گروه فرهنگ و هنر: عید نوروز و ماه رمضان، ایام یکه‌تازی رسانه ملی است و تلویزیون همواره متفاوت‌ترین برنامه‌های خود را برای این ایام برنامه‌ریزی می‌کند. «گمگشته»، «او یک فرشته بود»، «خانه‌به‌دوش»، «بزنگاه»، «صاحبدلان»، «میوه ممنوعه» و... تنها بخشی از دنیای مجموعه‌های مناسبتی سیما هستند که در یاد مخاطبان ماندگار شده و بازنمایش ممتد آنها از رسانه ملی خبر از زنده‌بودن نوستالژی‌های رمضانی دارد. هرچند در سال‌های اخیر تلویزیون در سراشیبی جذب مخاطب در مجموعه‌های نمایشی و ترکیبی قرار گرفته است اما هنوز مردم نگاه متفاوتی به این ایام دارند و مدیران سیما نیز به همین دلیل سعی دارند آثار برجسته‌ای را در این ایام از آنتن‌های تلویزیون به خانه مردم ببرند. امسال نیز شبکه‌های سیما با مجموعه‌های نمایشی‌ای چون «سر دلبران»، «بچه مهندس»، «رهایم نکن» و برنامه‌های ترکیبی چون «ماه‌عسل»، «خندوانه»، «شهر عزیز» و... در ماه رمضان حاضر شده‌اند و انتظار می‌رود امسال برنامه‌های رمضانی سیما با استقبال بیشتری از سوی مخاطبان روبه‌رو شود.
سر دلبران سیما
«سردلبران» اصلی‌ترین و مهم‌ترین سریال تلویزیون برای رمضان امسال به نظر می‌رسد. مجموعه‌ای به کارگردانی محمدحسین لطیفی و سرمایه‌گذاری سازمان اوج که بنا بود سال گذشته از تلویزیون پخش شود اما به دلایلی پخش آن به ماه رمضان امسال موکول شد. این سریال روایتی اجتماعی پیرامون نقش مسجد دارد که در فضایی واقع‌گرایانه ترسیم ‌شده است. محمدکاسبی، فرهاد قائمیان، اسماعیل محرابی، برزو ارجمند، جعفر دهقان و کامران تفتی از جمله بازیگران این مجموعه تلویزیونی هستند که از امروز پنجشنبه ساعت 22:15 روی آنتن می‌رود. علاوه بر سر دلبران، این شبکه ویژه‌برنامه افطار «ماه و ماهی» را نیز هر روز با اجرای امیرحسین مدرس بعد از خبر ساعت ۱۹ در فهرست پخش خود دارد. همچنین جشن «دعوت» نیز مانند سال گذشته به‌طور زنده و با اجرای نیما کرمی و زینب زارع از برج میلاد پخش می‌شود. ویژه‌برنامه سحر«ماه خدا» نیز هر صبح با اجرای هادی صلح‌جو، همراه روزه‌داران و سحرخیزان است.
 «بچه مهندس» به‌جای «پدر» می‌نشیند
شبکه 2 سیما که پیش ‌از این طبق خبرها بنا بود سریال «پدر» را روی آنتن ببرد، اعلام کرد سریال مناسبتی این شبکه در ماه رمضان، مجموعه «بچه مهندس» خواهد بود. عده‌ای این اتفاق را نتیجه انتقادات برخی رسانه‌ها از نبود مجموعه‌ای شاد در میان سریال‌های مناسبتی دانستند اما مدیر روابط عمومی شبکه 2 اظهار داشت که از ابتدا هم بنا بوده سریال «بچه مهندس» از این شبکه روی آنتن برود. به هر ترتیب، این مجموعه نمایشی که در شبکه 5 سیما در حال تولید بود، به کارگردانی علی غفاری و تهیه‌کنندگی سعید سعدی از شبکه 2 پخش خواهد شد. این سریال 60 قسمتی در 3 فاز کودکی، نوجوانی و جوانی شخصیت اصلی مطرح می‌شود که پخش آن پس از ماه مبارک نیز ادامه خواهد داشت. بهناز جعفری، سوگل طهماسبی، برزو ارجمند، افشین سنگ‌چاپ، بهاره رهنما و... از جمله بازیگران این مجموعه هستند که هر شب از ساعت 21:30 روی آنتن می‌رود. این شبکه همچنین به سیاق هر ساله مراسم جزءخوانی قرآن کریم را نیز از حرم حضرت معصومه(س) هر روز ساعت ۱۱ تا ۱۲ روی آنتن می‌برد.
 «رهایم نکن» بعد از «ماه‌عسل»
«رهایم نکن» با نام پیشین «دستت را به من بده» عنوان سریالی از مهدی عسگرپور است که با موضوعی انسانی از آنتن شبکه 3 پخش می‌شود. در خلاصه این داستان آمده است: رسول تولایی به‌عنوان بزرگ‌تر، محبوب و مورد اعتماد چند خانواده است اما این اعتماد به‌واسطه بازخوانی گذشته خدشه‌دار می‌شود؛ خانواده‌هایی که هرکدام با مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و در پی یافتن مقصر اصلی هستند. امین تارخ، فریبا متخصص، محمدرضا هدایتی، دنیا مدنی، بابک بهشاد، علی استادی و... از جمله بازیگران این سریال هستند. حضور نیما شعبان‌نژاد که پیش از این به‌عنوان کمدین برنامه خندوانه شناخته می‌شد از جمله نکات قابل توجه این سریال محسوب می‌شود که هرشب ساعت 20:40 روی آنتن می‌رود.
«ماه عسل» امسال نیز مانند سال‌های گذشته به عنوان مهم‌ترین برنامه پیش از افطار شبکه 3 از ساعت 19 روی آنتن می‌رود.
شبکه 4 به معنای زندگی فکر می‌کند
شبکه اندیشمندان نیز امسال با ویژه‌برنامه‌های متعددی میزبان مخاطبان خود در ماه رمضان است. «گفتگوی تنهایی»، «معنای زندگی»، «30 سریال»، «نغمه‌ها، مناجات‌ها» و «من نویسنده‌ام» از جمله برنامه‌های شبکه 4 در این ایام است. از مهم‌ترین برنامه‌های این شبکه می‌توان از «معنای زندگی» یاد کرد که به تهیه‌کنندگی محسن کرمی هر روز ساعت 19 از شبکه 4 سیما پخش می‌شود. این برنامه با دعوت از اساتید بنام در حوزه‌های مختلف جامعه‌شناسی، روانشناسی، فلسفه، مردم‌شناسی و... به معنای زندگی در دنیای دیجیتال امروز می‌پردازد. برنامه «۳۰ سریال» از دیگر برنامه‌های این شبکه است که در آن به تحلیل و بررسی 30 سریال شاخص رمضانی که از سال ۱۳۸۰ تاکنون پخش‌ شده می‌پردازد.
 همه سیما برای رمضان
شبکه 5 امسال نیز ویژه‌برنامه افطاری «شهر عزیز» را در فهرست پخش خود دارد و اجرای زنده سیدکاظم احمدزاده در حرم مطهر امام رضا(ع) یکی از برنامه‌های خاص سیما در افطار را رقم می‌زند. علاوه بر آن، برنامه «جشن رمضان» که هر شب ساعت 21:30 در بوستان ولایت آغاز می‌شود نیز از دیگر برنامه‌های شبکه 5 سیما در ماه مبارک رمضان است. همچنین شبکه مستند سیما نیز برای ماه مبارک رمضان ویژه‌برنامه‌هایی از جمله «تاریخ شفاهی ایران»، «یک پذیرایی ساده»، «برای مهمانی» و «یک چکه ماه» را در نظر گرفته است. مستند بازسازی «برای مهمانی» در 30 قسمت 30 دقیقه‌ای به آداب‌ و رسوم اقوام ایران در ماه مبارک رمضان می‌پردازد. هر قسمت از این مجموعه مستند به یکی از استان‌های ایران اختصاص دارد. همچنین برنامه «یک پذیرایی ساده» روایتگر نحوه طبخ غذاها و شیرینی‌های ویژه ماه مبارک رمضان در نقاط  مختلف کشورمان است و به فرهنگ غذایی استان‌های مختلف در ماه رمضان می‌پردازد. از سوی دیگر، مجموعه پرمخاطب «تاریخ شفاهی ایران» برای روزهای ماه مبارک رمضان پخش کلاس‌های مواضع حزب جمهوری اسلامی دکتر محمدجواد باهنر را در دستور کار قرار داده است. «شمس و قمر» و «نان‌ونمک» را نیز می‌توان در زمره مهم‌ترین برنامه‌های شبکه آموزش در ماه مبارک رمضان دانست. در برنامه شمس و قمر که هر شب ساعت 22 از این شبکه پخش می‌شود، 50 حافظ قرآنی و 50 نفر در حوزه شعر حضور دارند که حافظان یک آیه از قرآن را می‌خوانند و شعرا یک بیت شعر درباره آن می‌گویند. «نان‌ونمک» نیز که مانند سال‌های گذشته بعد از افطار پخش خواهد شد سراغ  استادان دانشگاه، معلمان نمونه مدارس و پزشکان می‌رود تا آنها از حق نان‌ونمک پروردگار، اثرات ناب رمضان‌الکریم و از نقش خود در جامعه سخن بگویند. شبکه نسیم نیز امسال با خندوانه به میهمانی خدا می‌رود و 3 روز پایانی هفته ساعت 23 روی آنتن خواهد رفت. وجه تمایز سری جدید خندوانه، حضور جناب خان است که پیش از این عدم حضورش در این برنامه اثرات قابل‌توجهی را به همراه داشت.
تلویزیون، رمضان، ما
اگر چه صداوسیما تمام تلاش خود را مبنی بر سرگرم‌سازی مخاطبان در ماه بندگی به خرج داده است اما بسیاری این حجم از برنامه‌ها را نامتناسب با این ایام دانسته‌اند و معتقدند ماه عبادت و بندگی متفاوت از ایام نوروز است و برنامه‌ریزی از افطار تا سحر و پر کردن کنداکتورها لزوماً موجب رشد و ارتقای مخاطب نمی‌شود، چنانکه دکتر محمدرضا جوادی‌یگانه در یادداشت «تلویزیون خوب در ماه رمضان، تلویزیون خاموش است»، آورده: «به جای برنامه‌ریزی همه‌جانبه برای ورود به خانه‌های مردم در ماه رمضان و نشستن سر سفره افطاری و سحری آنها، تلویزیون می‌تواند این یک ماه را به خودش و به مردم مرخصی بدهد. رمضان را به مسجد بسپاریم و محرم را به هیات و نوروز را به طبیعت. باور کنیم همیشه کار نیکو کردن از پر کردن نیست و کثرت برنامه‌های جذاب در رمضان در رسانه لزوماً مثبت نیست».