محسن شهمیرزادی: ماه رمضان فرصتی است برای دیگر شدن و تحول احوال‌مان. غذای روح‌مان، تقوا می‌شود و دور شدن از گناه، و سفره‌های رمضان، غذای جسم مان را متفاوت از پیش و پس از آن می‌کند. اما بی‌شک باید در سبد مصرف فرهنگی‌مان هم تغییری اتفاق بیفتد و از چیزهایی مصرف کنیم که دیدن و شنیدنش خیر آخرت باشد و حظ از هنر مخلوق. در این گزارش پیشنهادهایی برای پر کردن اوقات فرهنگی شما مخاطبان در ایام ماه رمضان داریم؛ اوقاتی که می‌توانید آنها را با پیشنهادهایی از جنس فرهنگ و هنر سپری کنید.
«سینما» در وقت اضافه
سال‌هاست سینماداران برای باقی ماندن در سبد کالای فرهنگی مردم در این ماه، طرح افطار تا سحر را انتخاب کرده‌اند. طرحی که در آن سینماها از سانس‌های صبح خود کاسته و در عوض تا سحر به اکران فیلم می‌پردازند. همچنین در این طرح سانس‌های قبل از افطار نیم‌بها محاسبه می‌شوند. اما گذشته از جذابیت‌های موجود در این طرح، این روزها فیلم‌هایی در سینماها در حال نمایش است که می‌توان از تماشای دسته‌جمعی و خانوادگی آنها لذت برد. در میان فیلم‌های روی پرده، «خجالت نکش» جور دیگری به چشم می‌آید. فیلمی خانوادگی و مفرح که در کنار شوخی‌های سیاسی و خنده‌های بی‌غرضش، برای مخاطب آورده‌ای هم دارد. «خجالت نکش» اثری درباره مقوله «فرزندآوری» است که با بازی کم‌نظیر احمد مهرانفر و شبنم مقدمی مخاطب را با خیالی آسوده و خاطری شاد از سینما بدرقه می‌کند. این فیلم راوی داستان زن و شوهری میانسال است که با داشتن عروس، داماد و نوه، بچه‌دار می‌شوند و این اتفاق دقیقا در میان روستایی اتفاق می‌افتد که نمی‌توان هیچ چیزی را از دیگران پنهان کرد. در کنار «خجالت نکش»، «فیلشاه» را می‌توان یکی دیگر از چشمگیرترین فیلم‌های خانوادگی روی پرده سینماها دانست. انیمیشنی که مورد کم‌توجهی جشنواره‌های ایرانی واقع شد اما با فروش 7 میلیاردی خود هنوز بسیاری را انگشت به دهان نگاه داشته است. اثری فانتزی، کمدی و دینی که قشر متنوعی از مخاطبان با آن ارتباط ویژه‌ای برقرار کرده‌اند. فیلشاه روایت یک فیل دست و پا چلفتی به نام «شادفیل» است که روزگار می‌چرخد و از او شخصیتی دیگر می‌سازد. فیلم‌هایی چون «خجالت نکش» و «فیلشاه» و... می‌تواند انتخاب سینمایی ما در ایام ماه رمضان باشد که فرصت زیادی از افطار تا سحر را نصیب‌مان می‌کند تا پای این آثار مثبت‌نگر و شیرین بنشینیم.
در صف «تئاتر» نذری
اینکه بخواهیم در ماه رمضان با وجود انبوه سریال‌های تلویزیونی و معدود فیلم‌های سینمایی، گزینه تئاتر را در میان انتخاب‌های خود قرار دهیم، کار آسانی نیست اما «توبه نمی‌کنم» از آن دست آثاری است که می‌تواند بسیاری را در روزهای بلند رمضانی به تماشاخانه حوزه هنری بکشاند. اثری از سیدجواد هاشمی با 53  بازیگر که سال‌های پیش نیز روی صحنه رفته بود. این نمایش که عواملش آن را «نذری برای امیرالمومنین(ع)» می‌خوانند به دوران حکومت حضرت علی(ع) بازمی‌گردد و  داستان شخصی به نام «حارث» یکی از دشمنان حضرت علی(ع) را روایت می‌کند که می‌خواهد از آن حضرت انتقام بگیرد ولی دختری به نام «مونس» سر راه او قرار می‌گیرد. تئاتر «توبه نمی‌کنم» با بازی علی سلیمانی، سبا سلیمانی، عارف برهمن، سعید بحرالعلومی، محمدعلی کیانی، مجید اکبری، حسین میرزاییان و... از 31 اردیبهشت‌ماه تا 19 خرداد روی صحنه می‌رود. حوزه هنری که در خیابان سمیه واقع است میزبان این نمایش بوده و می‌توان از ساعت 18 تا 19:30 برای تماشای «توبه نمی‌کنم» به تالار اندیشه مراجعه کرد.
در «شهر» چه خبر است؟
اما می‌توان در سبد فرهنگی ماه رمضان، گزینه‌های متفاوت‌تری از  فیلم و سریال و سینما و تئاتر نیز گنجاند.«نمایشگاه قرآن» که هر ساله در مصلای تهران برگزار می‌شود، می‌تواند یکی از گزینه‌های فرهنگ و قرآن دوستان باشد. در این نمایشگاه که از آن به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد عمومی قرآنی کشور نیز یاد می‌شود، جنبه‌های مختلف قرآنی همچون محتوایی، علمی، فرهنگی و هنری مورد توجه قرار گرفته است. به گفته عبدالله فقهی‌زاده، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نمایشگاه‌های دیگر، جنبه فروشگاهی بر جنبه علمی و محتوایی غلبه دارد ولی در این نمایشگاه با تنوع گسترده موضوعی و نگرش‌های فرهنگی و محتوایی، سعی بر این است که این جنبه‌ها بر جنبه فروشگاهی ارجحیت و غلبه داشته باشد. همچنین «باغ کتاب» را می‌توان انتخاب دیگری دانست؛ شهروندان تهرانی می‌توانند تا سحر از امکانات این مجموعه تفریحی بهره ببرند. سینما، باغ علم و کتابفروشی‌های کودک و نوجوان، کتابفروشی‌های بزرگسال، باشگاه رباتیک و رستوران و کافه‌های باغ کتاب از جمله بخش‌های این مجموعه بزرگ است که در ماه رمضان تا سحر پذیرای شهروندان است. همچنین ویژه‌برنامه دعوت که هر شب با اجرای نیما کرمی و لیلا زارع روی آنتن شبکه یک می‌رود، از دیگر اتفاقاتی است که در این مجموعه روی می‌دهد و مخاطبان می‌توانند به عنوان میهمانان این برنامه در باغ کتاب حضور پیدا کنند.
تلویزیونی که «راز» ندارد
چندی پیش گزارشی از برنامه‌های پرتراکم تلویزیون در ماه رمضان در «وطن امروز» منتشر شد. پیشنهاد دوباره برنامه‌هایی چون «ماه عسل»، «سردلبران» و... دیگر تکرار مکرراتی است که بیشتر نوعی قلم‌فرسایی است. مخاطب در این ایام فرصت اندک و انتخاب‌های فراوانی برای دیدن تلویزیون دارد و بسیاری از برنامه‌ها به خاطر حضور نداشتن در شبکه‌های اصلی سیما، راه تنفس اندکی دارند. «شمس و قمر» یکی از این برنامه‌های جذاب است که از شبکه آموزش روی آنتن می‌رود؛ گرد هم آمدن حافظان قرآن و حافظان شعر فارسی و اتفاقی که بین این دو قشر می‌افتد، مقوله جذابی است که شمس و قمر امسال را دیدنی می‌کند. گروهی مضمونی از شعرفارسی می‌خوانند و گروه دیگر از کلام خدا شاهد مثال می‌آورند که شعر فاخر فارسی، همان بارقه‌ای از قرآن کریم است و شاعران، انتقال‌دهنده پیام پیامبرند. ایده و اجرای این برنامه نیز بر عهده اسماعیل آذر، مجری مشهور برنامه‌های مشاعره است. اما می‌توان نگاهی متفاوت هم به برنامه‌های سیما داشت؛ برنامه‌های مهم و برجسته‌ای که سال‌های گذشته حضور داشتند و امسال خبری از آنها نیست. در حالی که تلویزیون تمام سرمایه‌گذاری خود را روی سرگرم‌سازی مخاطب انجام داده، اهمیت وجود برنامه‌های آگاهی بخشی چون «راز» بخوبی حس می‌شود؛ برنامه‌هایی که در پی مسائل جدی و مهم هستند و تجربه موفقی در جذب مخاطب برای همراه کردن با دغدغه‌های خود دارند. سال‌ها شبکه 4 به لطف راز، رمضان‌های پررونقی داشت. فهم درست از ژورنالیسم، اندیشه، مسائل مهم و کلان ایران و منطقه اتفاقاتی بود که همزمان نادر طالب‌زاده در این برنامه  رقم می‌زد اما به دلایل نامعلوم امسال رازی در رسانه ملی هویدا نمی‌شود و باید به سرگرمی‌ها و خوش‌باشی‌های رسانه ملی دل‌خوش کرد که مبادا مردم به جای فکاهی‌های داخلی، حریم سلطان ببینند.
هر «کتاب»ی نشاید خواند
بی‌شک نمی‌توان کتابی مقدس‌تر و بااهمیت‌تر از قرآن برای خواندن پیشنهاد کرد و همچنین نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و... که پیشنهادهای بعدی هستند،  آن هم در ماه رمضان و به واقع نمی‌توان براحتی گزینه‌های دیگری را معرفی کرد اما «قصه‌های قرآن» اثر آیت‌الله مکارم‌شیرازی، کتابی است که داستان‌های قرآنی را به همراه تفسیر آنها به صورت داستانی گردآوری کرده است. این مساله زمانی مهم می‌شود که شاید در قرآن به واقعه‌ای اشاره شده و از جزئیات آن خبر چندانی نداریم و قصه‌های قرآن از این رو بسیار مهم است. سرگذشت پیامبران، رویدادها و اتفاقات مهمی که در قرآن ذکر شده با بیانی جذاب در این کتاب تالیف شده ‌است. همچنین «علی از زبان علی» کتاب دیگری است که سیدجعفر شهیدی آن را به نگارش درآورده است. کتابی از زندگی حضرت علی(ع) که نویسنده نگارش آن را برخود بسیار سخت می‌دیده است؛ چنانکه در مقدمه خطاب به خودش آورده: «شاید آن سان که در نهج‌البلاغه به گفته خود عنایتش بود و در ترجمه یاریت نمود، لطف از تو دریغ ندارد و موفقت گرداند، تا هدیه‏ای به دوستانش تقدیم کنی و بکوش تا آنجا که می‏توانی از فرموده‏های او به پارسی برگردانی و علی را از زبان علی بشناسانی. این بار آماده گشتم و این صفحه‏ها را نوشتم و کتاب را به شیفتگان علی(ع) تقدیم می‌کنم. در خواندن آن به نارسایی نوشته من ننگرند، عظمت مقام علی را در نظر آورند و به هر حال این ضعیف را از دعای خیر فراموش نکنند».