محسن پورعرب: درد در ناحیه شکم باعث شد برای تشخیص به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه کنم. پس از تشخیص پزشک عمومی و توصیه به انجام سونوگرافی، برای صحت تشخیص به یک مرکز مجهز به سونوگرافی مراجعه کردم. پس از سونوگرافی عامل درد، آپاندیس تشخیص داده شد. به این بسنده نکردم و برای اطمینان خاطر به یک بیمارستان دولتی بنام تهران مراجعه کردم. در آنجا پس از پذیرش در اورژانس با صحنه عجیبی مواجه شدم. تعداد بیماران به قدری زیاد بود که محل بستریام یک صندلی پلاستیکی ساده شد. پس از آمد و رفت چند پزشک و معاینه چندباره و انجام دوباره سونوگرافی، بر انجام عمل آپاندیس تاکید شد اما خودم که حالم را بهتر متوجه بودم، با رضایت شخصی ترخیص شدم و روز بعد اثری از دردی که نشانه آپاندیس باشد نبود. این روایت کوتاهی از یک بیمار پذیرش شده در یک بیمارستان دولتی بود؛ روایتی پرغصه که البته مشابه آن در مراکز درمانی کم نیست! این روزها هر زمان دردی سراغمان میآید که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داریم دوگانه بیمارستان دولتی و بیمارستان خصوصی مطرح میشود. تفاوت در سطح و کیفیت خدمات ارائه شده دغدغهای است که برای مراجعهکنندگان به بیمارستانهای دولتی ایجاد میشود؛ دغدغههایی که از قضا کم هم نیست!
ضعف در سیستم نوبتدهی
یکی از دغدغههای بیمارستانهای دولتی در سراسر کشور ضعف در سیستم نوبتدهی به بیماران است. برخلاف بیمارستانهای خصوصی که از سیستم نوبتدهی تلفنی و اینترنتی استفاده میکنند هنوز بیماران برای گرفتن نوبت در بیمارستانهای دولتی باید حضوری مراجعه کنند و از ساعتها قبل و حتی ساعات اول صبح در صفهای طولانی در انتظار باشند. این در حالی است که حتی برخی بیمارستانهای خصوصی به طراحی اپلیکیشن نوبتدهی روی آوردهاند تا بیماران هر زمان که نیاز داشته باشند به سیستم نوبتدهی دسترسی داشته باشند اما مردم در بیمارستانها و مراکز دولتی در اصطلاح برای نوبتگیری باید زنبیلگذاری کنند!
شلوغی بیمارستانها
از سوی دیگر، دغدغه دیگری که در بیمارستانهای دولتی مراجعهکنندگان را گرفتار خود کرده شلوغی بیش از اندازه این مراکز است. پس از آغاز طرح تحول سلامت و کاهش پرداختی از جیب مردم در بیمارستانهای دولتی و ابلاغیه سال گذشته بیمه سلامت مبنی بر پذیرش بیمهشدگان این سازمان در بیمارستانهای دولتی تراکم مراجعهکنندگان به بیمارستانهای دولتی افزایش داشته است. در همین باره چندی پیش محمد آقاجانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از مراجعه 58درصدی غیرتهرانیها به بیمارستانهای دولتی زیرمجموعه این دانشگاه خبر داده بود؛ موضوعی که گویای ضعف در ارائه خدمات درمانی در شهرستانها و ازدحام مراجعهکنندگان در بیمارستانهای دولتی است. آقاجانی همچنین از فرسودگی بیش از ۶۰ درصد مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خبر داد و تأکید کرد: مقاومسازی این مراکز ارزش اقتصادی ندارد و تنها راه ساختن مراکز جدید است. از سوی دیگر، چارهای جز توسعه تختهای بیمارستانی نداریم چون نهتنها با سند چشمانداز 1404 فاصله زیاد داریم بلکه نیاز مردم هم خیلی زیاد است. بیماران در اورژانسها و درمانگاهها معطل بستری شدن هستند و این یک واقعیت در تهران است.
کیفیت پایین ارائه خدمات
از ضعف در سیستم نوبتدهی و شلوغی بیمارستانهای دولتی که بگذریم به مشکل دیگری میرسیم که البته تنها راهحلش مراجعه به بیمارستانهای خصوصی است. کیفیت پایین سطح خدمات ارائه شده یکی از مهمترین دغدغههایی است که مراجعهکنندگان به بیمارستانهای دولتی با آن دست و پنجه نرم میکنند. این موضوع نیز دلیل مشخصی دارد. تیرماه سال گذشته بود که معاون وقت درمان وزیر بهداشت از مشکلات جدی بیمارستانهای دولتی خبر داد. وی گفته بود کارد نداری به استخوان بیمارستانهای دولتی در سراسر کشور رسیده و هر لحظه ممکن است تاب و توان آنها را در ارائه خدمت به مردم بگیرد. پس از این اظهارنظر، انتظار این بود که مطالبات بیمارستانها از بیمهها که بیش از 9 هزار میلیارد تومان است پرداخت شود اما متاسفانه نهتنها بدهیها پرداخت نشد که در بهمنماه سال گذشته طبق اعلام معاون درمان وزیر بهداشت حجم بدهیها به بیمارستانهای دولتی از مرز 15 هزار میلیارد تومان عبور کرد. قاسم جانبابایی در این باره گفته بود: سازمانهای بیمهگر از حدود یکسال پیش بدهی دارند و پرداختیهای آنها به وزارت بهداشت به تعویق افتاده است. تأخیر بیمه بیش از همه بیمارستانها را در تهیه ملزومات پزشکی و دارو دچار مشکل کرده است. بدهی سنگین بیمهها به بیمارستانها بر ارائه خدمات از جانب پزشکان و پرستاران تاثیرگذار خواهد بود. همچنین یکی از پزشکان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان میگوید: به ما گفته شده به دلیل بدهی سازمانهای بیمهگر به بیمارستانها، این مراکز در پرداخت کارانه کارکنان بیمارستانی دچار مشکل شدهاند. کارانهمان به تعویق افتاده و این در حالی است که نهتنها بار کاری کم نشده است بلکه بهدلیل اجرای طرح تحول سلامت حجم کار چند برابر افزایش یافته است، حتی حق اعتراض هم نداریم، البته ما برای بیماران کم نمیگذاریم اما واقعیت این است که تعویق کارانه کارکنان بیمارستانی پیامدهای خوبی نخواهد داشت.
علاقه پزشکان به مراکز خصوصی
مشکلات بیمارستانهای دولتی تنها بیماران را تحت تاثیر قرار نداده است. پزشکان و کادر درمانی نیز به دلیل سیاستهای پرداختی بین سازمانهای بیمهای پایه و مکمل دچار مشکل شدهاند. به گفته ابوالفضل کسایی، دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، تاخیر پرداختی بیمهها، پایین بودن سطح درآمد بیمارستانها و کاهش دریافتی پزشکان در بیمارستانهای دولتی باعث شده برخی پزشکان برای کسب درآمد بیشتر و امرار معاش، بیماران را به مطبها یا بیمارستانهای خصوصی سوق دهند که متاسفانه این امر یک مشکل جدی در سیستم درمان در نظام سلامت است.
تناسب نداشتن هزینهها
علاوه بر این، مشکلات مردم در بیمارستانهای دولتی در حالی است که اگر مراجعهکنندگان بخواهند برای دریافت خدمات بهتر به بیمارستانهای خصوصی مراجعه کنند به دلیل آزاد محاسبه شدن خدمات ارائه شده در قبال بیمارانی که بیمه مکمل ندارند، هزینهها سرسامآور خواهد بود. متاسفانه هزینه بیمارستانی بین بیمارستانهای دولتی و خصوصی زیاد است و به همین دلیل بسیاری از مردم بویژه کارمندان که حقوق بین 2 تا 3 میلیون تومان دارند توان رفتن به بیمارستان خصوصی را ندارند، البته درباره خدمات اورژانسی که جان بیمار در خطر باشد، قضیه فرق میکند و یک کارمند یا کارگر حاضر است همه دارایی خود را بفروشد تا جان عزیزش را نجات دهد.
البته در کنار تمام این دغدغهها تفاوت رفتار کادر درمانی در بیمارستانهای دولتی و خصوصی را هم باید اضافه کرد که در مجالی دیگر به آن پرداخته میشود.