حسن صنوبری: تهران این هفته، برای اهل تجارت و سیاست نمیدانم ولی برای اهل عرفان و معنویت با خبر تلخی آغاز شد. مهمترین استاد اخلاق و عرفان تهران که برای زیارت امام رضا (علیهالسلام) عازم مشهد شده بود، در همان سفر زیارتی دار فانی را وداع گفت. مرحوم آیتالله حاجآقامرتضی تهرانی هم مانند برادرش از آخرین چهرههای درخشان مکتب اخلاق و عرفان تهران بود. مکتبی که شروعش با چهرههایی چون آیتالله شاهآبادی و آیتالله آقا شیخ مرتضی زاهد، آقا شیخ محمدحسین زاهد، حاج مقدس (آقا شیخ هادی تهرانی)، آیتالله میرزا عبدالعلی تهرانی (پدر حاجآقامرتضی) و آقا شیخ رجبعلی خیاط بود. ثمرات آن آغاز درخشان، در عصر ما کسانی بودند مثل مرحوم آیتالله حقشناس، حاجآقا مجتبی تهرانی (برادر کوچکتر حاجآقا مرتضی)، مرحوم آیتالله مجتهدیتهرانی و خود حاجآقا مرتضی. پدر بزرگ حاجآقا مرتضی، آیتالله شهید میرزا غلامحسین کلهری یکی از 8 عالمی بود که زمان مشروطه در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در بستنشینی اعتراضیشان به شهادت رسیدند و همانجا دفن شدند. یکی از ویژگیهای این دو برادر (حاجآقا مرتضی و حاجآقا مجتبی) این بود که تقاطع 2 مکتب مختلف بودند اول در مکتب تهران شاگرد کسانی چون آقا شیخ مرتضی زاهد و پدر خود بودند و سرانجام به توصیه پدر، شاگرد امام خمینی(ره) شدند. ایشان همچنین از شاگردان آیتالله بروجردی و علامه طباطبایی نیز بودند. شاگردان شخصیتهایی چون امام خمینی و علامه طباطبایی که صاحب وجوه و اضلاع شخصیتی گوناگونی هستند، هرکدام بنا بر طبع خویش بر یکی از این وجوه متمرکز میشوند. یکی میرود سراغ تفسیر، یکی فلسفه، یکی عرفان، یکی سیاست، یکی فقه اما این دو برادر بر مکتب اخلاقی و معرفتی امام متمرکز شدند. با اینکه از نزدیکترینها به امام بودند، پس از انقلاب هیچکدام مسؤولیتی را در نظام قبول نکردند اما مهمترین بار را بر دوش کشیدند؛ بار معلمی و اخلاق، وظیفه مهم انسانسازی. از وقتی که پیش از انقلاب از امام در نجف جدا شدند و به تهران آمدند، جلسه تفسیر قرآن با محوریت اخلاق و اعتقادات و با بهرهگیری از مکتب اخلاقی امام خمینی برگزار کردند.