عبدالباری عطوان: بعد از 8 روز و به طور مشخص در «پنجم» ژوئن آینده بحران خلیج‌فارس سال نخست خود را تکمیل می‌کند و وارد دومین سالش می‌شود، بدون آنکه نشانه‌ای درباره احتمال رسیدن به راه‌حل‌های زودهنگام در چشم‌انداز آن دیده شود، بلکه طرفین این بحران را حادتر می‌کنند. از یک سو میانجیگری کویت که در ابتدای بحران فعال شد به بن‌بست خورده است و از سوی دیگر میانجیگری آمریکایی‌ها که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا در ماه‌های گذشته با دعوت رهبران کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس به واشنگتن به منظور بسترسازی جهت برگزاری «نشست آشتی» در تفرجگاه «کمپ‌دیوید» طی ماه جاری کلید زد با برکناری رکس تیلرسون، وزیر سابق خارجه آمریکا به طور کامل دود شد، مرد و تحلیل رفت. شیخ خالد بن‌احمد آل‌خلیفه، وزیر خارجه بحرین طی گفت‌و‌گو با روزنامه الشرق‌الاوسط، اظهار داشت که هیچ راه‌حلی برای این بحران وجود ندارد. او انگشت خود را روی نقطه حساسی گذاشت، زمانی ‌که گفت: «در ابتدای بحران با قطر توقع داشتیم امیر این کشور به عربستان سعودی برود ولی این اتفاق نیفتاد و 13 درخواست 4 کشور تحریم‌کننده را برآورده نکرده که بارزترین این درخواست‌ها تعطیل کردن شبکه تلویزیونی الجزیره و دیگر بازوهای رسانه‌ای قطر و قطع روابط با جنبش اخوان‌المسلمین است». دولت قطر تعمدا روز یکشنبه اقداماتی تنش‌زا اتخاذ کرد که چه‌بسا به دلیل ناامیدی‌اش از دستیابی به راه‌حلی برای بحران دست به آن زد. قطر واردات از 4 کشور تحریم‌کننده‌اش (مصر، عربستان سعودی، امارات و بحرین) را ممنوع کرد و از صاحبان فروشگاه‌ها خواست کالاهایی را که از این 4 کشور دارند، فورا نابود کنند؛ گویا زبان حالش این است که می‌گوید: «نه شما را می‌خواهیم و نه کالاهای‌تان را. کالاهای ایرانی و ترکیه‌ای جایگزین، اساسا اولویت دارند». شورای همکاری خلیج‌فارس کاملا 2 تکه شده؛ یک بخش آن شامل عربستان سعودی، امارات و بحرین را می‌شود و بخش دیگر آن شامل عمان، کویت و قطر است. دولت قطر در شکست محاصره یا شکست بیشتر ابعاد آن موفق شد و این کار را با ایجاد جایگزین‌های تجاری و اقتصادی در ایران و ترکیه انجام داد. بر این باور هستیم که حالت آرامش کنونی «ساختگی» به نظر می‌رسد و شاید تابستانی داغ‌تر از حد معمول در راه است. دولت قطر همچنین پایگاه نظامی بزرگی برای ترکیه در نزدیکی پایگاه نظامی «العدید» آمریکا تاسیس کرد که بیش از 30 هزار نظامی با تجهیزات کامل در آن مستقر هستند، قطر این گام را در چارچوب اقدامات پیشگیرانه- دفاعی برای رویارویی با هرگونه حمله نظامی به منظور تغییر نظام مشابه سال 1996 برداشت ولی خطرات بعدی به شکل مستقیم یا غیرمستقیم از سوی آمریکا مطرح است. احتمال می‌رود طی هفته‌های آینده شاهد تحرکات سیاسی و اقتصادی از سوی آمریکا علیه ایران شویم، آن هم پس از لغو توافق هسته‌ای با ایران و ارائه 12 درخواست از ایران(به تقلید از 4 کشور تحریم‌کننده قطر) که پذیرش کامل آنها شرط اعمال نکردن تحریم‌های اقتصادی و توقف تلاش‌ها برای تغییر نظام در تهران تلقی می‌شود. ایران اعلام کرده است هرگز این شرایطی را که 3 کشور تحریم‌کننده قطر در خلیج‌فارس آن را تأیید کردند، نمی‌پذیرد. ایران همچنین تهدید کرده است به روند غنی‌سازی اورانیوم بازمی‌گردد. حالا پرسشی که برای رهبران قطر مطرح می‌شود این است که آیا به محاصره قریب‌الوقوع ایران توسط آمریکا کمک خواهند کرد یا خیر؟ نکته دیگر که انتظار می‌رود در آینده مطرح شود مساله برگزاری جام‌جهانی فوتبال در قطر در سال 2022 است. کشورهای چهارگانه دشمن قطر این مساله را می‌دانند و مخالفت‌شان با هرگونه راه‌حلی برای بحران خلیج‌فارس، آن هم بدون برآورده شدن شرط‌های‌شان، به دلیل آگاهی آنها به اهمیت این اهرم فشار است. چگونه بازی‌های به این مهمی، در کشوری برگزار شود که با تحریم حداقل نیمی از پیرامون جغرافیایی و دیموگرافی‌اش مواجه است؟ شیخ خالد، وزیر خارجه بحرین در گفت‌و‌گو با روزنامه «الشرق‌الاوسط» پیام مهم و معناداری به قطری‌ها داد مبنی بر اینکه سفر شیخ تمیم به ریاض راه‌حل بحران است، حالا آیا امیر قطر به این پیام پاسخ مثبت می‌دهد؟