رضا  حیدری: تحریم یکی از مسائلی بوده که چگونگی برخورد با آن به عنوان یکی از راهکارهای برون‌رفت از مشکلات عنوان شده است. تحریم‌هایی که بسیاری از آنها بیش از آنکه نظام سیاسی کشور را نشانه بگیرند، مستقیماً روی جان و معیشت مردم تاثیر گذاشته‌اند و می‌توان لیست بلند بالایی از آنها را نام برد که رسماً اقداماتی غیرانسانی لقب خواهند گرفت.  بنا بر آن چیزی که مقامات آمریکایی و اروپایی می‌گویند تمام تحریم‌های غیرانسانی و غیراخلاقی که علیه ایران به تصویب و اجرا رسیده‌اند به منظور کنترل، مهار و در نهایت فروپاشی نظام سیاسی حاکم بر ایران بوده است.  تحمیل هزینه از طریق تحریم‌ها بر ایران البته یک سوی ماجراست و سوی دیگر به هزینه‌هایی بازمی‌گردد که خواه‌ناخواه ایران روی دست اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها گذاشته است. یقیناً تصویب و اجرای بسیاری از تحریم‌ها برای طرف‌های غربی هم هزینه‌هایی را در بر داشته است و جدا از متضرر شدن اقتصاد این کشورها، بخشی از بودجه جاری آنها معطوف به ایران بوده است که بررسی آن نشان می‌دهد کشورهای تحریم‌کننده هم به اندازه خود در قبال ایران متضرر شده‌اند. بخشی از این ضررها را می‌توان در قالب آمار و ارقامی که در فضای مجازی منتشر شده فهمید و یقیناً بخش بسیار زیادی از آن را نمی‌توان روی نمودار برد، چرا که دسترسی به آنها شاید هیچ‌گاه مهیا نباشد. بخشی از این آمار محرمانه به هزینه کشورهای اروپایی و آمریکایی در منطقه به منظور کنترل یا جلوگیری از نفوذ ایران مربوط می‌شود که ارقامی «میلیارد دلاری» می‌شود و قطعاً جمع‌بندی و انتشار آن می‌تواند جذابیت‌های خاص خود را داشته باشد.  آنچه مشخص است، آمریکا پس از صرف هزینه 7 تریلیون دلاری در منطقه غرب آسیا و به راه‌اندازی جنگ در افغانستان و عراق نتوانسته به اهداف خود که آن را «استقرار دموکراسی» می‌خواند دست یابد و در نهایت معادلات هم به نفع ایران رقم خورد! هم‌اکنون هم آمریکایی‌ها مدعی هستند بیش از 11 میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده‌اند و از این به بعد هم از پس آن برنمی‌آیند. به همین جهت است که «ترامپ» به صراحت اعلام کرده اگر عربستان خواهان حضور آمریکا در سوریه است باید هزینه آن را بپردازد، چرا که حضور این کشور به نفع دیگران (ایران و روسیه) بوده است. دونالد ترامپ در نشست خبری مشترک با روسای جمهوری استونی، لتونی و لیتوانی این مطلب را مطرح کرد و گفت: «بزودی با هماهنگی با عربستان و دیگران تصمیم می‌گیریم. من گفتم اگر بخواهید در اینجا بمانیم، باید پول بدهید. ماندن ما در سوریه برای ما بهای گزافی دارد و بیشتر به کشورهای دیگر کمک می‌کند».
هزینه 376 میلیون دلاری فقط برای تغییر رفتار سیاسی ایران
گزارشی که یک تحلیلگر ارشد مسائل ایران به مرکز تحقیقات کنگره آمریکا ارائه کرده نشان می‌دهد دولت‌های آمریکا طی سال‌های گذشته صدها میلیون دلار برای براندازی در ایران هزینه کرده‌اند. «کنث کزمان» تحلیلگر ارشد مسائل ایران در مرکز تحقیقات کنگره آمریکا در گزارشی جدید به شرح بودجه‌هایی پرداخته که دولت‌های متوالی این کشور از سال 2004 برای ایجاد تغییرات مطلوب واشنگتن در داخل ایران در قالب برنامه‌هایی موسوم به «پیشبرد دموکراسی» و حقوق بشر اختصاص داده‌اند.  یکی از سرفصل‌های گزارش آقای کزمان به موضوع تلاش‌های دولت‌های متوالی آمریکا و نظام حاکمیتی این کشور برای ایجاد تحولات همسو با واشنگتن در داخل ایران می‌پردازد.  طبق این گزارش، کنگره صدونهم آمریکا قانونی الزام‌آور با عنوان «حمایت از آزادی در ایران» تصویب کرد که 30 سپتامبر سال 2006 به تصویب رسید و بودجه‌هایی را برای «ارتقای دموکراسی در ایران» در نظر گرفت. مجموع هزینه‌هایی که آمریکایی‌ها به منظور تغییر سیاسی در ایران هزینه کرده‌اند توسط  این پژوهشگر استخراج شده که مشروح آن در جدول یک آمده است:
 هزینه یک‌میلیارد و 800 میلیون دلاری برای کنترل ایران و دوستان در سال 2015
هزینه‌های یادشده مشخصاً به ایران اختصاص یافته و یافته‌هایی است که «کنث کزمان» به دست آورده و احتمال اینکه مقامات آمریکایی بودجه‌های بیشتری را تخصیص داده باشند نیز وجود دارد.  در کنار این مورد باید به سهم هزینه‌هایی که ایران در بودجه‌های عمومی آمریکا هم به خود اختصاص داده است، توجه شود. بر اساس گزارش کمیسیون دیپلماسی عمومی آمریکا برای بودجه این بخش در سال 2015 مبلغ یک میلیارد و 833 میلیون دلار اختصاص یافته که این بودجه برای سال 2016 به یک میلیارد و 906 میلیون دلار افزایش پیدا می‌کند. بخش قابل توجهی از این هزینه به منظور کنترل یا تاثیرگذاری برای کشورهایی همچون ایران، روسیه و کره‌شمالی است.  ایالات متحده برای تقویت «قدرت نرم» و نفوذ بیشتر در جهان برای سال 2015 بودجه بیش از یک میلیارد و 833 میلیون دلاری اختصاص داده است. این بودجه فقط جهت پیشبرد «دیپلماسی عمومی» آمریکا در اقصی نقاط جهان به صورت رسمی صرف می‌شود که البته بودجه‌های غیررسمی و محرمانه دیگری نیز وجود دارد که جهت نفوذ نرم توسط سازمان‌های اطلاعاتی استفاده می‌شود و هیچ‌گاه درباره آن اخبار یا اطلاعاتی به بیرون انتشار پیدا نمی‌کند. مجموعه‌های خصوصی نیز بخشی از پیشبرد دیپلماسی عمومی آمریکا را برعهده دارند که اطلاعاتی نیز از بودجه سالانه آنها در دست نیست. در جدیدترین گزارش «کمیسیون مشورتی دیپلماسی عمومی آمریکا» (ACPD)، درباره دیپلماسی عمومی و برنامه‌های رسانه‌ای (پخش تلویزیونی و ماهوا‌ره‌ای) در سطح بین‌المللی، نحوه چگونگی اختصاص بودجه یک میلیارد و 833 میلیون دلاری ارائه شده است. در این گزارش، دیپلماسی عمومی هیات مدیره بنگاه سخن‌پراکنی آمریکا (Broadcasting Board of Governors) و وزارت خارجه شامل برنامه‌های تبادل امور فرهنگی و شورای آموزش به صورت جزء به جزء بیان شده است.  تخصیص بودجه یک‌میلیارد و 906 میلیون دلاری آمریکا درباره دیپلماسی عمومی و تاثیر بر افکار مردم ایران و سایر جهان در سال 2016!
بودجه‌های آمریکایی علیه ایران/ افزایش بی‌رویه بی‌خانمان‌ها در آمریکا
این رفتارها همیشه ادامه‌دار بوده و در دوره هیچ یک از روسای جمهور آمریکا حداقل از سال 2004 به بعد قطع نشده است. «دونالد ترامپ» هم در پیشنهاد بودجه‌ای برای سال مالی 2019 خواستار افزایش ۳۶ میلیون دلاری بودجه یکی از دفاتر خزانه‌داری آمریکا شده و گفته این منابع مالی برای منزوی‌سازی کره‌شمالی و «افزایش فشار تحریم‌ها علیه ایران» هزینه خواهند شد». در بخش دیگری از این سند آمده است: «این منابع اضافی برای منزوی کردن اقتصادی کره‌شمالی، تکمیل «مرکز مبارزه با تأمین مالی تروریسم» در عربستان سعودی، افزایش فشار تحریم‌ها علیه ایران با تدابیر مختلف از جمله اجرای قانون «کاتسا» تخصیص داده خواهد شد». نگاهی به بودجه‌های مصوب سنای آمریکا در چند سال گذشته گویای آن است که سال 2007 مبلغ 66 میلیون دلار برای «برای گسترش دموکراسی در ایران»، سال 2009 مبلغ 55 میلیون دلار برای «جنگ نرم با ایران»، سال 2010 مبلغ 55 میلیون دلار برای «نفوذ در ایران، مقابله با فیلترینگ سایت‌های ضدایرانی، تحریک قربانیان سانسور در ایران، آموزش الکترونیکی ایرانیان مخالف نظام برای براندازی نرم و شبکه‌سازی اینترنتی برای اغتشاشگران بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری، ارائه آموزش‌های لازم رسانه‌ای و کامپیوتری برای راه‌اندازی سایت‌ها جهت اطلاع‌رسانی» و مبلغ 20 میلیون دلار بودجه تکمیلی برای «مبارزه با ایران از طریق فعالیت‌های اینترنتی» و سال 2011 مبلغ 25 میلیون دلار برای «حمایت از هکرها برای تخریب فضای سایبری ایران» تخصیص یافته است. کما اینکه «هیلاری کلینتون» وزیر خارجه آمریکا گفته بود بودجه 25 میلیون دلاری سال 2011 پنتاگون علیه ایران را به مخالفان نظام سیاسی ایران اختصاص می‌دهد که به اصطلاح او به «قاتلان، هکرها و سانسورچیان» حمله کنند. همچنین روز ۳۰ دی‌ماه سال گذشته، یک نویسنده و روزنامه‌نگار مطرح انگلیسی در یک گزارش تحقیقی فاش کرد وزارت خارجه آمریکا بیش از یک میلیون دلار برای ایجاد ناآرامی در ایران و بهره‌برداری از آن هزینه کرده است.  «نفیظ مصدق احمد» نویسنده و روزنامه‌نگار تحقیقی انگلیسی پس از بررسی اسناد رسمی دولت آمریکا به این نتیجه رسیده است: «اسناد دولت آمریکا از سال ۲۰۱۶ تا به امروز نشان می‌دهد دولت ترامپ، دست‌کم 3 میلیون دلار برای تأمین مالی فعالیت‌های گروه‌های مخالف با نظام حاکم ایران هزینه کرده‌است. این هزینه‌های سرسام‌آور در حالی انجام می‌شود که جمعیت بی‌خانمان‌ها در آمریکا رکورد زده است. بر اساس گزارشی که وزارت مسکن و توسعه شهری آمریکا اعلام کرد، بر اساس آمارگیری انجام شده در ماه ژانویه (دی ماه) حدود 554 هزار نفر در سراسر آمریکا بی‌خانمان هستند. این رقم نسبت به سال 2016 رشدی یک درصدی را نشان می‌دهد. از این تعداد، 193 هزار نفر هیچ سرپناهی برای گذراندن شب‌های سرد زمستان در اختیار ندارند و در داخل ماشین‌ها، چادرها، کف خیابان‌ها و سایر اماکن شب را سپری می‌کنند. تعداد افراد فاقد سرپناه نسبت به 2 سال قبل رشدی بیش از 9 درصدی را نشان می‌دهد. افزایش تعداد افراد بی‌خانمان در چند شهر ساحلی غرب آمریکا چشمگیرتر بوده به نحوی که از سال 2015 تاکنون رشد انفجاری تعداد افراد بی‌خانمان در حداقل 10 شهر و منطقه، مقامات محلی را وادار به اعلام حالت فوق‌العاده کرده است.
ضرر 4 میلیاردی اروپایی‌ها در تحریم ایران
پیش از توافق هسته‌ای «برجام» طی نشستی که در اندیشکده «شورای آتلانتیک» تحت عنوان «توافقنامه اوباما با ایران برای آمریکا خوب است» برگزار شد، مقامات اروپایی به صراحت در خصوص ضرر سنگین کشورهای‌شان در دوران تحریم‌های ایران سخن به میان آوردند.  در آن نشست توافق احتمالی هسته‌ای از جنبه‌های مختلف مورد بررسی سفرای کشورهای فرانسه، آلمان و انگلیس در آمریکا قرار گرفت. در آن نشست سفیر فرانسه در آمریکا ضمن انتقاد از اظهارات مقامات واشنگتن درباره تلاش تاجران اروپایی برای رفتن به ایران از آمریکایی‌ها گله می‌کند و می‌گوید: آمریکا با اروپا از موضع برتر صحبت نکند؛ در تحریم ایران ما ضرر کردیم، نه شما آمریکایی‌ها. پیش از این هم روزنامه فرانسوی‌زبان «لوموند» وضعیت صادرات قطعات پژو به ایران را بررسی کرده و از ضرر پژو گفته است. طبق آماری که لوموند ارائه کرده، میزان صادرات پژو به ایران از زمان شروع تحریم صنعت خودروی ایران از سوی پژو از 2 میلیارد یورو به ۸۰۰ میلیون یورو رسیده است. این سقوط آزاد صادرات پژو به ایران در حالی است که خودروساز فرانسوی مدتی است در وضعیت مناسبی از نظر فروش قرار ندارد و حتی مجبور به تعدیل گسترده نیرو در کارخانه‌های مختلف خود و همچنین تعطیلی برخی از آنها شده است.  به گزارش اقتصادآنلاین، پس از قطع روابط پژو با ایران‌خودرو به علت فشارهای شریک آمریکایی آن، این خودروساز فرانسوی در فروش محصولات خود با 4 میلیارد یورو خسارت روبه‌رو شده است. پژو فوریه 2012 تحت فشارهای جنرال‌موتورز با حمایت‌های دولت آمریکا تصمیم به قطع رابطه با ایران گرفت. این تصمیم پژو به بیکاری 8 هزار کارگر این شرکت نیز منجر شد.بر اساس آماری هم که اتریش منتشر کرده است اتحادیه اروپایی در خلال تحریم‌هایی که در حدود یک دهه علیه ایران وضع شده است از فرصت‌های زیادی در این کشور منطقه غرب آسیا محروم شده است. میزان صادرات اتریش به ایران در سال 2004 حدود 400 میلیون یورو بود اما با وضع تحریم‌ها علیه ایران میزان این صادرات  بتدریج کاهش یافت به گونه‌ای که سال 2014، اتریش تنها حدود 200 میلیون دلار صادرات به ایران داشت. این در حالی است که اتاق بازرگانی اتریش امیدوار است میزان صادرات خود به ایران را در خلال چند سال آینده به بیش از یک میلیارد یورو برساند.