محمدعلی الحکیم* : تصویب قانون «سنت ـلاگه» که انتخابات این دوره پارلمان عراق از آن تبعیت میکند، نوعی تقسیمبندی جدید را نمایان میکند که بر اساس آن احزاب و فراکسیونهای جدید پدید آمد. بسیاری از منتقدان این قانون معتقدند تصویب چنین قانونی، نهتنها فرصت را از احزاب و ائتلافهای کوچک میگیرد، بلکه باعث میشود آرا به سوی احزاب مطرح و مشهور سرازیر شود و در اینجاست که چهرههای شناخته شده بر سر نفرات کمتر شناخته شده سایه میاندازند. اکثر احزاب مطرح با کمی تغییر به میدان آمدهاند؛ مثلاً حزب الدعوه به 2 جناح النصر به رهبری «حیدر العبادی» و قانون به رهبری «نوری مالکی» تقسیم شده است.
یکی دیگر از احزابی که در این دوره شاهد حضور آن هستیم «حزب تمدن» به رهبری فائق شیخعلی است که به عنوان شیعیان لائیک و با نگاهی خارج از اسلام سیاسی به جریانات نگاه میکنند. ائتلاف الفتح به رهبری «هادی العامری» و ائتلاف الوطنیه به رهبری «ایاد علاوی» (که توانست افرادی مانند سلیم الجبوری رئیس پارلمان و صالح المطلک را با خود همراه کند) از دیگر جریانهای مهم حاضر در انتخابات این دوره هستند. علاوه بر این جریانات، ائتلاف سائرون تحت حمایت «مقتدا صدر»، جریان الحکمه به رهبری «عمار حکیم»، حرکت الاراده به رهبری «حنانه الفتلاوی» و ائتلاف القرار به رهبری «اسامه النجیفی» از دیگر جریانهای شرکتکننده در ماراتن انتخاباتی بغداد خواهند بود. با توجه به ازدیاد ائتلافها به نظر نمیرسد هر جریان بتواند بیش از 30 تا 35 کرسی را به خود اختصاص دهد و این موضوع تشکیل دولت را بسیار مشکل خواهد کرد. تنها فراکسیونی که توانسته در 18 شهرستان عراق ورود کند و نگاهها را به خود جلب کند، ائتلاف النصر به رهبری نخستوزیر فعلی عراق است و این وضعیت نشان میدهد تمام اقوام و مذاهب در ساختار آینده عراق جایگاه دارند. آنچه این انتخابات را پس از سال 2003 حائز اهمیت میکند، این است که این انتخابات ادامه حیات عراق را مشخص میکند و مردم به دنبال چهرهای هستند که بتواند به آنها صادقانه خدمت کند.
در این میان بسیاری از اهل تسنن و حتی کردها مخالف ادامه اسلام سیاسی پس از روی کار آمدن نخستوزیر و دولت جدید هستند اما دستهای دیگر خواهان ادامه همین روند هستند؛ از این جهت تضادهایی در نوع نگاه جناحها و طیفهای مختلف به وجود آمده است که این وضعیت اهمیت انتخابات امروز را چند برابر کرده و از آن به عنوان «انتخابات مَفصلی» یاد میکنند. علاوه بر این وضعیت، برخی جناحهای منتسب به اهل تسنن به عربستان تمایل دارند. این در حالی است که سعودیها مشغول افتتاح کنسولگری خود در بصره و نجف بوده و به دنبال نفوذ به مناطق شیعهنشین عراق هستند.
نگاه جامعه عراق در حالت کنونی یک نگاه همهجانبهگرا شده است و به این مفهوم دست پیدا کردهاند که دامن زدن به فرقهگرایی میتواند هزینههای بیشتری بر خود و کشورشان تحمیل کند. در این دوره از انتخابات رقمی حدود 41 تریلیون دینار عراقی صرف هزینههای تبلیغات شده که همین امر نشان از قومیتگرایی و طیفبندیهای منفی علیه اقتصاد و سیاست عراق دارد. به هر ترتیب بر اساس آنچه از دادهها برآمده است، شانس اول پیروزی با حیدر العبادی خواهد بود. در امتداد این موضوع کردها اعلام کردهاند به ریاست پارلمان عراق چشم دوختهاند و اگر این حالت اتفاق بیفتد رئیسجمهور عراق از اهل تسنن خواهد بود.
*مدیر خبرگزاری النخیل عراق