استان لرستان در حالی سومین حوضه پرباران کشور است که هماکنون ۸۰ درصد چشمهها و رودخانههای آن خشک شده است. به گزارش تسنیم از خرمآباد، یکی از مشکلاتی که در چند سال اخیر گریبانگیر کشورمان شده، مشکل کمبارشی و خشکسالی است که استان لرستان نیز از این امر مستثنا نیست و در پی کاهش باران، منابع آب سطحی و زیرزمینی استان کاهش چشمگیری داشته است. میزان بارشهای استان لرستان نسبت به سال گذشته 35 درصد و نسبت به دوره بلندمدت 37 درصد کاهش داشته و در پی آن منابع آب زیرزمینی نیز کاهش یافته است و متاسفانه امسال شاهد خالی بودن اکثر سدهای استان هستیم به طوری که مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان در اظهارات اخیر خود اعلام کرد با کاهش شدید آب ورودی سدها، 60 درصد سدهای استان خالی و سد کزنار و خانآباد آبی برای رهاسازی ندارند. حال در این بحران کمآبی، برداشت بیرویه از ذخایر آبی و حفر چاههای غیرمجاز بر این مشکلات دامن زده به طوری که استاندار لرستان در روزهای اخیر دستور داد ظرف 45 روز 400 چاه غیرمجاز استان مسدود شود. بارش کم برف و باران، افزایش دمای هوا و کشت محصولات آببر و استفاده از روشهای آبیاری سنتی و قدیمی همه در کاهش منابع آبی استان موثر بوده و امروز اگر نتوانیم مصرف منابع ناچیز باقیمانده از ذخایر آبی را مدیریت کنیم، چالش کمبود آب جدیتر شده و زندگی را در سالهای آینده با سختی مواجه خواهد کرد. از آنجا که آبدهی چشمهها، رودها و سرابهای استان کمتر و عمق بهرهبرداری از چاههای آب افزایش یافته، امکان خشکشدن این منابع نیز وجود دارد، پس باید در راستای مدیریت منابع آب اقدام اساسی شود. رضا میرزایی، مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان در این ارتباط اظهار داشت: در استان لرستان 6674 حلقه چاه آب داریم که حجم برداشت آب از آنها 717 میلیون مترمکعب است. وی افزود: حدود 2 میلیارد و 593 میلیون مترمکعب آب در لرستان برداشت میشود که حدود 92 درصد آن در بخش کشاورزی، 5 درصد در بخش شرب و 3 درصد در بخش صنعت مصرف میشود و در مجموع 72 درصد این برداشتها از منابع آبهای سطحی و 28 درصد از آبهای زیرزمینی بوده است. مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان با بیان اینکه از ابتدای سال آبی جاری تا 27 فروردین 35 درصد کاهش بارندگی نسبت به سال گذشته داشتیم، عنوان کرد: این مقدار نسبت به دوره بلندمدت حدود 37 درصد کاهش داشته و بیشترین بارشها مربوط به شهرستان دلفان با حدود 500 میلیمتر بارندگی بوده است. وی بیان کرد: بارشهایی که در فروردین امسال رخ داد کمبارشی پاییز و زمستان سال 96 را جبران نکرد و با توجه به جذب اعظم بارشها توسط ریشه گیاهان، روانآب زیادی نداشتیم و هنوز هم 60 درصد مخازن سدهای استان خالی است اما برای بخش کشاورزی مناسب بوده است. میرزایی با اشاره به کاهش چشمگیر آبدهی رودخانهها، چشمهها، قناتها و چاهها در لرستان، گفت: رودخانه خرمآباد که از وسط شهر خرمآباد میگذرد، در حال حاضر 7 مترمکعب در ثانیه آبدهی دارد که آبدهی آن نسبت به سال گذشته 56 درصد و نسبت به آمار بلندمدت 55 درصد کاهش داشته است. وی با اشاره به رودخانههای دیگر استان اظهار داشت: مقدار آبدهی رودخانه کشکان در منطقه ویسیان نسبت به سال گذشته 61 درصد کاهش داشته و در منطقه پلدختر 56 درصد کاهش آبدهی دارد و این در حالی است که رودخانههای دیگر مانند چولهول در افرینه، نسبت به سال گذشته 89 درصد کاهش آبدهی دارد. مدیرعامل شرکت آب منطقهای لرستان افزود: مادیانرود منطقه زیودار نسبت به سال گذشته 75 درصد کاهش، رودخانه تیره 92 درصد و ماربره 77 درصد کاهش آبدهی دارد. همچنین چشمههای شهر خرمآباد نیز مانند سراب مطهری 42 درصد، سراب گلستان 24 درصد، گرداب دارایی 35 درصد، گرداب سنگی 18 درصد و سراب کیو 83 درصد نسبت به سال گذشته کاهش آبدهی دارند. میرزایی از کاهش 400 میلیون مترمکعبی حجم آبهای زیرزمینی، چشمهها و قناتهای استان خبر داد و گفت: آب رودخانههای استان نیز 56 تا 92 درصد کاهش یافته است. وی درباره راهکارهای مقابله با کمآبی نیز گفت: در راستای مدیریت مصرف منابع آب و جلوگیری از بیآبی لازم است اقداماتی انجام گیرد که از جمله آنها میتوان به جلوگیری از کشت محصولات آبدوست اشاره کرد، همچنین تغییر برنامه الگوی کشت سازمانجهاد کشاورزی و رعایت برنامه سازگاری با کمآبی میتواند در راستای جلوگیری از بیآبی موثر باشد. وی تصریح کرد: با توجه به اینکه موضوع خشکسالی یک امر فراگیر است، بنابراین میتواند تمام فعالیتهای اقتصادی را نیز تحت تاثیر قرار دهد که لازم است سایر دستگاهها در راستای اجرای برنامههای سازگار با کمآبی با ما همکاری کنند. علیرضا کاکاوند، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان نیز از خشک شدن 70 تا 80 درصد چشمههای لرستان خبر داد و گفت: با توجه به تبخیر و گرم شدن هوا در ماههای آینده خشکشدگیها بیشتر میشود و هماکنون نیز آبدهی چشمهها 60 تا80 درصد کاهش پیدا کرده است. سیدمحمدناصر هاشمی، مدیرکل هواشناسی لرستان نیز اظهار داشت: از ابتدای سال آبی تا 27 فروردین مقدار بارشها 334 میلیمتر بوده که نسبت به سال گذشته 34 درصد و نسبت به میانگین دوره بلندمدت 37 درصد کاهش داشتیم. وی افزود: پاییز و زمستان سال 96 در همه شهرستانها کمبود بارندگی داشتیم اما کمترین شدت خشکسالی که رخ داد در شهرستان رومشکان و بیشترین شدت خشکسالی در شهرستان ازنا رخ داده است. مدیرکل هواشناسی لرستان با بیان اینکه پیشبینی کردیم که بهار امسال بارندگیهای خوبی داشته باشیم، خاطرنشان کرد: این بارندگیها تا حد نرمال یا کمی پایینتر از حد نرمال خواهد بود اما نمیتواند خشکسالی و کمبارشی را که در پاییز و زمستان 96 داشتیم جبران کند، چرا که در پاییز و زمستان 96 حدود 70 درصد کاهش بارندگی داشتیم که بارندگیهای اسفند و بهار توانست حدود 30 درصد آن را جبران کند و هنوز هم با کاهش بارندگی روبهرو هستیم.
ضرورت انجام اقدامات مناسب برای مدیریت مصرف منابع آبی
مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان گفت: امروز شاهد تغییر اقلیم در جهان هستیم که در کشور ما نیز اتفاق افتاده و طی چند دهه گذشته شدیدتر شده است. رضا آریایی با بیان اینکه طی 5 دهه اخیر به طور متوسط در کشور 11 میلیمتر کاهش بارندگی و به ازای هر دهه حدود 4/0 درجه سانتیگراد افزایش دما داشتهایم، افزود: طی پاییز و زمستان سال 96 حدود 70 درصد کاهش بارندگی را در لرستان شاهد بودیم که خوشبختانه با بارش باران در اواخر زمستان سال 96 و بهار امسال بخشی از این کمبود بارشها جبران شد اما به هیچوجه خشکسالی پاییز را برطرف نکرده است. مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان افزود: اگر اقدامات مناسبی در راستای مدیریت مصرف منابع انجام نشود با توجه به کاهش بارندگیها، رشد جمعیت، استفاده بیرویه از منابع آب و تغییرات اقلیمی و افزایش دما در سالهای آینده وضعیت خوبی نخواهیم داشت.