گروه سیاسی: ماموریت برجامی محمدجواد ظریف شامگاه سهشنبه پس از دیدار با وزرای 3 کشور اروپایی انگلیس، آلمان و فرانسه به پایان رسید و طرف اروپایی بدون ارائه تضمین، از بسته خطوط پیشنهادی اتحادیه اروپایی برای حفظ منافع اقتصادی ایران در برجام رونمایی کرد؛ مباحثی که فعلا در نقطه شروع است و تیمهای کارشناسی ایران و 1+4 قرار است در هفتههای آینده درباره آن گفتوگو و رایزنی کنند تا در نهایت مشخص شود که آیا اروپا میتواند بسته پیشنهادیاش را محقق کند و برجام بدون آمریکا ادامه پیدا کند یا خیر؟ 3 کشور اروپایی در نشست سهشنبهشب خود به محمدجواد ظریف «اطمینان دادند تهران منافع برجام را به دست بیاورد اما اینکه آیا میتوانند در پایان این چند هفته تضمینهای مورد نظر را بدهند» موضوعی است که هنوز برای تهران مشخص نیست. وزرای خارجه 3 کشور اروپایی در اینباره اظهارنظری نداشتهاند اما فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی گفته اروپا به دنبال کار جدی و متعهد برای حفظ تعهداتش در برجام است اما نمیتواند درباره «ضمانتهای حقوقی یا اقتصادی» صحبت کند. ماموریت حسن روحانی به محمدجواد ظریف برای سفر به پکن، مسکو و بروکسل، با این هدف صورت گرفته بود که وزیر امور خارجه در گفتوگوهای مستقیم با چین، روسیه و کشورهای اروپایی تضمینهای اجرایی ضروری برای عادیسازی و گسترش روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها را از 1+4 اخذ کند. حالا آنطور که طرفین این مذاکرات میگویند، 2 طرف تنها بر چند محور متمرکز شدهاند و قرار است این محورها در مذاکرات کارشناسان به صورت عملیاتی و ریز بررسی شود تا مشخص شود چه میزان تهران میتواند از طرف اروپایی تضمین ادامه حیات برجام را بگیرد. هر چند در این مذاکرات طرف اروپایی موضوعات موشکی و منطقهای ایران را جدا از این مذاکرات دانسته و به آن نپرداخته است اما صدراعظم آلمان حفظ برجام را پیشزمینه سایر مذاکرات با ایران دانسته است.
براساس این گزارش، نشست محمدجواد ظریف و وزرای 3 کشور تروئیکای اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس به همراه فدریکا موگرینی شامگاه سهشنبه در بروکسل برگزار شد. از محتویات این نشست هر چند خبری بیرون نیامد اما براساس بیانیه مطبوعاتی منتشر شده، 2 طرف به طور ویژه متعهد شدند مباحث کارشناسی فشردهای را ظرف چند هفته آینده آغاز کنند. علاوه بر این، فدریکا موگرینی و محمدجواد ظریف نیز در جمع خبرنگاران، جزئیاتی از نتایج گفتوگوهای دوطرفه را تشریح کردند. در بیانیهای که فدریکا موگرینی آن را قرائت کرد، با ابراز تاسف از خروج آمریکا از برجام، ایران و اروپا بهطور ویژه متعهد شدند مباحث کارشناسی فشردهای را درباره «حفظ و تعمیق روابط اقتصادی با ایران؛ تداوم فروش نفت، گاز، میعانات گازی و فرآوردههای نفتی و پتروشیمی ایران و تعاملات مالی مربوط؛ تعاملات موثر بانکی با ایران؛ ادامه روابط حملونقل موثر دریایی، زمینی و هوایی و خط آهن با ایران؛ تامین بیشتر اعتبارات صادراتی اتحادیه اروپایی و ایجاد مسیرهای ویژه در حوزههای مالی، بانکی، بیمهای و تجاری با هدف تسهیل همکاریهای اقتصادی و مالی شامل ارائه حمایتهای عملی از تجارت و سرمایهگذاری؛ تکمیل و اجرای بیشتر یادداشت تفاهم و قراردادهای منعقده بین شرکتهای اروپایی و طرفهای ایرانی؛ سرمایهگذاری بیشتر در ایران؛ حمایت از فعالان اقتصادی اتحادیه اروپایی و تامین فضای اطمینانبخش حقوقی و ایجاد هر چه بیشتر فضای شفاف و قانونمند اقتصادی»، با هدف رسیدن به راهحلهای عملی [ظرف مدت چند هفته آینده] آغاز کنند. مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی در ادامه نشست در پاسخ به این سوال که آیا اتحادیه اروپایی «میتواند حفظ همین سطح فعلی از تجارت با ایران در ماهها و سالهای پیش رو را تضمین کند»، گفت: «فهرست موضوعاتی که اشاره کردم، موضوعاتی است که تصمیم گرفتیم به آنها بپردازیم، با این هدف که به مجموعهای از راهکارهای عملی برسیم».
به گزارش فارس، وی افزود: «بنابراین اینها مجموعهای از اقدامات نیست، بلکه مجموعهای گسترده و متنوع از موضوعاتی است که باید به آنها بپردازیم و تصمیم گرفتیم به شکلی کاملا هماهنگ از جمله با دیگر اعضا، روی آنها کار کنیم تا ظرف چند هفته آینده به راهکارهای عملی برسیم».
موگرینی درباره «تضمینی» که اروپا میتواند ارائه دهد، گفت: «این مسالهای است که میخواهم خیلی روشن به آن بپردازم... با این وجود، ما تلاش میکنیم اطمینان یابیم که برجام پابرجا میماند. میدانیم که کار دشواری است، اما مصمم به انجام آن هستیم و کار را برای اجرای اقداماتی که کمک کند از محقق شدن این [هدف] اطمینان یابیم، آغاز کردهایم».
موگرینی ادامه داد: «بنابراین ممکن است نتوانم درباره ضمانتهای حقوقی یا اقتصادی صحبت کنم، اما میتوانم درباره کار جدی، مصمم و متعهد از سوی طرف اروپایی و همچنین طرف ایرانی برای حفظ تعهداتمان صحبت کنم. میتوانم بگویم زمانی که ما به صورت متعهد، مصمم و با حسن نیت و حسن اراده با هم کار میکنیم، حتی در شرایط دشوار به دستاوردهایی میرسیم».
ظریف: در نقطه شروعیم
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز در تشریح مذاکرات خود با تروئیکای اروپایی این مذاکرات را نقطه شروع دانسته و گفت پس از مذاکرات کارشناسی مشخص خواهد شد اروپا چقدر میتواند به ایران برای تامین منافعش در برجام تضمین دهد. او پیش از عزیمت به تهران در پایان سفرش به بروکسل در جمع خبرنگاران گفت: این مذاکرات شروع بود، ولی مشخص شد آنچه باید انجام شود تمرکز بر برجام است و اینکه چگونه اروپا میتواند با برخی از اقداماتی که خانم موگرینی در بیانیهاش مطرح کرد که باید فوریتر و ظرف هفته آینده انجام شود، منافع ایران از برجام را تضمین کند.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه این اقدامات فعلا فهرستی از کارهایی است که باید انجام شود، خاطرنشان کرد: اینها نیاز دارد عملیاتی، جزئی و ریز شود و براساس آن بتوانیم تصمیم بگیریم چه مقدار منافع ایران را تضمین میکند.
وزیر امور خارجه کشورمان درباره تضمینی که اروپاییها قرار است به ایران بدهند نیز بیان کرد: مذاکرات دیروز شروع کار بود، آنها گفتند ما اطمینان حاصل میکنیم ایران منافع برجامی را به دست بیاورد و پذیرفتند که اجرای برجام ارتباطی با هیچ موضوع دیگر ندارد و باید اجرا شود. اما اینکه آیا میتوانند در پایان این چند هفته تضمینهای مورد نظر را بدهند، آنچه قابل حصول از این مذاکرات است را اخذ کرده و به تهران ارائه خواهیم داد و تصمیمگیری در سطح عالی کشور انجام خواهد شد. نخستین مذاکرات طرف ایرانی با تروئیکای اروپایی برای حفظ برجام برگزار شد و اروپا چند هفتهای برای ارائه تضمینهای لازم به ایران فرصت دارد. اینکه آیا اروپا میتواند چنین تضمینی بدهد، نه از سوی اروپا و نه از سوی تیم مذاکرهکننده هستهای مورد تایید قرار نگرفته است. شاید همین مساله باعث شده تا علیاکبر ولایتی که در مناظرات انتخاباتی سال 92 تلویحا روش روحانی برای مذاکره را تایید میکرد، اکنون بگوید بعید میداند از مذاکره با اروپا چیزی در بیاید. رئیس هیأت مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی در جلسه شورای دانشگاه آزاد به موضوع برجام اشاره کرد و اظهار داشت: بعید میدانم از مذاکره با اروپاییها چیزی در بیاید. امیدواریم به نتیجه برسیم ولی تا چه زمانی باید منتظر باشیم که ببینیم آمریکا ما را تحریم کرد یا تحریم را برداشت؟ باید خودکفا باشیم.
مرکل: با برجام میتوان توافقات دیگری با ایران کرد
صدراعظم آلمان میگوید برجام کامل نیست اما از طریق برجام میتوان به توافقات دیگری با ایران دست پیدا کرد. بهگزارش تسنیم به نقل از روزنامه «زوددویچه سایتونگ» آلمان، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در یک کنگره اتحادیههای صنفی در آلمان درباره عواقب خروج دونالد ترامپ از توافق هستهای با ایران سخن گفت. صدراعظم آلمان این اقدام ترامپ را خطا و نقطه عطفی در مناسبات با آمریکا دانسته و گفت: ما یک نقطه عطف و دگرگونی را در روابط بین آمریکا و اروپا تجربه کردیم. وی افزود: «اروپاییان هم کور نیستند و هم ضعف توافق هستهای و هم تهدیدات ایران در عملیاتهای این کشور در سوریه را برای اسرائیل میبینند». مرکل همچنین گفت: «اما با این حال ما معتقدیم با این توافق فرصتهای بهتری داریم تا با ایران درباره توافقات دیگری صحبت کنیم تا اینکه هیچ توافقی وجود نداشته باشد، بنابراین اروپاییان میخواهند به این توافق پایبند باشند».