عبدالباری عطوان: روسیه، ایران، عراق و سوریه ائتلافی جدید برای روبهرو شدن با طرحهای آینده آمریکا بویژه جایگزینی نیروهای عربی در سوریه در صورت خروج نیروهای آمریکایی از این کشور تشکیل دادهاند و آمریکا هم در تلاش برای تشکیل 3 جبهه در شمال، مرکز و جنوب غرب سوریه با گروههای وابسته به خود است. ترامپ بار دیگر سعی دارد هزینه هرگونه ماجراجویی در داخل سوریه از جمله مقابله با دولت این کشور را از جیب متحدان عربی خود بپردازد. نشستی که روز پنجشنبه در بغداد برگزار شد و مسؤولان نظامی و امنیتی بلندپایه از روسیه، سوریه، عراق و ایران در آن مشارکت داشتند تنها برای گفتوگو درباره مبارزه با تروریسم نبوده بلکه چهبسا آمادگی برای روبهروشدن با طرح آمریکا برای خروج از سوریه و جایگزینی نیروهایی از عربستان، امارات، قطر، اردن و مصر در این کشور بود. همه طرحهای دخالتآمیز نظامی غربیها و متحدان عربی آنها در سوریه، عراق، لیبی و یمن به بهانه مبارزه با تروریسم و داعش بود اما اکنون با وجود به سر رسیدن عمر داعش در رقه سوریه و موصل در عراق، برنامههای دخالت نظامی در کشورهای منطقه بیشتر شده و آمریکاییها، غربیها و برخی کشورهای عربی از آنها پشتیبانی میکنند که هدف آن تنها بهرهکشی از عربها و مسلمانان و فروپاشی کشورها و ملتهای آنهاست. نشست چهارجانبه مقامات نظامی عراق، ایران، سوریه و روسیه و همزمان با آن حمله پنجشنبه جنگندههای عراقی به مواضع داعش در سوریه نشان از شکل گرفتن یک ائتلاف جدید برای مقابله با نیروهای آمریکایی در صورت باقی ماندن آنها در خاک سوریه یا جایگزین شدن نیروهای عربی به جای آنهاست. نزدیکی سوریه و عراق با نظارت ایران و روسیه تحولی قابلتوجه است که نشان از دور شدن تدریجی عراق از آمریکا به شکل نهایی دارد و بنا به گزارشهای خبری از داخل عراق، حیدر العبادی، نخستوزیر این کشور که همپیمان آمریکا در عراق محسوب میشود کمکم سعی دارد حمایت مطلق از ایران را اعلام کند و محکوم کردن تجاوز سهگانه آمریکا، فرانسه و انگلیس به سوریه از سوی مقتدا صدر، رهبر جریان صدر عراق نیز تاییدکننده همین موضوع است. در میان مراکز پژوهشی غربی و روسی این عقیده وجود دارد که طرح آمریکا تاسیس 3 جبهه جدید در سوریه است؛ نخست: تشکیل یک منطقه مستقل کرد شامل حسکه، قامشلی، منبج و عفرین با حمایت 30 هزار نیروی کرد که تحت نظر 20 پایگاه نظامی آمریکا در منطقه آموزش دیده و تجهیز نظامی میشوند. دوم: ایجاد یک رژیم عربی- سنی شامل قبایل «شمّر» سوریه که امتداد آن از جنوب حسکه تا دیرالزور در شرق فرات است. این نیروها بر میادین نفتی و گازی در این مناطق که نیمی از ذخایر انرژی سوریه در آن قرار دارد مسلط خواهند بود. سوم: تشکیل یک جبهه در جنوب سوریه. ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز روز پنجشنبه گزارش داد مسکو اطلاعاتی درباره تلاشهای مخالفان سوریه و جبهه النصره برای ایجاد یک جبهه جدید در جنوب سوریه با حمایت آمریکا در اختیار دارد. ترامپ قصد دارد با خروج از برجام، با نیروهای عربی و اموال آنها با ایران روبهرو شود و درخواست از کشورهای عربی برای اعزام نیرو به شمال شرق سوریه نیز برای مقابله با نیروهای همپیمان ارتش سوریه و حمایت از 2 رژیم کرد و عرب سنی در شرق فرات است. بیم آن وجود دارد که تحریکهای آمریکا جواب دهد و نیروهای سعودی در شمال شرق سوریه و اردن در جنوب غربی این کشور حاضر شوند بویژه که واشنگتن به ریاض وعده داده است، به یک همپیمان اصلی آمریکا خارج از پیمان ناتو همانند اسرائیل، اردن، کرهجنوبی تبدیل شود. نتیجه این است که تلآویو 4 میلیارد دلار کمک سالانه آمریکا و نیز جدیدترین سلاحهای زرادخانه آمریکا از جمله جنگندههای نظامی، موشکها و تکنولوژیهای نظامی جدید را به دست میآورد اما اردن چیزی جز جنگندههای اف16 و تانکهای قدیمی و از رده خارج شده که صورتحساب آنها در کمکهای سالانه یکمیلیاردی آمریکا به این کشور وصول میشود، به دست نمیآورد. سعودیها که میلیاردها دلار برای خرید سلاحهای آمریکایی و جنگ به نیابت از واشنگتن در سوریه و جنگ یمن و جنگ در آینده هزینه میکنند، تنها فاکتور و هزینه همپیمانی با آمریکا را میپردازند. آمریکا در طول 7 سال جنگ سوریه و لیبی و 3 سال جنگ یمن از کشورهای حاشیه خلیجفارس به لحاظ مالی، امنیتی و نظامی سوءاستفاده کرده اما هنوز نیز از اموال و خونهای آنها سیر نشده است و بیشتر طلب میکند و این مایه تاسف است که اعراب همچنان به باجخواهیهای این کشور پاسخ مثبت میدهند.