابر آمریکا مبنی بر اینکه برجام باید ادامه پیدا کند و با حسن نیت اجرا شود و باید همه تعهدهای موجود در برجام بهصورت کامل از سوی همه طرفها اجرا شود»، دیروز در واکنش به خبر اعمال تحریمهای جدید گفت: «طبیعتا هرگونه تحریمی با هر بهانهای، اگر موجب اعاده تحریمهای لغو شده قبلی یا کاهش اثربخشی لغو تحریمها باشد، با این سیاست همخوانی نخواهد داشت». او در گفتوگو با ایرنا به مذاکرات کمیسیون برجام اشاره کرد و گفت: آنچه اروپاییها هم در ملاقاتهای دوجانبه و هم در جلسه کمیسیون مشترک برجام به صورت جدی مورد تاکید قرار داده و در بیانیهها و اظهارات رسمی و عمومی خود هم منتشر کردهاند، این است که اکیدا خواهان حفظ برجام بوده و توجه دارند که منطبق با برجام، باید تمام موارد لغو تحریمها به قوت خود باقی مانده و ایران از مزایای لغو آنها منتفع باشد. معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد: اصرار طرفهای برجام بویژه اروپاییها بر حفظ توافق هستهای، همانگونه که در بیانیه خانم اشمید، نماینده اتحادیه اروپایی تصریح شده است، صرفا اصرار بر حفظ قالب برجام نبوده بلکه شامل تداوم و افزایش منتفع شدن مردم ایران از منافع لغو تحریمها طبق برجام هم هست. عراقچی تصریح کرد: طبیعتا هرگونه تحریمی با هر بهانهای، اگر موجب اعاده تحریمهای لغو شده قبلی یا کاهش اثربخشی لغو تحریمها باشد، با این سیاست همخوانی نخواهد داشت. وی تصریح کرد: با این حال چنانچه احیانا برخی کشورهای اروپایی به دنبال اقداماتی همچون اعمال تحریمهای غیرهستهای بر ایران جهت خوشایندی رئیسجمهوری آمریکا باشند، مرتکب اشتباه محاسبه بزرگی شده و نتایج مستقیم آن را بر برجام و ادامه حیات این توافق خواهند دید.