گروه سیاسی: اظهارات دونالد ترامپ، امانوئل مکرون و مقامات آمریکایی پس از 3 ماه گفتوگوهای پشتپرده 3 کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه با آمریکا درباره برجام، نشان میدهد آمریکا و اروپا درباره آینده این توافق هستهای به یک همگرایی و همنظری رسیدهاند. هفته گذشته امانوئل مکرون در سفری 3 روزه به آمریکا با دونالد ترامپ دیدار کرد. او اگر چه بر اجرای برجام تاکید داشت اما از مکملی برای این توافق گفت که دائمی شدن تحریمهای هستهای، محدود شدن برنامه موشکی و تغییر سیاستهای منطقهای ایران- یعنی همان چیزی که دونالد ترامپ میخواهد- را به دنبال داشت. ترامپ 12 ژانویه/ 22 دیماه در جریان امضای تعلیق تحریمهای هستهای ایران براساس برجام، نمایندگان اروپایی و کنگره آمریکا را تهدید کرد که تا فرارسیدن موعد بعدی تعلیق تحریمها در روز ۱۲ ماه مه /۲۲ اردیبهشتماه اگر برای «اصلاح معایب فاجعهبار» برجام اقدام نکنند، آمریکا را از توافق هستهای خارج خواهد کرد. طرح مکمل مکرون حالا به دنبال این است تا ضمن حفظ برجام، خواستههای ترامپ را نیز تامین کند. همین موضوع نیز باعث شد ترامپ پس از پایان این سفر 3 روزه از تغییر دیدگاه مکرون نسبت به ایران پس از آمدن به کاخ سفید بگوید و اعلام کند مکرون میداند در مساله ایران، حرف من چیست.
حالا پس از پایان سفر مکرون به آمریکا و تشریح برجام موشکی و منطقهای در کنار برجام، اروپا نیز از این توافق جدید حمایت کرده است. سفیر اتحادیه اروپایی در آمریکا از تمایل بالای این اتحادیه برای همکاری با دولت ترامپ برای مقابله با ایران گفته است. سالیوان این را هم گفته که وقتی اتحادیه اروپایی و آمریکا همنظرند، دنیا عملکرد بهتری دارد. این همکاری و همراهی اروپا و آمریکا در جریان تحمیل برجام منطقهای و موشکی به تهران، در تضاد با آن چیزی است که دولت حسن روحانی و تیم مذاکرهکننده هستهایاش از ماهها پیش آن را مطرح میکردند. آنان از انزوای آمریکا در صورت خروج آمریکا از توافق هستهای میگفتند و تجربه برجام را چراغ راه روشنی برای سایر کشورها همچون کرهشمالی میخواندند و مدعی بودند با این تجربه کرهشمالی پای میز مذاکره با آمریکا نخواهد رفت. حالا اما اظهارات و اقدامات مقامات اروپایی درباره برجام نشان میدهد نهتنها آمریکا منزوی نشده که اروپا در مقابل آمریکا زانو زده و حاضر به تکمیل تز واشنگتن برای تحمیل برجامهای 2 و3 علیه تهران است و ایران حتی نمیتواند به ادامه برجام با اروپا و بدون آمریکا فکر کند. درباره کرهشمالی هم که اوضاع برخلاف آن چیزی است که دولتیها میگفتند. همگرایی اروپا و آمریکا البته از سوی جریان منتقد عملکرد سیاست خارجی دولت کاملا قابل پیشبینی بود و رسانهها بارها به این نکته اشاره کرده بودند که اروپا در منازعه تهران - واشنگتن، همواره جانب آمریکا را خواهد گرفت.
مقام آمریکایی: دنبال توافق مکمل هستیم
به نظر میرسد طرح توافق جدیدی که مکرون در جریان سفر به آمریکا آن را پیشنهاد کرده است، همان چیزی است که آمریکا آن را میخواهد. این را نماینده آمریکا در امور «پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای» گفته است. او گفته آمریکا درصدد بازگشایی دوباره پرونده توافق هستهای و مذاکره دوباره بر سر مفاد آن نیست بلکه امیدوار است توافق هستهای را با توافقی دیگر کامل کند.
به گزارش تسنیم به نقل از یورو نیوز، کریستوفر فورد، نماینده آمریکا در «پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای» (انپیتی) در حاشیه نشست منع گسترش تسلیحات هستهای در ژنو به خبرنگاران گفت: «ما قصد نداریم دوباره درباره برجام مذاکره کنیم یا به بازگشایی پرونده توافق هستهای بپردازیم یا مفاد آن را تغییر دهیم... ما در جستوجوی یک توافق مکمل هستیم که مجموعه قوانین اضافهای را در موضوعات متعدد از جمله محدودیتها، اصطلاحات، پارامترها و هر چیز دیگری شامل شود؛ قوانینی که به حل این چالش به شیوهای موثرتر کمک کند.» کریستوفر فورد معتقد است: «رفع نقاط ضعف توافق هستهای ایران، میتواند مدلی را برای دیگر توافقها از جمله توافق احتمالی با کرهشمالی ایجاد کند؛ توافقی که از نظر رهبران سیاسی کشورهای غربی باید کامل، غیرقابل برگشت و قابلاطمینان باشد».
ترامپ از برجام خارج خواهد شد
طرح توافق جدید مکرون – در کنار برجام - اگر چه بر مبنای تمام شروط ترامپ تدوین شده است اما هنوز معلوم نیست با وجود آن، ترامپ مایل به ماندن در توافق هستهای باشد. این را امانوئل مکرون در آخرین روز حضورش در آمریکا گفت. او در جمع دانشجویان دانشگاه جرج واشنگتن درباره برجام گفت: نمیدانم رئیسجمهور شما چه تصمیمی خواهد گرفت اما گمان میکنم به دلایل داخلی از این توافق خارج خواهد شد. وی در عین حال گفت با این وجود به دونالد ترامپ پیشنهاد داده ام در این توافق باقی بماند. مکرون درباره رئیسجمهوری آمریکا گفت: مردم میگویند رئیسجمهور ترامپ قابل پیشبینی نیست اما من برعکس فکر میکنم که او بسیار قابل پیشبینی است. وی افزود: به تعهدات انتخاباتی او نگاه کنید؛ [ترامپ] 2 روز پیش مجددا در دفترش گفته بود برجام را بدترین توافق تاریخ، یک کابوس و فاجعه میداند و از این قبیل چیزها.
مایل به همکاری با ترامپ علیه ایران هستیم
اتحادیه اروپایی که از 3 ماه پیش مذاکرات پشتپردهای را با آمریکا برای تغییر برجام دنبال کرده است، ضمن حمایت از توافق جدید در کنار برجام، آماده همکاری با ترامپ علیه ایران است. دیوید سالیوان، سفیر اتحادیه اروپایی در آمریکا در مصاحبه با شبکه خبری بلومبرگ درباره اظهارات امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه که خواستار «توافقی جدید» با ایران با 4 محور شده، گفت: «حرفهایی که مکرون در نشست مشترک کنگره به زبان آورد کاملاً با موضع اتحادیه اروپایی هماهنگ است. دیدگاه ما این است که ما به توافق هستهای ایران پایبند میمانیم و معتقدیم این توافق یکی از اجزای اساسی امنیت اروپا و جهان است. ما معتقد نیستیم که این توافق را میتوان تغییر داد یا باید آن را تغییر داد». سالیوان از مواضع رئیسجمهور فرانسه که خواستار همکاری با دولت آمریکا علیه ایران در زمینه برنامه موشکی و حضور منطقهای ایران شده بود هم حمایت کرد. وی گفت: «اما همانطور که میدانیم مشکلات دیگری با ایران وجود دارد که ما بسیار تمایل داریم با این دولت (دولت ترامپ) و جامعه بینالملل برای مقابله با آنها همکاری کنیم». سالیوان در پاسخ به این سوال که مکرون نتوانسته ترامپ را به ماندن در برجام متقاعد کند، گفت: «با این موافقم که ترامپ هنوز قانع نشده است. ما کماکان مساله را برای او توضیح خواهیم داد، چون نظرمان این است که وقتی اتحادیه اروپایی و آمریکا همنظرند، دنیا عملکرد بهتری دارد».
وضعیت همکاری اقتصادی اروپا با ایران پس از خروج آمریکا از برجام
در صورت خروج آمریکا از برجام، شرکتهای اقتصادی اروپایی تا چه اندازه به متن برجام وفادار مانده و با ایران مراوده خواهند داشت؟ روزنامه واشنگتنپست در گزارشی به نقل از یک مقام اروپایی نوشته است: اگر آمریکا از برجام خارج شود، شرکتهای اروپایی در صورتی با ایران همکاری خواهند کرد که وزارت خزانهداری آمریکا به آنها اجازه بدهد. در این گزارش درباره سفر اخیر رئیسجمهور فرانسه به واشنگتن نقل قولی از یک مقام اروپایی درباره آینده برجام منتشر شده و در آن این مقام گفته «بدون توافق با خزانهداری آمریکا شرکتهای اروپایی با ایران تعامل نخواهند کرد». به گزارش فارس، واشنگتنپست در این گزارش نوشته است: ایدهآل آن است که در موضوع ایران آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان از طریق توافق هستهای و توافقات جانبی به نگرانیهای ترامپ درباره بندهای غروب، نقصهای قواعد مربوط به راستیآزمایی و ناکامی آن در پرداختن به تولید و توسعه موشک بالستیک ایران بپردازند. اروپاییها گفتهاند آنها فارغ از اینکه تصمیم آمریکاییها چه باشد، در توافق برجام خواهند ماند. موضوع مهم و کلیدی آن است که در صورت خروج ترامپ از توافق، آمریکا تحریمهای مالی را که مانع تعامل شرکتهای اروپایی در ایران میشود، دوباره اعمال نکند. یک مقام اروپایی گفت: «بدون موافقت آمریکا، طرح جایگزین نمیتواند کارساز باشد. ایران به پول نیاز دارد. باید یک توافق با خزانهداری [آمریکا] وجود داشته باشد در غیر این صورت شرکتهای ما [در ایران و با ایران] تعامل نخواهند داشت». این مقام گفت: «اگر آمریکاییها بگویند آنها نهتنها از توافق خارج خواهند شد بلکه آن را نابود هم خواهند کرد، این کار، شرکتهای اروپایی را مجازات و تنبیه میکند. در این صورت کار تمام است».
ترامپ: زمان من در ایران « مرگ بر آمریکا» نمی گویند
سفر امانوئل مکرون به آمریکا که گفته میشد یکی از اهداف اصلی آن حفظ برجام بود، برای بهبارآورندگان برجام، آخرین تلاشهای اروپا برای حفظ برجام بود اما اظهارات مکرون در نشست خبری خود با ترامپ و رونمایی از توافق جدید و مکمل برجام، آن تصور خوشبینانه به اروپا را به کلی از بین برد. حالا 2 هفته به پایان ضربالاجل برای اصلاح برجام، دونالد ترامپ از تغییر موضع مکرون نسبت به ایران سخن گفته است. او روز پنجشنبه در گفتوگوی تلفنی با فاکسنیوز، درباره نتایج سفر مکرون به واشنگتن، گفت: «ما دستاوردهای زیادی داشتیم. واقعا دستاوردهای زیادی داشتیم، بیش از آنچه هرکسی میداند، دستاوردهایمان را شاهد خواهید بود.» ترامپ به عنوان نمونه، گفت: «معتقدم اکنون دیدگاه او نسبت به ایران، در مقایسه با دیدگاهش پیش از آمدن به کاخ سفید، بسیار متفاوت شده و این بسیار مهم است. او میداند در مساله ایران، حرف من چیست... رئیسجمهور توافق وحشتناکی با این کشور کرد، منظورم از رئیسجمهور، دولت پیشین است که توافق وحشتناکی کرد و ۱۵۰ میلیارد دلار که 8/1 میلیارد دلار آن نقد بود، به آنها پرداخت کرد. پول واقعی، در بشکه و جعبه با هواپیما. این غیرقابل تحمل است.» رئیسجمهور آمریکا ادامه داد: «آن وقت آنچه آنها انجام دادند این بود که فریاد بزنند «مرگ بر آمریکا، مرگ بر آمریکا.» البته دیگر چنین فریادی نمیزنند، زمان او (باراک اوباما، رئیسجمهور سابق آمریکا) بود که چنین فریادی میزدند، زمان من چنین فریادی نمیزنند. این اواخر دیگر ندیدهایم که قایقهای کوچک آنها در اقیانوس دور کشتیهای ما گشت بزنند، چون میدانند اگر دور کشتیهای ما گشت بزنند، دیگر اثری از آنها (قایقها) باقی نمیماند».