عبدالباری عطوان: حملات جنگندههای ائتلاف آمریکایی به مواضع نظامی سوریه در شرق این کشور برای دومین بار ظرف کمتر از 3 ماه گذشته که 12 شهید بر جای گذاشت، همه را غافلگیر کرده است. سخنگوی نیروهای آمریکایی انجام این بمباران را تکذیب کرد ولی گروه موسوم به «دیدبان حقوق بشر»- نزدیک به گروههای معارض مسلح- این حمله را مورد تایید قرار داده و تأکید کرده است که وجود مرکز تجمع عناصر داعش در همان منطقه دلیل این بمباران بود. اطلاعات رسیده از دمشق تأکید میکند که نبرد درعا قریبالوقوع است، آن هم پس از اینکه نیروهای ارتش سوریه موفق شدند شهرک حجرالاسود و اردوگاه یرموک را بعد از تسلط بر غوطه شرقی دمشق بازپس گیرند و پایتخت را تماما از هرگونه حملات توپخانهای و موشکی گروههای مسلح امن کنند. آمادگیها در حال حاضر برای آغاز عملیات نظامی بسیار بزرگ در منطقه درعا در مجاورت مرزهای جنوبی اردن و شمال استان «القنیطره» در مرزهای جولان اشغالی آغاز شده است. اولویت ارتش سوریه در حال حاضر بر بازپسگیری کنترل بخش اعظمی از مرزهای سوریه، نه تمام آنها، متمرکز است. ارتش سوریه پس از آنکه کنترل مرزهای مشترک با عراق و لبنان را بازپس گرفته است اینک مرزهای مشترک با اردن را هدف قرار داده است که مجموعهای از گروهکهای وابسته به «ارتش آزاد سوریه» که تحت حمایت چشمگیر اسرائیل هستند، در این منطقه مستقرند. سیطره بر درعا از اهمیت بسیار استراتژیک برای نظام دمشق برخوردار است؛ نه فقط از این جهت که این منطقه جاده بینالمللی به طول 90 کیلومتر را که از دمشق تا «امان» پایتخت اردن ادامه دارد، باز میکند بلکه از آن جهت که درعا یک منبع مهم اقتصادی و دروازه صادرات سوریه به شمار میرود. این عملیات قریبالوقوع همچنین اهداف معنوی دارد، چرا که جرقه بهاصطلاح «انقلاب»- بحران- سوریه 7 سال پیش از این شهر زده شد. رهبری سوریه مشتاق به بازگشایی این جاده بینالمللی است به مانند عملیاتهایی که جاده اتصالی پایتخت با حمص را بعد از سیطره بر غوطه شرقی و جاده اتصالی دمشق و دیرالزور را بعد از بازپسگیری تدمر و اخراج گروه تروریستی داعش از آن، باز کرد. مقامات اردن نبرد درعا را از نزدیک و با نگرانی شدید رصد میکنند؛ اگر چه آنها امیدوارند خروج گروههای معارض مسلح به ادلب یا جرابلس در شمال غربی سوریه با راهکار مسالمتآمیز و به دور از درگیریهای نظامی انجام شود، چرا که نبرد نظامی میتواند به تنشهای امنیتی و پناهنده شدن صدها هزار تن از ساکنان این منطقه به داخل اردن منجر شود که همین امر هزینههای گزاف امنیتی، اقتصادی و خدماتی بر اردن تحمیل میکند، آن هم در سایه بدهی عمومی اردن به میزان بیش از 30 میلیارد دلار. یک منبع لبنانی بسیار نزدیک به رهبری سوریه که بتازگی از دمشق بازگشته است، به روزنامه رایالیوم خبر داد که نبرد درعا و بازگرداندن این شهر تحت حاکمیت رسمی، قطعی شده است و چهبسا این عملیات تا قبل از عید مبارک فطر انجام شود و در همین راستا، تفاهماتی در جریان نشست بشار اسد و ولادیمیر پوتین، روسایجمهوری سوریه و روسیه که هفته گذشته در سوچی روسیه برگزار شد، حاصل شده است. بر این اساس، بشار اسد حمایت کامل روسیه در نبرد درعا را مشابه نبرد در غوطه شرقی به دست آورده است. ما اینجا از واکنش اردن سخن نمیگوییم، چرا که بخوبی میدانیم که آن با یکی از این دو واکنش مخالفت نخواهد کرد، یعنی اردن نمیتواند به آمریکا که کمکهای سالانه به این کشور را به حدود یکمیلیارد دلار افزایش داده است، «نه» بگوید ولی اردن آرزو میکند که مرزهای مشترک این کشور با سوریه با کمترین خسارت باز شود، زیرا این امر باعث میشود حدود 400 میلیون دلار سالانه از طریق گمرک، مالیات بر کالاهای ترانزیت شده از مرزها، بازگشت کالاهای اردنی به بازارهای سوریه و مشارکت احتمالی شرکتهای اردنی در عملیات بازسازی به خزانه اردن واریز شود. قطعی بودن نبرد درعا و بازگشت آن تحت حاکمیت دولت مقدمهای برای نبردهای دیگر و چهبسا بااهمیتتر، در شرق فرات، برای بازپسگیری کنترل تاسیسات نفت و گاز موجود در شرق شهر دیرالزور خواهد بود که نیروهای آمریکایی با هرگونه پیشروی به سمت آن مخالفت میکنند.