آمار رسمی نشان می‌دهد ۲ هزار و ۶۲۱ هکتار، معادل 9/16 درصد مساحت شهرهای استان گلستان را پهنه‌های نامطلوب شهری تشکیل می‌دهد. به گزارش تسنیم از گرگان، در کنار مشکلاتی مانند نرخ بالای مهاجرپذیری در استان، پایین بودن درآمد سرانه، خشکسالی و کم‌آبی، وجود مخاطرات طبیعی از جمله سیل و صدمات ناشی از آن، آتش‌سوزی منابع ملی و پیشروی بیابان از مناطق شمالی استان که گریبانگیر استان گلستان شده است، باید مشارکت ناکافی گروه‌های ذی‌نفع و ذی‌نفوذ در مدیریت شهری و ناکارآمدی نظام اسکان شهری و گسترش مسکن نامتعارف به 2 شکل غیررسمی و بافت‌های ناکارآمد فرسوده شهری را هم به آن اضافه کرد. این مسائل سبب شده بیش از هر زمان دیگری مسیر توسعه شهرهای استان با کندی و چالش مواجه شود. سکونتگاه‌های غیررسمی بستر مناسبی برای بروز آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی زیرساختی هستند و علاوه بر چالش‌های امنیتی و نابسامانی که ایجاد می‌کنند، از داشتن امکانات اولیه شهری مانند دسترسی به حامل‌های انرژی، آموزش و بهداشت و درمان محروم هستند که این مساله زندگی ساکنان این مناطق را با خطر روبه‌رو کرده است. آمار رسمی نشان می‌دهد 2 هزار و 621 هکتار، معادل 9/16 درصد مساحت شهرهای استان را پهنه‌های نامطلوب شهری تشکیل می‌دهد که شامل 332 هکتار بافت تاریخی با بیش از 200 خانه ارزشمند تاریخی که نیاز به حفاظت و بهسازی دارند، یکهزار و 939 هکتار بافت میانی و 350 هکتار سکونتگاه غیررسمی است. این آمار نشان از ناکارآمدی بخشی از نظام اسکان و توسعه شهری در استان دارد.  در شهر گرگان به عنوان مرکز استان گلستان نیز 867 هکتار پهنه مسکونی نامناسب و ناکارآمد و غالباً فقرزده وجود دارد که در برنامه‌ریزی مدیران و سیاست‌گذاران شهری مورد توجه قرار گرفته است. ضعف نظام توسعه‌ منطقه‌ای کشور، فرآیند توسعه مرکزگرا، زمینه‌های تاریخی همچون تازه تأسیس بودن استان و مواجهه با مخاطرات طبیعی به طور قطع در شکل‌گیری این وضعیت نقش داشته است اما در حوزه مدیریت استانی و شهری و همچنین اختصاص اعتبارات از محل‌های ملی و استانی برای بازآفرینی شهری رویکردها و حتی برنامه‌ها نیاز به اصلاح دارد. می‌توان سکونتگاه‌های غیررسمی که تعدادشان در این استان کم هم نیست را به عنوان یکی از چالشی‌ترین موضوعات مدیریت شهری بویژه در شهرهایی مانند گرگان و گنبدکاووس برشمرد. آنطور که مسؤولان امر می‌گویند متوسط حاشیه‌نشینی در استان گلستان بالاتر از میانگین کشوری است و همین مساله آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بسیاری را در شهرهای استان به وجود آورده است. متوسط کشور در این شاخص 11 درصد و در استان گلستان 17 درصد اعلام شده است. عبدالرضا چراغعلی، مدیرکل امور اجتماعی استانداری گلستان از شناسایی 62 سکونتگاه غیررسمی در استان خبر داده و گفته بود: در سال 86 در شورای برنامه‌ریزی استان 4 نقطه شامل قزاق‌محله نومل، قلعه محمود در گرگان و سیدآباد و افغان‌آباد در گنبدکاووس به عنوان نقاط اصلی معرفی شدند، در حالی که همان زمان این نقاط کمتر از 10 درصد کل مناطق حاشیه‌ای و سکونتگاه‌های غیررسمی بود.  او معتقد است اکنون حاشیه‌نشینی از شهرهای بزرگ فراتر رفته و به سمت شهرهای کوچکی در شهرهای خان ببین و دلند و روستاهای بزرگی از جمله یساقی گسترش یافته و براساس آخرین اطلاعاتی که از فرمانداری‌ها گرفته شده تعداد سکونتگاه‌های غیررسمی در استان به 62 نقطه افزایش یافته و حدود 15 درصد از جمعیت استان در این مناطق سکونت دارند. ممکن است در برخی برهه‌های زمانی مهاجرت نیروی کار به استان موجب رونق اقتصادی شده باشد اما در شرایط فعلی که زمینه‌های اشتغال، سکونت، آموزش و حتی سرانه‌های دیگر فراهم نیست، مهاجران از سرانه‌های عمومی استفاده می‌کنند که همین امر مشکلاتی را برای شهروندان گلستانی ایجاد کرده است. چراغعلی با بیان اینکه افزایش تکدی‌گری، کودکان کار و خیابانی از جمله نشانه‌های گسترش پدیده حاشیه‌نشینی است، گفته این آسیب‌ها جزو اصلی‌ترین نشانه‌های ظاهری گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی بوده که در گلستان در حال گسترش است.  شهرام کوسه‌غراوی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی هم در این باره گفت: میانگین حاشیه‌نشینی در کشور 8/11 درصد بوده اما در استان گلستان این میزان 17 درصد است. علاوه بر این در این استان بیش از 60 سکونتگاه غیررسمی و منطقه حاشیه شهر وجود دارد که روز به روز بر تعداد و جمعیت آنها افزوده می‌شود. وی با بیان اینکه رشد حاشیه‌نشینی در کشور بیداد می‌کند، افزود: گسترش و تعدد سکونتگاه‌های غیررسمی آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... را به دنبال دارد. کوسه‌غراوی درباره سیما و منظر شهری هم بیان داشت: متأسفانه در زمینه ساماندهی سیما و منظر شهری هم در کشور کاری نشده و متأسفانه شهرداری‌ها و وزارت راه و شهرسازی نیز ورود خوبی به این موضوع نداشته‌اند. اصلاح نظام اسکان و نوسازی و بهسازی بافت‌های ناکارآمد یکی از موضوعاتی است که دولت باید برای آن برنامه داشته باشد و در کنار آن منابع اعتباری خوبی را به آن اختصاص دهد. موضوعی که از سال 92 و با روی کار آمدن دولت یازدهم مطرح شد اما اعتباری برای آن پیش‌بینی نشد؛ در این سال‌ها نه‌تنها وضعیت بافت‌های ناکارآمد که سکونتگاه‌های غیررسمی و مناطق حاشیه‌نشین را هم شامل می‌شود، بهبود پیدا نکرد بلکه این بافت‌ها گسترش یافته و به آسیب‌های اجتماعی فراوان‌تری دامن زده است.
اقدامی برای بازآفرینی شهری در گلستان  نشده است
سیدمناف هاشمی، استاندار گلستان معتقد است در زمینه بازآفرینی شهری در استان اقدام خاصی انجام نشده است. او در این باره گفت: با وجود مساحت چندصدهکتاری بافت‌های ناکارآمد در شهر گرگان تنها در 2/5 هکتار آن اقداماتی انجام شده که مطلوب نیست. این در حالی است که در برنامه پنجم و ششم توسعه منابع خوبی برای نوسازی بافت‌های ناکارآمد شهری پیش‌بینی شده که استان نتوانست سهم چندانی از این منابع داشته باشد. با روی کارآمدن دولت دوازدهم هم نوسازی بافت‌های ناکارآمد شهری بار دیگر مورد تأکید قرار گرفت و ستاد ملی بازآفرینی شهری نیز ایجاد شد. هدفی هم که مجلس برای دولت تعیین کرده این است که تا پایان برنامه ششم حدود نیمی از بافت‌های ناکارآمد، نوسازی شود که 123 تریلیون تومان بودجه نیاز دارد؛ باید دید مدیران استان گلستان چه میزان از این اعتبارات را می‌توانند از محل‌های ملی جذب کنند و البته چقدر در زمینه جذب سرمایه‌گذار در این کار موفق خواهند شد.