چند سالی است که رشد شتابان شهرنشینی و افزایش مهاجرت روستاییان به شهرها، مساله حاشیهنشینی در کشور را تشدید کرده و به تناسب، موجب گسترش ناهنجاریهایی شده است که دامنه این ناهنجاریها در استان اردبیل نیز به تبع سایر نقاط کشور به چشم میخورد. به گزارش تسنیم، بسیاری از شهرهای کشور ما بشدت با آسیبهای ناشی از حاشیهنشینی درگیر بوده و روزبهروز نیز شاهد افزایش برخی ناهنجاریها در مناطق مختلف هستیم. یکی از ساکنان حاشیه شهر اردبیل در گفتوگویی به تسنیم گفت: اوضاع زندگی در حاشیه شهر و محل سکونت ما اصلا مناسب نیست، به طوری که آب فاضلاب در محل رها میشود که این مهم باعث نارضایتی اهالی محل شده و همچنین دلیل اصلی تکرار بیماریها در بین فرزندان و کودکان ما است. این سرپرست خانواده 5 نفره با بیان اینکه مسؤولان هیچ توجهی به حاشیه شهرها ندارند و فقط متمرکز بر مناطق شهری از شمال و شرق تا غرب و جنوب هستند، تصریح کرد: رهایی از روستانشینی و رو آوردن به حاشیهنشینی شاید ابتدا لذتی برای افراد داشته باشد اما به مرور زمان میتوان این مهم را بخوبی درک کرد که زندگی در مخروبهای در روستا به مراتب لذتبخشتر از زندگی در یک خانه مناسب در حاشیه یک شهر است. یکی دیگر از ساکنان محله حاشیه اردبیل نیز گفت: حاشیهنشینی بحث و مسالهای نیست که بتوان طی چند ماه یا یکی دو سال به طور کامل آن را رفع و دفع کرد اما باید دانست میتوان از همین امروز آغاز کرد و در کنار برطرفسازی مشکلات حاشیهنشینان، شهری آباد و آبادتر داشت. وی با بیان اینکه در صورت عدم مهار حاشیهنشینی باید منتظر یک بحران جدی در منطقه بود، اظهار داشت: بیکاری، اعتیاد، طلاق، فقر و نداری همه پیشزمینهای برای بروز بزههای احتمالی در حاشیه شهرهاست، در این زمینه نیاز است بازاندیشی و تجدیدنظری در رابطه با حاشیهنشینی در کل کشور و به دنبال آن استان اردبیل شود تا بتوانیم حاشیهنشینی را به عنوان یک سطحی از زندگی شهری به جامعه معرفی کنیم. بانوی 33 ساله ساکن این منطقه نیز در ادامه صحبتهای هممحلی خود با ابراز نگرانی از آینده فرزندان خود در این منطقه گفت: نبود مدرسه در این منطقه باعث شده مشکلاتی بر دیگر مشکلات ما افزوده شود به طوری که در این زمینه بسیاری از اهالی محل برای فرستادن فرزندان خود سر کلاس درس با دردسرهایی مواجه هستند. وی ضمن انتقاد از مسؤولان استانی تصریح کرد: نمیدانیم متولی اصلی رسیدگی به مشکلات ما کیست یا چه کسی باید مطالبات ما را مطرح کند، فقط میدانیم وضعیت زندگی در حاشیه شهر اردبیل و به حتم در سایر شهرها به گونهای هست که مردم از زندگی در این مناطق هراس دارند و در نهایت با همین ترس خود کنار آمدهاند و مجبورند بار خیل مشکلات را به دوش بکشند. در این میان مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری اردبیل درباره آسیبهای اجتماعی برخاسته از گسترش حاشیهنشینی در کلانشهرهایی همچون اردبیل اظهار داشت: استان اردبیل به عنوان یکی از شهرهای بزرگ به دلیل برخورداری از جمعیت بالا، آمار بالایی از حاشیهنشینی را در خود دارد که این معضل میتواند بستری مناسب برای گسترش و رشد روزافزون بسیاری از آسیبهای اجتماعی فراهم کند. شفیع شفیعی با اشاره به اینکه میانگین حاشیهنشینی در کشور حدود 13 درصد بوده است، گفت: این میزان در سطح استان اردبیل بیشتر از این میانگین بوده است، به طوری که هماکنون حدود 18 درصد از جمعیت استان اردبیل در مناطق حاشیه شهرها ساکن هستند. وی ادامه داد: آسیبهایی که در نهایت در پی افزایش حاشیهنشینی در سطح اردبیل گسترش مییابد عبارتند از اعتیاد، طلاق، سرقت، خشونت و بسیاری دیگر از ناهنجاریهای بزرگ اجتماعی که در این زمینه باید برنامههای پیشگیری و کنترلی مد نظر باشد. مدیرکل امور اجتماعی و فرهنگی استانداری ضمن تاکید بر اینکه آسیبهای اجتماعی صرفا به حاشیه شهرها اختصاص ندارد، افزود: تلاش بر این است که حاشیهنشینان از شهرنشین به شهروند تبدیل شوند تا بتوانیم از این طریق نسبت به کنترل آسیبهای اجتماعی ناشی از این معضل اجتماعی اقدام کنیم. همچنین مدیرکل راه و شهرسازی استان اردبیل با اشاره به اینکه شهرهای اردبیل، مشگینشهر و پارسآباد به ترتیب بیشترین میزان بافت فرسوده را دارند، اظهار کرد: مساحت سکونتگاههای غیررسمی اردبیل 812 هکتار است که حدود 13 درصد از سطح شهر اردبیل را شامل میشود. محبوب حیدری در ادامه تصریح کرد: مساحت سکونتگاههای غیررسمی در شهرستان مشگینشهر 176 هکتار بوده که حدود 15 درصد و میزان مساحت سکونتگاههای غیررسمی شهرستان پارسآباد 158 هکتار بوده که در مجموع 14 درصد از سطح شهر را شامل میشود. عبدالرحمن روحی، رئیس اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی راه و شهرسازی استان نیز در این باره گفت: در راستای اجرای طرح بازآفرینی شهری در 4 شهر بزرگ استان اردبیل به ترتیب اردبیل، مشگینشهر، پارسآباد و خلخال اقداماتی انجام شده که در این باره درصد مساحت بافت فرسوده اردبیل 1/15 درصد، مشگینشهر 8/7 و پارسآباد 1/21 درصد است. در کل حاشیهنشینی با تمام مشکلات و ناسازگاریها، تهدید و مسالهای جدی برای نظام شهری است اما نمیتوان این موضوع را انکار کرد که تمام ناهنجاریها از همین محلات و مناطق برخاسته و جامعه را تحتالشعاع خود قرار میدهد، چرا که در مرکز شهرها و کلانشهرها اتفاقات و آسیبهای زیادی همه روزه رخ میدهد که مسبب همه آنها مردم ساکن در حواشی شهرها نیستند.
سهم 80 درصدی حاشیهنشینی از وقوع جرائم
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل گفت متاسفانه بیش از 80 درصد جرائم در حاشیه شهرها اتفاق میافتد که به همین دلیل این موضوع باید به صورت همهجانبه مورد توجه واقع شود تا بتوانیم این مشکلات را هر چه سریعتر برطرف کنیم و شاهد بهبود وضعیت باشیم. یوسف خدادادی با تاکید بر ضرورت اتخاذ راهکارها و تصمیمات جدی در راستای مهار آسیبها و کنترل جرائم در مناطق حاشیهنشین استان اردبیل افزود: متاسفانه افزایش بیرویه حاشیهنشینی شهری موضوعی است که نیازمند راهکارها و برنامههای اساسی است و امیدواریم بتوانیم از این طریق از بروز آسیبهای اجتماعی تا حد امکان جلوگیری به عمل آورده و این ناهنجاری اجتماعی را که یک مشکل بسیار بزرگ برای همگان است، کاهش دهیم. وی در ادامه بیان کرد: در طول چندین سال اخیر حدود 3 هزار واحد غیرمجاز در حاشیه شهرهای استان احداث شده که این موضوع باید با جدیت و اهتمام ویژه مدیریت و کنترل شود و از افزایش این آمار جلوگیری به عمل آید، چرا که این موضوع میتواند در آینده بسیار مشکلساز شود و مشکلات بزرگ و قابل توجهی را به وجود آورد.