رجب طیب اردوغان به مدت 15 سال است با ایجاد رونق اقتصادی جیب بخش زیادی از مردم ترکیه را پر از لیر کرده و در مقابل از حمایت آنان در انتخابات برخوردار شده است. حالا ورق برگشته و در حالی که کمتر از یک ماه تا انتخاباتی دیگر مانده، کاهش ارزش لیر ستاره بخت رئیسجمهوری را کمفروغ کرده است. واحد پول ترکیه از اوایل سال جاری میلادی بیش از 20 درصد از ارزش خود را از دست داده است و این روزها یک دلار آمریکا به قیمت 93/4 لیر فروخته میشود. شهروندان ترکیه از بیم ادامه این روند و به باد رفتن داراییهایشان یا طلا میخرند یا لیرهایشان را به یورو و دلار تبدیل میکنند. آیا لیر سرانجام در انتخابات ریاستجمهوری و پارلمانی 24 ژوئن به یکهتازی اردوغان در میدان سیاسی ترکیه پایان میدهد؟ اردوغان 2 هفته پیش «دشمنان ترکیه، دلالان ارز و لابیهای سودجو» را عامل بحران پولی کشور معرفی کرده بود. او شنبه از مردم خواست دلار و یورو را از «زیر بالش» درآورده و به لیر تبدیل کنند. بینالی ییلدریم، نخستوزیر ترکیه هم اطمینان داده که «نوسان در بازار ارز موقتی و دورهای است.» اما شهروندان ترکیه هنوز نسبت به تضمینهای دولت اعتماد ندارند و همچنان در صف خرید طلا، دلار و یورو هستند. بحران لیر 2 عامل اساسی دارد که یکی در داخل ترکیه و دیگری در خارج است. این کشور همچون بسیاری از بازارهای نوظهور دنیا با کاهش سرمایهگذاری خارجی روبهرو است. سرمایهگذاران اخیرا پولهای خود را به امید سرمایهگذاری سودآورتر به کشورهای توسعهیافته و باثبات منتقل کردهاند. پولی که این سرمایهگذاران از ترکیه و اقتصادهای مشابه خارج میکنند، باعث شده این کشور با کمبود ارز مواجه شود. بحران جاری زمانی اوج گرفت که اردوغان در جریان سفر چند روز پیش به انگلیس با بلومبرگ مصاحبه کرد و گفت میخواهد بعد از انتخابات تاثیر بیشتری بر سیاستگذاریهای پولی داشته باشد. او وعده داد پس از انتخابات نظم مالی را برقرار کرده و تورم را مهار کند. اردوغان در یک اقدام عجیب یکی از مقامات مالی را به دفتر حزبش یعنی عدالت و توسعه فراخواند. ملاقات در چنین محل غیرمعمولی اعتماد سرمایهگذاران را سلب کرد. بازاری مانند ترکیه علاقهای به دخالت سیاسیون در امور مالی ندارد. در پی این تحولات، سرمایهگذاران بیم آن دارند که کنترل اردوغان بر سیاستهای پولی افزایش یافته، استقلال بانک مرکزی تنزل پیدا کرده و مدیریت اقتصادی کشور تصمیمات نادرستی را به آنها تحمیل کند بنابراین اعتماد مصرفکنندگان داخلی به دولت سلب شده و مردم برای حفظ ارزش پول و داراییهای خود به ارز خارجی روی آوردهاند. اردوغان برای مقابله با بحران، نسخهای را که بانک مرکزی برای او پیچیده به اکراه پذیرفته است. بانک مرکزی ترکیه تصمیم گرفته نرخ سود بانکی را 3 درصد افزایش داده و به 5/16 درصد رسانده و ارزش لیر را بازگرداند. این بانک همچنین وعده داده به شرکتها کمک کند بخشی از بدهی خارجی خود را براحتی پرداخت کنند. افزایش نرخ بهره باعث شده لیر اندکی از ارزش از دست رفته را بازیابد اما اقتصاددانان نگران هستند اقتصاد این کشور نتواند به طور کامل از این وضعیت ناخوشایند خارج شود. این نگرانی به دلیل تجربه ناموفقی است که این کشور در سالهای اخیر داشته است. ترکیه در ژانویه 2014 هم در موقعیت مشابهی نرخ بهره را افزایش داد اما از آن هنگام لیر نیمی از ارزش خود را از دست داده است. به همین جهت، بازار هنوز نگران و عصبی است و منتظر یک راهکار بهتر است. به گزارش شبکه تلویزیونی العالم، اقتصاد این روزها به کلیدیترین موضوع انتخاباتی تبدیل شده است، حتی بیشتر از دیگر دورههای انتخاباتی. اردوغان با این امید که در وضعیت بهبود نسبی اقتصادی پایههای قدرتش را مستحکمتر کند، در کمال شگفتی انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری را اعلام کرد. او قصد داشت با این ترفند تا پیش از گسترش بحران و نمایان شدن تمام تاثیرات آن قدرت را حفظ کند اما بحران لیر و وخامت نسبی اوضاع معیشتی مردم در یک سال اخیر تردیدهایی را درباره آینده عدالت و توسعه ایجاد کرده است. کاهش ارزش لیر بیش از همه به بخش زیادی از افراد طبقه متوسط لطمه زده است، یعنی همان دستهای که اردوغان همواره به آرای آنها متکی بوده است. شاید حاکمان سیاسی و مدیران اقتصادی ترکیه تا روز انتخابات راهکار موقتی ارائه دهند اما اگر قولی درباره حفظ استقلال بانک مرکزی ندهند، هم اردوغان از آرای این طبقه محروم میشود و هم فرار سرمایهها از ترکیه و روند سقوط لیر ادامه خواهد یافت.