گروه اقتصادی: سرانجام از بسته جدید ارزی دولت رونمایی شد تا رسما و برای چندمین بار دولتیها اعتراف کنند که سیاست ارزی دولت یک شکست تمامعیار بوده است. در جلسه عصر دیروز هیأت وزیران که به ریاست حجتالاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی، رئیسجمهوری برگزار شد، اعضای دولت به بررسی پیشنهادهای بانک مرکزی به منظور ساماندهی بازار ارز و مسائل مربوط پرداخته و تصمیماتی را در این زمینه اتخاذ کردند.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی دولت، به موجب این تصمیمات، ارز همه کالاهای اساسی و دارو به نرخ رسمی تأمین میشود. وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف شد فهرست کالاهای مذکور را بازنگری و به روزرسانی کرده و نظارت لازم را به منظور حصول اطمینان از توزیع کالاهای اساسی و دارو بر مبنای نرخ رسمی از زمان ورود کالا تا عرضه آن در شبکه خردهفروشی (از تأمین، پخش، توزیع و رسیدن به دست مصرفکننده) به عمل آورد.
همچنین همه صرافیهای مجاز میتوانند در چارچوب انجام معاملات خرد نسبت به خرید ارز به صورت اسکناس با رعایت مقررات ارزی، بویژه مقررات مبارزه با پولشویی اقدام کنند. فروش ارز توسط صرافیهای مجاز صرفاً بابت مصارف خدماتی و مسافرتی مطابق مقررات ارزی بانک مرکزی با ثبت مدارک و مستندات لازم امکانپذیر خواهد بود.
ورود ارز به صورت اسکناس و طلا به داخل کشور بدون محدودیت مطابق ضوابط و مقررات بانک مرکزی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی مجاز است و واردات طلا به صورت خام طبق ضوابط بانک مرکزی از همه حقوق، عوارض قانونی و مالیات بر ارزش افزوده معاف میشود.
تأمین ارز برای واردات بقیه کالاها در بازار دوم ارز از محل ارز حاصل از صادرات همه کالاهای غیرنفتی (بویژه فرآوردههای نفتی، گاز طبیعی، پتروشیمی، محصولات فولادی و فلزات رنگی) و خدمات تأمین میشود. معاملات در این بازار بین صادرکنندگان و واردکنندگان از طریق بانکها و صرافیهای مجاز انجام میشود و نرخ ارز در این بازار بر اساس عرضه و تقاضا به دست میآید. این نرخ، به نحو مناسب، به عنوان نرخ آزاد ارز اطلاعرسانی میشود. صادرکنندگان باید تعهد لازم را برای برگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور بسپارند.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران همچنین مجاز است نسبت به دریافت سپرده ارزی (به صورت اسکناس) از اشخاص حقیقی و حقوقی به واسطه بانکهای عامل اقدام کند. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ضمن جذب سپردههای فوقالذکر، مجاز خواهد بود حسب تشخیص خود نسبت به تعیین نرخ سود ارزی و پرداخت سود متعلقه به سپردههای مزبور و همچنین کارمزد به بانکهای عامل عمل کند.
جزئیات معامله در بازار دوم
در بسته جدید ارزی خرید و فروش ارز رسما آزاد شد تا دولت از موضع چند ماه گذشته خود که خرید و فروش ارز را به مثابه خرید و فروش موادمخدر میدانست عقبنشینی کرده باشد. اعتراف به اشتباه بزرگ در حالی است که فقط در چند ماه اخیر شاهد رانتخواریهای بزرگ و سوءاستفادههای بسیار بودیم که نتیجه همه اینها افزایش نرخ ارز و هرج و مرج در اقتصاد بود. در بسته جدید ارزی دولت بازار ثانویه به عنوان محور قرار گرفته و واردکنندگان و صادرکنندگان نقش پررنگی در قیمتگذاری خواهند داشت. بازار دوم ارز (بازار ثانویه) که از تاریخ ۱۳ تیرماه کار خود را آغاز کرده است، محلی برای فروش ارز حاصل از صادرات کالاهای غیرعمده- که فهرست آنها از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مشخص شده- و خرید ارز جهت واردات کالاهای با اولویت ۳ است. همه معاملات در این بازار به نرخ توافقی صورت میگیرد.
معاملهها در این بازار هم با واسطه صرافی و هم بدون واسطه میان صادرکننده و واردکننده قابل انجام است. در روش اول، صادرکننده به عرضه ارز حاصل از صادرات خود در سامانه نیما از طریق سامانه جامع تجارت اقدام میکند و در طرف مقابل، صراف با توجه به درخواستهای خرید ارز موجود بابت واردات ثبتسفارش شده با اولویت ۳، به خرید ارز با نرخ اعلامی صادرکننده- که هیچگونه محدودیتی روی آن وجود ندارد- اقدام میکند. از سوی دیگر، صراف باید به فروش ارز خریداری شده به متقاضی خرید ارز (واردکننده) برای واردات ثبتسفارش شده اولویت ۳ اقدام کند. در این فرآیند نیز واردکننده درخواست خرید ارز برای یک ثبتسفارش مشخص را در سامانه نیما- که دسترسی به آن از طریق سامانه جامع تجارت برای واردکنندگان مهیاست- ثبت میکند و صرافیها میتوانند پیشنهادهای خود را برای هر درخواست خرید ارز ارائه دهند. در فروش ارز برای واردات نیز نرخ بر اساس پیشنهاد صراف و تأیید واردکننده تعیین میشود. روش دوم که خرید و فروش ارز بدون واسطه میان صادرکننده و واردکننده است، صادرکننده ارز خود را به صورت توافقی به واردکننده میفروشد. واردکننده با ارائه اطلاعات پروانه صادراتی به بانک عامل، درخواست واگذاری پروانه جهت تأمین ارز یک ثبتسفارش مشخص را ثبت میکند و پس از تأیید صادرکننده مبنی بر واگذاری پروانه از طریق سامانه جامع تجارت، معامله منعقد میشود.
چگونگی دسترسی بازرگانان به بازار دوم
طبق گزارش پایگاه اطلاعرسانی بانک مرکزی، همانطور که گفته شد، دسترسی همه بازرگانان- اعم از صادرکننده و واردکننده- به بازار دوم ارز از طریق سامانه جامع تجارت برقرار شده است. راهنمای تفصیلی فرآیندهای معامله ارز برای بازرگانان در سامانه جامع تجارت قرار دارد. همچنین صرافیها از طریق سامانه سنا و بانکهای عامل از طریق پرتال ارزی به این سامانه دسترسی دارند. تأکید میشود در بازار دوم هیچگونه محدودیتی در نرخ توافقی میان صادرکننده و صرافی، صرافی و واردکننده و همچنین صادرکننده و واردکننده وجود ندارد. این بازار تنها بستری برای شفافیت بیشتر معاملات و دستیابی به نرخ رقابتی و مناسب است. بازار دوم ارز هیچگونه هزینه اضافی بر صادرکننده و واردکننده تحمیل نمیکند. صادرکننده به دلیل عرضه درآمد ارزی خود در بازار دوم، متحمل هیچ مالیاتی نمیشود. همچنین واردکننده هزینهای جز معادل ریالی ارز و هزینههای انتقال آن پرداخت نمیکند. گفتنی است از دیروز امکان ثبتسفارش واردات گوشی تلفن همراه دوباره فراهم شده اما ثبتسفارشکنندگان باید ارز مورد نیاز خود را از بازار ثانویه تامین کنند. به گزارش فارس، طبق تصمیم گرفته شده این کالا به گروه سوم منتقل شده و در صورت تمایل واردکنندگان این کالا میتوانند ارز مورد نیاز خود را از بازار ثانویه تامین کنند.
سرنوشت ارز مسافرتی
طبق بسته جدید ارزی، نرخ ارز مسافرتی بر اساس بسته جدید بانک مرکزی تغییر میکند و به نرخ ارز آزاد نزدیک میشود. روز گذشته جلسهای غیرعلنی برای بررسی بسته جدید ارزی در مجلس شورای اسلامی برگزار شد و در آن علی لاریجانی اعلام کرد قیمت ارز مسافرتی تغییر خواهد کرد. فاطمه ذوالقدر، نماینده مجلس در تشریح موضوعات مورد بحث در این جلسه گفت: در این جلسه ضمن توضیحاتی درباره سیاستهای ارزی جدید بانک مرکزی، اعلام شد ارز 4200 تومانی صرفا به کالاهای اساسی و ضروری اختصاص مییابد. وی افزود: بر این اساس بنا شده که نرخ ارز مسافرتی تغییر کند و رقم جدید برای آن تعیین شود. بر اساس تصمیمات جدید، نرخ ارز مسافرتی به نرخ آزاد نزدیک میشود.
ادامه روند کاهشی نرخ ارز و سکه
روند کاهشی نرخ ارز و سکه که از ابتدای هفته آغاز شده بود، دیروز هم ادامه یافت. با وجود صعود 2 هفتهای قیمت ارز و طلا در 3-2 روز گذشته، این بازارها با روند کاهشی روبهرو بودند؛ البته با این کاهش هم حجم زیادی حباب و هجوم روانی در قیمتها مشاهده میشود. امید است با تعمیق بازار ثانویه و بسته جدید بانک مرکزی این روند ادامه داشته باشد. بر این اساس دیروز قیمت دلار با کاهش هزار تومانی نسبت به روز گذشته به
9200 تومان رسید. ارزهای دیگر مانند یورو و پوند هم به ترتیب با 350 و 400 تومان کاهش به 11 هزار و 380 و 12 هزار و 795 تومان رسیدند. بازار طلا نیز رنگ قرمز را در شاخصهای خود تجربه کرد؛ سکه تمامبهار آزادی طرح جدید با 20 هزار و سکه تمام بهار طرح قدیم با 180 هزار تومان کاهش نسبت به روز قبل به ترتیب به 3 میلیون و 719 و 3 میلیون و 335 هزار تومان رسید. بنا بر این گزارش، بانک مرکزی تاکنون 790 هزار قطعه سکه در سررسید یک ماهه و 820 هزار قطعه سکه در سررسید 3 ماهه به خریداران تحویل داده است و تنها حدود 5 درصد از خریداران تاکنون برای دریافت سکههای خود به بانک عامل مراجعه نکردهاند. همچنین تحویل سکههای پیشفروششده در سررسید 6 ماهه از تاریخ 17/5/1397 آغاز میشود و در مجموع 2 میلیون و 580 هزار قطعه سکه با سررسید 6 ماهه تا تاریخ 16/8/1397 تحویل خریداران خواهد شد. برخی کارشناسان همین موضوع را دلیل کاهش قیمت سکه میدانند.