محسن پورعرب: در دهههای گذشته، صنعت گردشگری رشد باثباتی را تجربه کرده و با افزایش تنوع، به یکی از بخشهای اقتصادی در جهان که سریعترین رشد را داشته، تبدیل شده است. امروز گردشگری یکی از بخشهای اصلی در تجارت بینالملل و یکی از منابع اصلی ایجاد ثروت در بسیاری از کشورهای درحال توسعه است. توریسم از سوی سازمان ملل بهعنوان یکی از 10 بخش تأثیرگذار بر اقتصاد سبز شناختهشده و بهعنوان یکی از بخشهای دارای پتانسیل ایجاد «مشارکت معنادار در زمینه توسعه پایدار» و دارای ارتباط با سایر بخشها و توانایی ایجاد شغل و فرصتهای تجاری مناسب شناخته شده است. این صنعت با ارزشی بالغ بر 7 تریلیون دلار برای اقتصاد جهان، یکی از درآمدزاترین و پولسازترین صنایع جهان به شمار میرود و بسیاری از کشورهایی که اقتصادی وابسته به صنعت نفت و مشتقات آن دارند نیز برای رهایی از اقتصاد تکمحصولی به سمتوسوی این صنعت حرکت کردهاند تا با این اقدام اقتصاد خود را از وابستگی به صنعت نفت نجات دهند.
جایگاه صنعت گردشگری
در حال حاضر صنعت توریسم توانسته است یکدهم میزان کل تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص دهد که این میزان رقم بسیار چشمگیری به شمار میرود. با توجه به اینکه صنعت گردشگری باعث رشد صنایع مرتبط میشود، میتوان گفت ایرلاینها، تورلیدرها، آژانسهای خودروهای کرایهای، کشتیها، آژانسهای مسافرتی، هتلها، مراکز اقامتی، رستورانها، مراکز خرید و مراکز تفریحی، سیاحتی و ورزشی بهطور مستقیم از رونق این صنعت بهره میبرند. علاوه بر این موارد برخی از صنایع نیز بهطور غیرمستقیم با رونق گردشگری رشد مییابند و میتوانند با ارزیابی تقاضای گردشگران بسترساز شکلگیری و رشد صنایع پاییندستی شوند. در حال حاضر کشورهای بسیاری به سمت صنعت گردشگری سوق یافتهاند و با این روش تحولی عظیم را در اقتصاد کشور خود ایجاد کردهاند. بر اساس گزارشهای سازمان جهانی گردشگری
(UNWTO) بهرغم شوکهایی که گهگاه گریبانگیر صنعت گردشگری جهانی میشود، رشد این صنعت هیچگاه متوقف نشده و این امر خود بیانگر قدرت و نقش کلیدی صنعت گردشگری در جهان است.
موفقترینها در صنعت گردشگری
با وجود رشد قابلتوجه صنعت گردشگری در جهان، برخی شهرها و کشورها با فاصله زیادی از یکدیگر، در این عرصه گوی رقابت را از سایرین ربودهاند و در زمره موفقترینهای صنعت گردشگری قرار گرفتهاند. بر اساس اطلاعات مندرج در وبسایتهای بینالمللی فعال در حوزه صنعت گردشگری، لندن «انگلیس»، بانکوک «تایلند»، پاریس «فرانسه»، دوبی «امارات»، استانبول «ترکیه»، نیویورک «آمریکا»، کوالالامپور «مالزی»، سئول «کرهجنوبی» و هنگکنگ پیشتازان این صنعت بودهاند. با توجه به گزارش منتشرشده از سوی سازمان تجارت گردشگری درباره روند گردشگری تا سال 2030 با این وضعیت انتظار میرود تعداد ورود گردشگران بینالمللی بین سالهای 2010 تا 2030 سالانه 3/3 درصد رشد کند و تعداد گردشگران در جهان به 1/8 میلیارد نفر برسد.
وعده بهبود وضعیت اشتغال با توریسم محقق شد؟
با توجه به ظرفیت بسیار بالای کشورمان در حوزه گردشگری و برخورداری از 4 فصل و حتی ویژگیهای «توریسمدرمانی» صنعت گردشگری میتواند رونق چشمگیری داشته باشد و بدین ترتیب، ایران به مقصد نخست گردشگری غرب آسیا تبدیل شود. ظرفیتی که البته تاکنون برای استفاده از آن و کمک به اقتصاد استفاده نشده است. مرور مناظرههای انتخاباتی ریاستجمهوری یادآور خوبی برای اهمیت و جایگاه این صنعت در کشور است. مرور اظهارات حسن روحانی در مناظرههای انتخاباتی دوره دوازدهم- و حتی دوره یازدهم- نشان میدهد این صنعت چگونه میتواند به حل معضل بیکاری کمک کند. وی زمان انتخابات 92 وعده 4 میلیون شغل از طریق صنعت گردشگری را داده بود؛ جایی که وی در اظهاراتی گفت: «اگر تنها 10 میلیون گردشگر وارد کشور شود بیش از 3/13 میلیارد دلار درآمد ارزی و 4 میلیون اشتغال درست میشود، یعنی با یک حرکت صحیح در یک مسأله اقتصادی و اجتماعی میتوانیم بیکاری را حل کنیم». اظهاراتی که البته در حد وعده ماند و تاکنون محقق نشده است!
جایگاه ایران در صنعت گردشگری
طبق گزارشهای سازمان جهانی گردشگری، ایران در حوزه جاذبههای باستانی و تاریخی دارای رتبه دهم و در زمینه جاذبههای طبیعی حائز رتبه پنجم در جهان است، بنابراین با توجه به ضرورت جدا شدن کشور از اقتصاد تکمحصولی اگر سرمایهگذاری مناسبی در این حوزه انجام شود، میتوان شاهد رشد چشمگیر صنعت گردشگری و در پی آن رشد اقتصادی کشور بود. طبق آمار ارائهشده توسط مجمع جهانی اقتصاد درباره وضعیت گردشگری 136 کشور جهان، ایران از لحاظ قدرت رقابت در جهان در عرصه گردشگری رتبه 94 و در زمینه آمادگی فضای اقتصادی کشور حائز رتبه 79 است. در پایان باید گفت عمل به وعدهها و فراهم کردن شرایط برای سرمایهگذاران در صنعت گردشگری کمک قابلتوجهی به بهبود وضعیت این صنعت در کشور میکند.
منبع: بصیرت