سال آبی جاری سخت‌ترین سال در ۵۰ سال گذشته برای تامین آب شرب و کشاورزی در شهرهای ‌استان خراسان‌شمالی بوده است. به گزارش تسنیم از بجنورد، به‌رغم بارش‌های فراوان 2 ماه ابتدایی سال 97 در استان خراسان شمالی، این استان همچنان با چالش جدی تامین آب شرب و کشاورزی مواجه بوده و بنا بر اطلاعات و گزارش‌های رسیده، شهرهای شیروان و اسفراین دارای بیشترین تنش آبی هستند. ‌سیدابراهیم علوی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌شمالی با بیان این مطلب که در حال حاضر 71 درصد حجم مخازن سدهای استان خالی است، اظهار داشت: به‌رغم بارش‌های فراوان اخیر در مناطق مختلف سطح استان اما همچنان حجم آب سدهای استان تغییر قابل توجهی نکرده به طوری‌که ذخیره‌سازی مخازن سدهای استان به نصف هم نرسیده است. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌شمالی تصریح کرد: سد شیرین‌دره با 54 میلیون مترمکعب بیشترین ذخیره آب را بین سدهای استان دارد و حدود 80 درصد ظرفیت این سد ذخیره‌سازی شده است. کمترین ذخیره آب را هم سدهای بارزوی شیروان و بیدواز اسفراین به خود اختصاص داده‌اند. وی از رتبه 50 خراسان‌شمالی در بارندگی 50 سال اخیر خبر داد و افزود: ظرفیت ذخیره آبی سدهای استان 226 میلیون مترمکعب است که در حال حاضر در این سدها 65 میلیون مترمکعب ذخیره‌سازی آب انجام شده است. همچنین خراسان‌شمالی در 50 سال اخیر رتبه 50 بارندگی را دارد که با توجه به بارش‌های اخیر این رتبه به 45 ارتقا پیدا کرد اما همچنان در یکی از خشک‌ترین سال‌هایی که در خراسان‌شمالی اتفاق افتاده است قرار داریم.  علوی با بیان اینکه از ابتدای مهرماه سال گذشته تاکنون متوسط بارندگی در سطح استان 5/165 میلیمتر بوده است، اذعان داشت: امسال بیش از 165 میلیمتر بارندگی در سطح استان داشته‌ایم، در حالی‌که متوسط بارندگی در سال گذشته  174 میلیمتر بوده است لذا باید تمهیدات لازم را برای مقابله با کم‌آبی در استان داشته باشیم چرا که بارندگی و نزول باران به مثابه مسکنی است که در فاصله زمانی کوتاه‌مدت تاثیر خود را می‌گذارد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان‌شمالی با بیان این مطلب که چاره اصلی کم‌آبی، بارش برف است، گفت: هر ساله سطح پوشش برفی استان 18500 کلیومترمربع بوده و ارتفاع متوسط برف هم 80 سانتی‌متر اندازه‌گیری می‌شد اما امسال سطح پوشش برفی استان به 3600 کیلومترمربع و متوسط ارتفاع برف هم به 20 سانتیمتر کاهش پیدا کرده است که این ذخیره برفی تا دهه اول فروردین‌ماه کفایت کرد. وی یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از تولید سیلاب را کاهش زمان تمرکز سیلاب عنوان کرد و ادامه داد: برای جلوگیری از تولید سیلاب باید سرعت حرکت آب روی زمین را کاهش داد. در این راستا ایجاد طرح‌های آبخیزداری و ایجاد پوشش گیاهی به این مهم کمک شایانی می‌کند، چرا که تقویت پوشش گیاهی با جلوگیری از تولید سیلاب همراه است. این مقام مسؤول با اعلام اینکه 88 درصد منابع آبی استان در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود، افزود: همچنین 4 درصد منابع آبی در حوزه آب شهری، 1/2 در بخش آب و فاضلاب روستایی و مابقی نیز در حوزه صنعت استفاده می‌شود. علوی با بیان اینکه با کشاورزان در راستای مصرف حداقلی آب جلساتی برگزار شده است، اضافه کرد: حفظ و صرفه‌جویی آب با افزایش بهره‌وری آب در حوزه کشاورزی میسر می‌شود، لذا جهاد کشاورزی باید برنامه‌های خود را روی آبیاری نوین و افزایش بهره‌وری مصرف آب متمرکز کند. استاندار خراسان‌شمالی نیز چندی پیش در نشست شورای حفاظت از منابع آب استان تاکید کرد: تحقق سیاست‌های برنامه سازگاری با کم‌آبی نیازمند بهره‌مندی از مشارکت مردمی و فناوری‌های نوین در بخش‌های مختلف کشاورزی و صنعتی است. محمدرضا صالحی در این نشست اظهار داشت: فرهنگ استفاده درست و بهینه از منابع آب استان در بخش‌های مختلف کشاورزی، صنعت و شرب باید نهادینه شود، چرا که با تکیه بر دستورالعمل‌ها و مصوبات نمی‌توانیم به تنهایی این موضوع را مدیریت کنیم. وی افزود: باید از فضاهای فرهنگی موجود برای ترویج فرهنگ کاهش مصرف آب و همراهی مردم برای برخورد با تخلفات این حوزه بهره‌مند شویم چرا که منابع آبی گذشته تجدید نخواهد شد و باید با وضعیت منابع آبی موجود برای آینده برنامه‌ریزی کنیم. استاندار خراسان‌شمالی با تاکید دوباره بر بهره‌مندی از دانش روز دنیا، تصریح کرد: اعتبارات استان باید به گونه‌ای هدایت شود تا ماشین‌آلات و فناوری‌های به‌کار رفته در بخش کشاورزی و صنعت به‌روزرسانی و از هدررفت منابع آبی در این بخش‌ها جلوگیری شود.  بنا به این گزارش، شهریورماه سال گذشته و پس از کاهش شدید نزولات آسمانی در شهرستان شیروان، در جلسه شورای حفاظت از منابع آب شهرستان موضوع قطع خروجی آب از سد بارزو به‌ صورت اضطراری مطرح شد و پس از بررسی جوانب مختلف، قطع آب خروجی سد تا اطلاع ثانوی مورد تصویب قرار گرفت. کاهش چشمگیر و 50 درصدی نزولات آسمانی در فصل بهار موجب شد آب ورودی و ذخیره پشت سد بشدت کاهش یافته و  بنا به نیاز سازه سد به وجود میزان معینی آب در پشت سد، دستور جلوگیری از هرگونه استفاده از آب سد صادر شد. امسال نیز ‌پس از بارش‌های 2 ماه ابتدایی سال، هنوز ‌مشکل این سد برطرف نشده و با توجه به قطع آب سد بارزو، تامین آب شرب شیروان از طریق 16 چاه حفر شده در منطقه انجام می‌شود. با توجه به اینکه شیروان در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد و ‌امسال نزولات آسمانی کاهش چشمگیری داشته، می‌طلبد مردم با صرفه‌جویی آب، از بروز مشکلات در این زمینه جلوگیری کنند.  امین‌رضا مرآتی، فرماندار شیروان نیز چندی پیش در این زمینه اظهار داشت: مشکل کم‌آبی سد بارزو در شیروان بسیار جدی است و هم‌اینک بحث جیره‌بندی آب برای برخی مصارف در حال انجام است. سد بارزو فقط 4 درصد ذخیره آب دارد که اگر این مقدار نیز از سد خارج شود، دیوار سد دچار مشکل شده و آسیب جدی خواهد دید. در چنین شرایطی امیدواریم با تدبیر مسؤولان در راستای کاهش مصرف آب در بخش‌های غیرضرور چون کاشت برنج در استان و مدیریت مصرف توسط مردم استان، سال 97 را بدون بحران آبی و جیره‌بندی سپری کنیم.

روستاهایی که با تنش آبی مواجه شده‌اند
بر اساس اطلاعات سال آبی گذشته، 50 روستا در شیروان، 32 روستا در راز و جرگلان، 25 روستا در فاروج، 24 روستا در مانه و سملقان، 14 روستا در اسفراین و در بجنورد و جاجرم نیز هرکدام 22 روستا با تنش آبی روبه‌رو شده‌ بودند. براین اساس روستاهای بسیاری در استان سال گذشته تنش شدید آبی را پشت سر گذاشتند و در برخی از این مناطق آبرسانی به صورت سیار انجام شد. به گفته مدیرعامل شرکت آبفای روستایی خراسان شمالی، 47 درصد آب مناطق روستایی استان به هدر می‌رود که بخش بزرگی از این میزان، مربوط به خراب بودن شمارشگر 10 هزار مشترک است که به لحاظ مشکل فنی، میزان مصرف آب آشامیدنی توسط مشترکان را ثبت و احتساب نمی‌کند.