دولت حسن روحانی می‌خواهد تکلیف برجام هر چه سریع‌تر مشخص شود؛ تکلیفی که خودش هم هنوز نمی‌داند چیست و اروپا تا چه اندازه می‌تواند به کمک دولت بیاید تا بتواند همچنان برجام را به عنوان تابلوی دستاوردهایش به نمایش عمومی بگذارد؟ اما هر چه هست آنطور که عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه در جلسه کمیسیون امنیت ملی گفته است، اروپا بین 45 تا 60 روز فرصت دارد تضمین‌های لازم برای ادامه حیات برجام را بدهد. این ضرب‌الاجل دولت برای اروپا درست در همان روزهایی به پایان خواهد رسید که برجام متولد شده است. 3 سال پیش 23 تیرماه بود که ایران و 1+5 پس از 2 سال مذاکره به برجام دست پیدا کردند. حالا اما معلوم نیست بین «سالروز» و «سالمرگ» برجام چقدر فاصله خواهد افتاد. اگر اروپا نتواند آنچه را که ایران می‌خواهد تضمین کند، تیرماه 97 سالروز و سالمرگ برجام یکی خواهد شد. اینکه آیا اروپا، روسیه و چین می‌توانند بین این دو نقطه زمانی فاصله بیندازند، موضوعی است که از شنبه‌شب محمدجواد ظریف را راهی پکن، مسکو و بروکسل کرده است. او دیروز با فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی دیدار و گفت‌وگو کرد تا پیش‌زمینه‌های لازم برای دیدار و رایزنی با وزرای خارجه تروئیکای اروپایی؛ آلمان، انگلیس و فرانسه فراهم شود. در سوی دیگر این توافق به نظر می‌رسد اروپا نمی‌خواهد تضمین‌های لازم را در مهلت تعیین‌شده به تهران بدهد و این 3 کشور به دنبال مذاکرات طولانی و حداقل بیش از مهلت تعیین شده دوماهه هستند. آنان می‌گویند در دیدار با ظریف درباره اینکه آیا اصلا اروپا می‌تواند با تعیین چنین قرارها و مهلت‌هایی به نتیجه برسد، گفت‌وگو خواهند کرد. اروپا در شرایطی تلاش می‌کند بازه رسیدن به نتیجه با ایران را افزایش دهد که در کمتر از 10 روز گذشته برخی شرکت‌های بزرگ اروپایی صراحتا از پایان همکاری با ایران خبر داده‌اند. دیروز نیز شرکت زیمنس اعلام کرد دیگر با ایران هیچ قراردادی امضا نمی‌کند. شرکت نفتکش «تورم دانمارک» هم اعلام کرد از روز سه‌شنبه(دیروز) دریافت سفارش جدید در ایران را متوقف کرده است. اما روسیه، طرف دیگر جمع کوچک شده 1+5 که با خروج آمریکا از برجام، 1+4 شده است، معتقد است اگر تلاش‌ها برای حفظ برجام نتیجه‌بخش نباشد سالگرد برجام در ماه جولای (تیرماه) آخرین سالگرد آن خواهد بود.  براساس این گزارش، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان که از شنبه‌شب براساس ماموریت برجامی‌ای که حسن روحانی به او برای گفت‌وگوهای مستقیم با چین، روسیه و کشورهای اروپایی درباره الزامات تداوم برجام و تضمین‌های اجرایی ضروری برای عادی‌سازی و گسترش روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها، راهی پکن و مسکو شده بود، دوشنبه‌شب به آخرین مقصد ماموریت خود یعنی بروکسل رسید. در این سفر عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مجید تخت‌روانچی از اعضای سابق تیم مذاکره‌کننده و معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور ظریف را همراهی می‌کنند. او دیروز با فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی دیدار و گفت‌وگو کرد. هر چند هیچ جزئیاتی از این گفت‌وگو رسانه‌ای نشد اما «سابرینا بلوسی»، سخنگوی «فدریکا موگرینی»، گفت‌وگوی موگرینی با ظریف را «بسیار سازنده» توصیف کرد و نوشت: «نشستی بسیار سازنده با وزیر امور خارجه ایران، محمدجواد ظریف. ما با همکاری فرانسه، آلمان، انگلیس و اعضای اتحادیه اروپایی در تلاش برای یافتن راه‌هایی جهت محافظت از سرمایه‌های اتحادیه اروپایی هستیم. نشست امروز را برای نخستین گفت‌وگو درباره تدابیر لازم برگزار کردیم». جلسات کارشناسان ایران و اروپا نیز از عصر دوشنبه به وقت بروکسل آغاز شده و تا عصر دیروز ادامه داشت. هر چند سخنگوی موگرینی گفت‌وگوی ظریف و مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی را سازنده و مفید خوانده اما وزیر خارجه آلمان مذاکرات با ایران برای حفظ برجام را ساده نخوانده است. به گزارش تسنیم به نقل از نشریه «دی‌سایت»، «هایکو ماس» تأکید کرد اروپاییان می‌خواهند همچنان به توافق اتمی با ایران تا زمانی که این کشور به آن متعهد است پایبند باشند. وی با تأکید بر اینکه «این مساله واضح است که ما در هفته‌های آینده مذاکرات ساده‌ای را پیش رو نخواهیم داشت» همچنین گفت: «اما تا زمانی که ما فرصتی برای حفظ این سنگ بنای مهم نظام خلع سلاح بین‌المللی داریم نباید از هیچ تلاشی فروگذار کنیم».
لزوم بازنگری در ضرب‌الاجل ایران
از سوی دیگر اما یک مقام آلمانی گفته باید درباره ضرب‌الاجلی که ایران برای اروپا تعیین کرده، بحث شود. معاون وزیر خارجه آلمان اعلام کرد لازم است ضرب‌الاجل ۴۵تا۶۰ روزه‌ای که ایران به اروپا داده تا تضمین‌هایی برای حفظ منافعش در توافق هسته‌ای به دست آورد مورد بحث قرار گیرد. میشاییل روت، معاون وزیر خارجه آلمان اعلام کرد «لازم» است ضرب‌الاجل 60-45 روزه‌ای که ایران به اروپا داده تا تضمین‌هایی برای حفظ منافعش در توافق هسته‌ای به دست آورد مورد بحث قرار گیرد. به گزارش تسنیم به نقل از دویچه‌وله، او در بروکسل گفت: در دیدار پیش‌رو با ظریف در این باره صحبت خواهد شد که «آیا اصلا می‌توانیم با تعیین چنین قرارها و مهلت‌هایی به نتیجه برسیم». روت همچنین در صورت پایبندی جمهوری اسلامی به تعهدهای هسته‌ای‌اش، از آمادگی اروپایی‌ها برای «پذیرش مسؤولیت اقتصادی بیشتر در قبال ایران» خبر داد. او همزمان با اشاره به اینکه تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند شرکت‌های اروپایی را نیز با مشکل مواجه کند، گفت، این نشان می‌دهد «مناقشه تا چه حد پیچیده است». اما در حالی اروپا به دنبال ادامه گفت‌وگو با ایران در یک برنامه بدون زمان‌بندی است که یک مقام روس این بازه نامشخص را غیرممکن دانسته و گفته اگر تا سالروز برجام طرفین به توافق نرسند، آن روز سالمرگ برجام خواهد بود. به گزارش فارس، «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه گفت: «خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران باعث افزایش تنش‌های نظامی در منطقه خاورمیانه (غرب آسیا) خواهد شد». معاون وزیر خارجه روسیه گفت: «مسکو شدیدا به برجام پایبند است و به تعهدات خود ذیل این توافق عمل خواهد کرد... روسیه برای اجرای جامع برجام مادامی که همه طرفین آن به این توافق پایبند باشند، آمادگی دارد... ما خواستار شفاف‌سازی مکانیسم اجرای برجام بدون آمریکا هستیم». دیپلمات ارشد روسیه همچنین تأکید کرد: «اگر تلاش‌ها برای حفظ برجام نتیجه‌بخش نباشد سالگرد برجام در ماه جولای آخرین سالگرد آن خواهد بود».

عقب‌نشینی شرکت‌های اروپایی از بازار ایران
ایران تا 2 ماه دیگر در مذاکره با اروپا برای دریافت تضمین منافعش در برجام است و در این مدت شرکت‌های اروپایی یکی پس از دیگری از بازار ایران خارج می‌شوند. روز گذشته جوکایزر، مدیرعامل شرکت زیمنس اعلام کرد: دیگر نمی‌توانیم با خروج آمریکا از برجام قرارداد جدیدی با ایران امضا کنیم اما به قراردادهای فعلی پایبندیم. به گزارش فارس به نقل از CNN، وی افزود: با توجه به سهم من از شرایط موجود، شرکت‌های بین‌المللی دیگر اجازه عقد قرارداد جدید با ایران یا هر کشور دیگری که از سوی آمریکا تحریم شده باشد را نخواهند داشت. علاوه بر زیمنس، شرکت نفتکش«تورم دانمارک» نیز اعلام کرد از روز سه‌شنبه فعالیتش در ایران را متوقف کرده است. به گزارش رویترز، TORM اعلام کرد این تصمیم در پی خروج دولت آمریکا از برجام و تصمیم این کشور برای اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران اتخاذ شده است. سخنگوی این شرکت گفت: ما به دقت شرایط را زیر نظر داریم و از قوانین پیروی خواهیم کرد، بنا بر این حتی دریافت سفارشات جدید از ایران را متوقف کرده‌ایم.