گروه اقتصادی: کشش قیمتی ضعیف ارز در چند روز اخیر مانع از فاجعه‌بارتر شدن نرخ ارز در بازار قاچاق شد تا دلار سیر نزولی را هم تجربه کند و به قیمت 6300 تومان برسد. به گزارش «وطن‌امروز»، فردای روزی که ترامپ از برجام خارج شد و اعلام کرد همه تحریم‌ها حتی تحریم‌های بانک مرکزی باز خواهد گشت، دلار فراتر از 7 هزار تومان در بازار قاچاق خرید و فروش شد. سکه بهار آزادی نیز از 2 میلیون تومان فراتر رفت اما بازار کشش پذیرفتن قیمت اینچنینی و نجومی را نداشت و تقاضا در بازار قاچاق بشدت کاهش یافت. ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی نخستین مسؤول دولتی بود که تلویحا نرخ 7 هزار تومانی دلار را تایید و اعلام کرد دلار 7 هزار تومانی در پستوها خرید و فروش می‌شود. البته بازار ارز همچنان امنیتی و پلیسی است و صرافی‌ها مجاز به خرید و فروش ارز نیستند و ابهام‌های زیادی در این‌باره وجود دارد اما دولت اعلام کرده دلار همان 4200 تومان است و برای همه فعالان اقتصادی و حتی مسافران ارز وجود دارد. کاهش تقاضا موجب شده بازار قاچاق نیز فعلا از آن التهاب فاجعه‌آمیز کمی فاصله بگیرد و نرخ دلار در این بازار 6100 تا 6300 تومان است. سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) نیز این روزها به آزمون ارزی دولت تبدیل شده اما کمتر کسی با نحوه فعالیت این سامانه آشنایی دارد. در زیر به شیوه کار سامانه نیما و تخصیص ارز به فعالان اقتصادی می‌پردازیم. این سامانه موافقان و مخالفان زیادی دارد اما دولت مصمم است با اجرای یکپارچه‌سازی نرخ ارز به همه بقبولاند طرح نیما در شرایط فعلی، بهترین روش برای اجرای تک‌نرخی کردن ارز است.
 سامانه نیما چیست؟
۲۸ بهمن‌ماه سال گذشته بود که «سامانه نیما» با هدف تسهیل تامین ارز و ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرد و فعالیت رسمی آن نیز از سوم اردیبهشت‌ماه سال جاری با همکاری بانک مرکزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت آغاز شد که شامل همه مراحل خرید و فروش برای کالاهای وارداتی و عرضه ارز صادراتی است. در این سامانه، واردکنندگان می‌توانند ارز مورد نیاز خود را درخواست و در فضای رقابتی، نیازهای ارزی خود را به بهترین قیمت به دست آورند؛ به عبارت بهتر، واردکنندگان می‌توانند بانک یا صرافی مورد نیاز خود را انتخاب یا درخواست خود را به مناقصه بگذارند که مشابه این فرآیند برای صادرکنندگان با هدف فروش ارز به بهترین قیمت وجود دارد. سامانه نیما به سامانه جامع تجارت متصل است و بین جریان کالا و ارز ارتباط برقرار می‌کند و بازرگانان برای استفاده از خدمات رایگان این سامانه، کافی است به سامانه جامع تجارت مراجعه کرده و درخواست خرید یا فروش ارز را ثبت کنند. با این شرایط نه‌تنها دیگر نیازی به مراجعه حضوری در صرافی‌ها نیست بلکه دسترسی به تمام صرافی‌ها و بانک‌های عامل به صورت همزمان امکانپذیر است. سامانه نیما دارای مزایای فراوانی همچون جایگزین موفق سیاست ارز مداخله‌ای، جلوگیری از هدررفت منابع ارزی و ورود آن به چرخه اقتصاد سیاه، جلوگیری از فرار سرمایه، جلوگیری از قاچاق کالا و فراهم کردن مقدمات اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز است که در ادامه به هر یک از آنها اشاره می‌شود.
۱- جایگزین موفق سیاست ارز مداخله‌ای: تزریق ارز مداخله‌ای به بازار ارز، یکی از زیان‌بارترین رویکردهای دولت برای کنترل نرخ ارز محسوب می‌شود، چرا که به اذعان کارشناسان، بازار غیررسمی را گسترده‌تر کرده است. با راه‌اندازی سامانه نیما، امکان ثبت معاملات و در نتیجه ایجاد شفافیت در مبادلات ارزی رقم خواهد خورد؛ به این ترتیب سامانه نیما می‌تواند به عنوان جایگزینی موفق برای سیاست ارز مداخله‌ای عمل کند.
۲- جلوگیری از هدررفت منابع ارزی و ورود آن به چرخه اقتصاد سیاه: امکان ثبت معاملات و ایجاد شفافیت در مبادلات ارزی به وسیله سامانه نیما همچنین موجب خواهد شد  از هدررفت منابع ارزی و ورود آن به چرخه اقتصاد سیاه جلوگیری شود.
۳- جلوگیری از فرار سرمایه: یکی از عمده‌ترین راه‌های فرار سرمایه از کشور، صادرات کالا و عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه تجارت رسمی کشور است. ارز ناشی از صادرات در سال‌‌های مختلف حدود نیمی از منابع ارزی کشور را به خود اختصاص می‌دهد که با امکانات ایجاد شده در سامانه نیما و سامانه‌های مکمل آن نظیر سامانه جامع تجارت، این ارز به 4 روش یعنی «فروش به بانک‌ها یا صرافی‌ها»، «فروش به واردکنندگان قانونی»، «سپرده‌گذاری ارزی در نظام بانکی» و «واردات» به کشور بازمی‌گردد. «رصد لحظه‌ای بازار ارز توسط بانک مرکزی»، «یکپارچه شدن نظام تجارت خارجی کشور از ثبت سفارش تا ترخیص کالا»، «امکان ثبت معاملات»، «ایجاد شفافیت در مبادلات ارزی» و «ایجاد نقشه ارزی» نیز برخی دیگر از مزایای سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی به شمار می‌آید.
سامانه نیما از دیدگاه مسؤولان، نمایندگان مجلس و کارشناسان
اظهارنظرهای متفاوتی از سوی مسؤولان، نمایندگان مجلس و نیز کارشناسان برای سامانه نیما وجود دارد. به عنوان مثال اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور عنوان کرده سامانه نیما می‌تواند این امکان را فراهم کند تا واردات کالا و خدمات به کانال‌های رسمی واگذار شود یا آنکه محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت عنوان می‌کند این سامانه قاچاق را کم کرده و ساختار شفافی را برای ورود و خروج بازار ارز مشخص خواهد کرد.
از دیگر افرادی که نگاه مثبتی به این سامانه دارند، می‌توان به محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت، ولی‌الله سیف رئیس‌کل بانک مرکزی، محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، مجتبی خسروتاج رئیس سازمان توسعه تجارت، محمد لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران و مهدی کسرائی‌پور مدیرکل مقررات ارزی اشاره کرد.
 

سهمیه ارز رانندگان بین‌المللی مشخص شد
براساس بخشنامه بانک مرکزی، رانندگان بین‌المللی به نرخ روز اعلامی از سوی بانک مرکزی و با احتساب کارمزدهای متعلقه، ارز دریافت می‌کنند. پیرو بخشنامه شماره 15244‏‏‏/97 مورخ 25‏‏‏/1‏‏‏/1397 درباره تأمین ارز بابت مصارف ارزی خدماتی مورد نیاز متقاضیان، موارد زیر در رابطه با نحوه تأمین، انتقال‏‏‏/ پرداخت ارز (به صورت اسکناس) بابت رانندگان بخش حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیت، موضوع بند 10 بخشنامه مذکور برای اجرا ابلاغ می‌شود:
1‏‏‏- تأمین و انتقال‏‏/ پرداخت ارز بابت رانندگان کامیون‌های ایرانی به منظور خروج از کشور به نرخ روز اعلامی از سوی این بانک و با احتساب کارمزدهای متعلقه (موضوع نامه‌ شماره 23987‏‏/97 مورخ 1‏‏/2‏‏/1397) امکانپذیر می‌باشد.
2- مدارک‌ مورد نیاز جهت ارائه به بانک به هنگام ارائه درخواست خرید ارز شامل گذرنامه، دفترچه خروج راننده، کارت ملی، کد رهگیری راهنامه برخط (CMR) صادره از سوی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و کارت هوشمند راننده می‌باشد. ضمناً لازم است تصاویر مدارک مزبور به منظور نظارت بازرسان بانک در سوابق ذی‌ربط نگهداری شود.
4- چنانچه متقاضی جهت سفر قبلی ارز دریافت کرده باشد، تأمین و انتقال/ پرداخت ارز بابت سفر جدید، منوط به حصول اطمینان از مسافرت راننده به خارج از کشور بابت ارز دریافتی (ممهور شدن صفحه مربوط گذرنامه به مهر خروج و ورود از‏‏/ به کشور یا دفترچه خروج راننده) می‌باشد.
5- در صورت امکان استفاده از سایر ابزارهای پرداخت وجه (کارت، حواله و...) انجام این امر مجاز و مورد تأکید این بانک می‌باشد.