گروه سیاسی: برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام که حسن روحانی آن را «آفتاب تابان» و «فتح‌الفتوح» می‎‌خواند، این روزها پس از اذعان اروپا به ناتوانی در حمایت از شرکت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا، حال و روز خوشی ندارد. پنجشنبه گذشته 2 روز پس از اینکه وزیر اقتصاد فرانسه با بیان اینکه «بیشتر شرکت‌های فرانسوی نمی‌توانند در ایران باقی بمانند» صراحتا به ناتوانی اروپاییان در مقابل تحریم‌های آمریکا اذعان کرد، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز در اظهارنظری صریح‌تر از وخامت اوضاع برجام و فرصت اندک اروپا برای ارائه تضمین‌ها به ایران گفت. به گزارش «وطن امروز»، عراقچی می‌گوید برجام در بخش ‌آی‌سی‌یو قرار دارد، چرا که با خروج آمریکا از برجام مهم‌ترین نقطه تعادل خود را از دست داده است. او چشم‌انداز ادامه مذاکرات با اروپا برای حفظ برجام را روشن ندانسته و گفته احتمال خروج ایران از برجام در هفته‌های آینده وجود دارد. با وجود این هشدار معاون سیاسی وزیر امور خارجه به خروج از برجام اما همچنان اراده‌ای از سوی طرف اروپایی برای گفت‌وگوهای نتیجه‌بخش و ارائه تضمین‌های لازم به ایران وجود ندارد. در چند هفته گذشته اتحادیه اروپایی هیچ اقدام موثری برای تامین منافع ایران در برجام انجام نداده است و مقامات این اتحادیه تنها به صورت لفظی به دفاع از برجام پرداخته‌اند. طرح‌های آنان برای حمایت از سرمایه‌گذاری شرکت‌ها در ایران با استفاده از قوانین مسدودساز نیز راه به جایی نبرده و تا حالا هیچ شرکتی برای فعالیت در ایران اعلام آمادگی نکرده است. اروپا برای خرید زمان بیشتر تلاش می‌کند تا بیش از یکصد شرکت کوچک و متوسط را که با آمریکا مراودات مالی ندارند برای مذاکره به ایران بفرستد اما به نظر نمی‌رسد این تلاش‌ها نیز جدی و واقعی باشد. درک همین مساله نیز باعث شده تا عباس عراقچی، یکی از عوامل به بار آورنده برجام، به اروپا برای پایان فرصتش هشدار دهد.
بر اساس این گزارش، سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه درباره چگونگی حفظ برجام پس از خروج آمریکا از این توافق هسته‌ای گفت: «روز پنجشنبه در کنفرانس مربوط به ایران گفتم برجام در آی‌سی‌یو است، چرا که مهم‌ترین نقطه تعادل خود را از دست داده است. نقطه تعادل آن خروج آمریکا از برجام است. حال اگر اروپا و دیگر امضاکنندگان برجام می‌خواهند این توافق هسته‌ای را حفظ کنند باید فداکاری بیشتری کنند و خصوصاً عدم حضور آمریکا و تحریم‌های دوباره این کشور علیه ایران را جبران کنند».
عراقچی می‌گوید برجام و تحریم‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند کنار هم بنشینند. وی گفت: «اغلب مردم ایران امروز به اروپا هم اطمینانی ندارند و اروپا برای کسب اطمینان این مردم باید تلاش کند. ایرانی‌ها می‌گویند خروج آمریکا‌ از برجام تنها بازی پلیس بد و پلیس خوب است. نقش پلیس خوب‌ را اروپا بازی می‌کند». وی درباره خواسته‌های ایران از اروپا به یورونیوز گفت: «آنچه برای ما اهمیت دارد اجرای کامل و تمام‌عیار برجام است. برای ما اهمیتی ندارد چگونه اروپا قصد دارد برجام را حفظ کند و تحریم‌های آمریکا را دور بزند. آنچه برای ما اهمیت دارد حضور و ماندگاری شرکت‌های اروپایی در ایران است. آنچه برای ما اهمیت دارد فروش نفت خام است. ما می‌خواهیم پول‌ها براحتی به حساب ما واریز شود. باید یک ارتباط بین‌بانکی بین ما و اروپا باشد. این موضوع با اروپایی‌هاست تا راه اصلی را پیدا کنند». عباس عراقچی البته گفت ایران حاضر است برای یافتن راه‌حل و بسته‌های اروپا برای حفظ برجام به اروپا کمک کند. عضو تیم مذاکره‌کننده توافق هسته‌ای ایران گفت چشم‌انداز روشن و مثبتی برای ادامه مذاکرات با اروپا برای حفظ برجام وجود ندارد اما او منتظر است همان‌گونه که ایران فداکاری‌های زیادی برای حفظ برجام کرده است اروپا نیز دست به فداکاری بزند.
حسن روحانی پس از خروج آمریکا از برجام مهلت زمانی به اروپا داد تا با حمایت از برجام این توافق را زنده نگه دارد. عباس عراقچی می‌گوید انتظار ایران به‌سر آمده است و احتمال خروج ایران از برجام در هفته‌های آینده وجود دارد. وی گفت: «نمی‌توانم بگویم چشم‌انداز ادامه مذاکرات با اروپا روشن و مشخص است و می‌تواند ما را به دستیابی به یک بسته مشترک برای حفظ برجام رهنمون کند. ما همچنان منتظریم و امیدوار تا بسته پیشنهادی اروپایی‌ها مورد رضایت ایران باشد تا ایران از برجام خارج نشود».
وقت‌کشی اروپا با 100 شرکت کوچک
پس از خروچ آمریکا از برجام در 18 اردیبهشت‌ماه، حسن روحانی خواستار ادامه برجام با اروپا به شرط ارائه تضمین برای تامین منافع ایران در برجام شد ولی با این حال فرصت اروپا برای مذاکرات را محدود دانست. چندی بعد عباس عراقچی مهلت اروپا برای حفظ برجام را 2 ماه اعلام کرد. حالا
2 هفته به پایان این فرصت، طرف اروپایی به جای ارائه تضمین‌های حقوقی و عینی، تلاش می‌کند 100 شرکت کوچک و متوسط خود را برای مذاکره به ایران بفرستد. این خبر را هلگا اشمید، دبیرکل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپایی در دیدار با علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران داد. علی‌اکبر صالحی در این دیدار که در نروژ برگزار شد، گفت: برای حفظ برجام نیازمند برآورده شدن انتظارات و نیازها و رفع عملی و دائمی تحریم‌های ظالمانه هستیم و امکان پایبندی به تعهدات برجام همزمان با تداوم تحریم‌ها به هیچ عنوان مورد قبول جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود. وی افزود: اروپا تاکنون گام‌های خوبی در جهت حفظ برجام برداشته اما در شرایط کنونی باید بر نتایج عملی سیاست‌های اعلامی از سوی اتحادیه اروپایی تمرکز کرد. هلگا اشمید در پاسخ تأکید داشت: اروپا مصمم‌تر از همیشه درصدد حفظ برجام خواهد بود و با ایجاد مکانیزم‌های ویژه جهت رسیدن به این هدف تلاش خواهد کرد.
اشمید به ابتکار گفتمان سیاسی صنایع که دربرگیرنده مذاکرات تجاری شرکت‌های کوچک و متوسط در سطح اتحادیه اروپایی با ایران است اشاره کرد و اظهار داشت: قرار است بزودی 100 شرکت وارد مذاکرات کاری با طرف‌های ایرانی شوند و با توجه به اینکه بیش از 60 درصد صنایع اروپا در این سطح فعالیت دارند انتظار می‌رود چارچوب مناسبی برای همکاری با حمایت و مشارکت مستقیم اتحادیه اروپایی به‌وجود آید. وی همچنین درباره سازوکارهای مالی و بانکی مورد نیاز نیز به تشریح آخرین وضعیت موجود پرداخت و اتحادیه اروپایی را متعهد به یافتن راه‌حل مناسب برای برقراری روابط تجاری و مالی با ایران دانست.
توتال: با تحریم‌های آمریکا حق معامله با ایران را نداریم
مدیر ارشد اجرایی توتال گفت: اداره یک شرکت بین‌المللی بدون دسترسی به تامین مالی آمریکا یا سهامداری آمریکا، غیرممکن بوده و این واقعیت جهان است که ما حق معامله با ایران را نداریم. به گزارش فارس، توتال پس از توافق 2015 توسعه بخشی از بزرگ‌ترین میدان گازی جهان را به دست گرفت اما با خروج واشنگتن از برجام، این شرکت اکنون در حال خروج از این پروژه و ایران است. رئیس این شرکت بزرگ نفتی، قوانین اروپایی برای فعالیت در ایران را ناکارآمد دانست و تلویحا گفت توتال سرمایه 10 میلیارد دلاری‌اش در آمریکا را فدای 40 میلیون یورو سرمایه‌گذاری در ایران نمی‌کند. پاتریک پویانه، رئیس توتال در سمینار اوپک در وین گفت: «یک شرکت بین‌المللی مانند توتال وجود ندارد که بتواند در هر کشوری با وجود تحریم‌های ثانویه کار کند. ما این حق را نداریم. این واقعیت جهان است.» وی اذعان کرد ممکن است موضعش با موضع رهبران اروپایی سازگار نباشد. اتحادیه اروپایی تلاش می‌کند با تصویب قوانینی با هدف حمایت از شرکت‌های این اتحادیه که مبادلات تجاری با ایران دارند، توافق هسته‌ای را نجات دهد. پویانه با این حال گفت: من باید واقع‌بین باشم و با واقعیت روبه‌رو شوم. وی افزود: «واقعیت این است که سرمایه جهان اکنون در دست آمریکاست... آیا درست است در این جهان آمریکا [از این سرمایه] برای اعمال برخی قوانین برای دیگر کشورها استفاده می‌کند؟ این یک بحث است. آمریکا می‌تواند تصمیم بگیرد که من نتوانم به هیچ تامین مالی آمریکا دسترسی داشته باشم... اجازه بدهید واضح بگویم؛ اداره یک شرکت بین‌المللی نظیر توتال بدون دسترسی به تامین مالی آمریکا یا سهامداری آمریکا، غیرممکن است». توتال می‌گوید بانک‌های آمریکایی در 90 درصد فعالیت‌های تامین مالی این شرکت مشارکت دارند و حدود 30 درصد سهام این شرکت متعلق به سرمایه‌گذاران آمریکایی است. بیش از 10 میلیارد دلار از سرمایه توتال در فعالیت‌هایی در آمریکا است. در مقایسه، توتال کمتر از 40 میلیون یورو یا حدود 46 میلیون دلار در پروژه عظیم پارس جنوبی هزینه کرده است.