گروه اقتصادی: با وجودی که مقام معظم رهبری مدام بر کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی در بودجه و توجه به خوداتکایی در اقتصاد کشور تاکید ویژه دارند، اما طی چند سال اخیر بویژه پس از اجرای توافقنامه برجام، سهم درآمدهای نفتی کشور در بودجه افزایش یافته است. در این باره نماینده اسبق ایران در اوپک گفت: در صورت اعمال تحریمهای جدید، آن دسته از شرکتهای اروپایی که در آمریکا دارایی دارند، خرید نفت خود را کاهش میدهند. محمدعلی خطیبی در گفتوگو با مهر با اشاره به اینکه اروپاییها نیز همانند آمریکاییها معتقدند برجام توافق کاملی نیست و 2 مقوله موشکی و سیاستهای منطقهای ایران باید مورد مذاکره قرار گیرد، گفت: اینکه اروپا در ایران باقی بماند و خرید نفت از ایران را ادامه دهد حالت خوشبینانهای است اما اگر ایران نپذیرد که در این دو حوزه مذاکره کند بیشک واکنشهایی خواهند داشت. وی با اشاره به اینکه ایران به طور مستقیم با آمریکا ارتباطی ندارد، ادامه داد: نگرانیهای موجود در بخش بازگشت تحریمها حول خروج شرکتهایی است که بهطور مستقیم یا اشکال مختلف داراییهایی در آمریکا دارند. در این صورت با اعمال تحریمها و تهدید داراییهایشان، آنها بیشک میزان خرید نفت خود از ایران را کاهش میدهند. خطیبی در پاسخ به اینکه با کاهش صادرات نفت ایران در نتیجه اعمال تحریمها پیشبینی میکنید کدام کشورها سهم ایران را در بازار جبران کنند، توضیح داد: برخی از کشورهای حاشیه خلیجفارس اعلام کردهاند در صورت حذف ایران از بازار نفت، قادر به جبران تولید هستند. عربستان و آمریکا نیز اعلام کردهاند که ذخایر نفتی مطلوب است و قادر به جبران سهم ایران در بازار هستند. از سوی دیگر اوپکیها و غیراوپکیها تولید نفت خود را 8/1 میلیون بشکه در روز کاهش دادهاند که در صورت خروج سهم ایران از بازار، کشورهایی که زیر سقف خود تولید میکنند میتوانند سهم ایران را جبران کنند. به گفته نماینده اسبق ایران در اوپک، با توجه به اینکه تصمیمات اوپک طبق اجماع شکل میگیرد، در صورت طرح خروج ایران از بازار نفت و تقسیم سهم آن، ایران میتواند مخالفت کند البته باید توجه داشت که عربستان میتواند خارج از قوانین اوپک و بدون در نظر گرفتن تولید صیانتی میزان تولید خود را افزایش دهد. وی تصریح کرد: اگر مدیران کنونی قادر به مدیریت شرایط موجود باشند و تجربه داشته باشند میتوانیم از این شرایط عبور کنیم، چنانکه در سالهای ۹۰ و ۹۱ که سختترین تحریمها علیه ایران اعمال شد حدود یک میلیون بشکه نفت در روز میفروختیم و صادرات شرکتهای پتروشیمی ما بین ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار بود. وی خامفروشی و وابستگی به درآمدهای نفتی را 2 نقص بزرگ اقتصاد ایران معرفی کرد و افزود: با وجود اینکه مقام معظم رهبری تاکید ویژهای بر کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی دارند اما بعد از برجام سهم درآمدهای نفتی در بودجه دولت افزایش یافت و به نوعی میتوان گفت وابستگی ما افزایش یافت. از طرفی طی حدود ۵ سال گذشته سرمایهگذاری قابلتوجهی در بخش پالایشگاهی و پتروشیمی شکل نگرفت.
تعلیق پروژه گازی شرکت لهستانی در ایران
معاون شرکت گازی پیجیانایجی لهستان اعلام کرد، این شرکت فعالیت در یک پروژه گازی در ایران را به دلیل ریسک ناشی از بازگشت تحریمهای آمریکا به حالت تعلیق درآورده است. به گزارش رویترز، معاون شرکت گازی پیجیانایجی لهستان اعلام کرد، این شرکت یک پروژه گازی در ایران را به دلیل ریسک ناشی از بازگشت تحریمهای آمریکا به حالت تعلیق درآورده است. ماکییج وزنیاک، معاون شرکت دولتی پیجیانایجی لهستان گفت: «ما کار زیادی نمیتوانیم درباره قراردادی که در ایران داریم انجام دهیم. هر لحظه ممکن است تحریمها به اجرا گذاشته شود و هیچ کس نمیخواهد ریسک [حضور در بازار ایران] را بپذیرد.
مراقب روش پیشنهادی اروپاییها برای تسویه پول نفت باشید
یک کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه پیشنهاد اروپاییها برای تسویه مطالبات نفتی قابل توجه است، تاکید کرد، تسویه حساب مستقیم با حسابهای بانک مرکزی در بانکهای غیر مرکزی اروپایی صراحتا فاقد ارزش فنی است. بنا به این گزارش، مجید شاکری تاکید کرد: در ابتدای مطرح شدن مذاکرات برجام ٢ توسط رئیسجمهور محترم در شب سخنرانی ترامپ، طرف اروپایی با علاقه فراوان از ایده جدیدی رونمایی کرد: استفاده از بانکهای مرکزی اروپایی برای تسویه مطالبات نفتی ایران (در پیشنهاد گروه بحران این ایده صراحتا مطرح بود). این ایده مشروط به شروطی و مقید به قیودی میتواند ارزشمند باشد، در واقع هزینه سیاسی تحریم بانک مرکزی یک کشور اروپایی آنقدر بالا هست که آمریکا نتواند ریسک آن را بپذیرد. البته این ایده اشکالات خاص خودش را دارد:
1- بانکهای مرکزی برای تسویه ساخته نشدهاند و انتقال بعضی اختیارات مهم بانکهای مرکزی اروپا به یک لایه بالاتر (سطح اتحادیه) میتواند به پیچیدگیهای این امر بیفزاید.
2- مهمتر آنکه اگر بنا باشد این بانک هم ارائه خدمات را به شناخت همهجانبه
ذینفعان مشروط کند باز هم گشایش خاصی رخ نخواهد داد.
با این حال، ذات ایده استفاده از بانکهای مرکزی اروپایی به نوبه خود بهدلیل تحریمناپذیری بانک مرکزی جالب توجه است. اما ناگهان از 2 روز قبل در یک چرخش واژگانی مهم صحبت از تسویه پول نفت مستقیما با حساب بانک مرکزی ایران شده (بدون اشاره به عاملیت بانک مرکزی یک کشور اروپایی). هر چند به صراحت صحبت از کنار گذاشتن ایده تسویه با بانک مرکزی از اتحادیه اروپا هم نشده اما واضحتر از آفتاب است که این دو ایده قابلیت تبدیل به یکدیگر را ندارند. وی اضافه کرد: تسویه حساب مستقیم با حسابهای بانک مرکزی در بانکهای غیرمرکزی اروپایی صراحتا فاقد ارزش فنی است و در بهترین حالت ایران را به وضعیت قانون TRA برمیگرداند: حسابهای پر از پول بلوکه شده بدون آنکه گشایشی حاصل شده باشد. بین تسویه با عاملیت «یک بانک مرکزی اروپایی» با تسویه «مستقیم با بانک مرکزی ایران» بهرغم شباهت واژگانی تفاوت از زمین تا آسمان است!