گروه سیاسی: در پی اظهارنظر عجیب حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق مبنی بر اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران، گروه‌های سیاسی، روحانیون تراز اول و همچنین مردم این کشور طی روزهای اخیر یکصدا بر همراهی با ایران تاکید و از اظهارات العبادی انتقاد کردند. سه‌شنبه هفته گذشته نشست خبری هفتگی حیدرالعبادی با پاسخ نخست‌وزیر به یک خبرنگار درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران خبرساز شد. نخست‌وزیر عراق در پاسخ به این سوال که آیا این کشور از تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیروی خواهد کرد یا خیر، در سخنانی دوپهلو گفت: اساساً ما مخالف تحریم در منطقه هستیم. محاصره و تحریم، نظام‌ها را تضعیف نمی‌کند، بلکه جوامع را نابود می‌کند. ما تحریم را خطایی راهبردی و نادرست می‌دانیم «اما برای حفظ منافع مردم خود به آن پایبند خواهیم بود. از آن حمایت نمی‌کنیم اما به آن پایبندیم». همین چند جمله کوتاه کافی بود تا فضای سیاسی و اجتماعی عراق به طور یکپارچه علیه العبادی موضع بگیرد. قریب به اتفاق گروه‌های سیاسی و همین‌طور روحانیون برجسته این کشور بشدت به العبادی بابت این سخنان آمریکاپسند خرده گرفتند. فراتر از گروه‌های سیاسی اما این جامعه عراق بود که بشدت بر العبادی تاخت و او را به خاطر اظهارات نسنجیده‌اش ملامت کرد. ترجیع‌بند تمام این واکنش‌ها، یادآوری حمایت‌های تاریخی و نه چندان دور جمهوری اسلامی از مردم عراق در مقابله با تروریست‌های داعش بود که موجب شد نخست‌وزیر این کشور با تعابیری چون «ناجوانمرد» و «نمک‌نشناس» مورد خطاب واقع شود. موج همراهی گسترده عراقی‌ها با ایران و مخالفت‌ها با تحریم‌های آمریکا، بار دیگر عمق نفوذ استراتژیک جمهوری اسلامی در میان ملت‌های منطقه را نشان داد.
واکنش احزاب و شخصیت‌های سیاسی
شخصیت‌های مختلف سیاسی از جمله فواد معصوم رئیس‌جمهور، سیدعمار حکیم رهبر جریان حکمت ملی، نوری مالکی معاون رئیس‌جمهور، همام حمودی رهبر مجلس اعلی، مقتدا صدر رهبر جریان صدر و ائتلاف سائرون و بسیاری از سازمان‌ها، نهادها و احزاب از جمله حزب فضیلت، جنبش اراده، جنبش کتائب سیدالشهدا، عصائب اهل الحق، مقاومت اسلامی نجبا و سازمان بدر نیز با محکوم کردن اقدام یک‌جانبه آمریکا در خروج از برجام و تحریم ایران، بر عدم پیروی عراق از این تحریم‌ها تاکید کردند. در همین باره، سیدعمار حکیم یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران در معرض فشار و تحریم و حمله‌ای است که اقتصاد و نظام سیاسی آن را هدف قرار داده؛ از همه می‌خواهم در این بحران در کنار جمهوری اسلامی ایران بایستند و این کشور را یاری کنند. در این بحران عراق باید راه تنفسی برای ایران باشد؛ وظیفه دینی و اخلاقی ما ایستادن در کنار جمهوری اسلامی ایران است، چرا که این کشور در همه بحران‌ها کنار ما ایستاد. نوری مالکی، رهبر حزب دولت القانون نیز در این باره طی بیانیه‌ای اعلام کرد: ما اقدامات آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و تمام تحریم‌های یک‌جانبه علیه ملت‌ها را محکوم می‌کنیم و دولت‌های منطقه و جهان را نیز به محکوم کردن آن فرامی‌خوانیم. محاصره و فشار اقتصادی اقدامی نادرست، غیرقانونی، انتقامجویانه، ظالمانه و بدون هیچ‌گونه مشروعیت بین‌المللی و غیرقابل توجیه است، چرا که خارج از چارچوب سازمان ملل انجام شده است. سیدمقتدا صدر نیز در این باره طی بیانیه‌ای، با اشاره به شعار دینی «هیهات منا الذله» تاکید کرد: اگر آمریکا این تصمیمات (تحریم علیه کشورها) خود را کنار نگذارد ما در برابر خسارت‌هایی که به ملت‌های منطقه وارد می‌شود دست‌بسته و ساکت نخواهیم ماند. معاون جهادی سیدمقتدا صدر نیز در همین راستا تاکید کرد دفاع مسلحانه از جمهوری اسلامی ایران واجب شرعی است.
همچنین سخنگوی نُجَباء عراق با تأکید بر لزوم عدم همراهی نخست‌وزیر این کشور با آمریکا تأکید کرد اجازه نخواهند داد عراق به ایالتی از آمریکا بدل شود. سیدهاشم الموسوی که در مراسم بزرگداشت شهدا حضور یافته بود، در پایان سخنرانی خود بار دیگر العبادی را مخاطب قرار داد و گفت: «معلوم نیست چه کسانی به تو مشاوره می‌دهند! مگر پاداش نیکی چیزی جز نیکی است که با دشمنان ایران همراهی می‌کنی؟! جواب ملت ایران را که با همه وجود به یاری ما آمد، چه می‌دهی؟ جواب خانواده‌های شهدای‌شان و عرق جبین رزمندگان‌شان را چه می‌دهی؟!» عضو دفتر سیاسی گروه مقاومت اسلامی «کتائب حزب‌الله» عراق بشدت از اظهارات «حیدر العبادی» نخست‌وزیر این کشور درباره تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران انتقاد کرد.
به گفته سیدجاسم الجزائری، العبادی در تلاش است به آمریکا نزدیک شود تا بتواند دوباره به کرسی نخست‌وزیری دست یابد و روند تشکیل کابینه بعدی را سهولت بخشد و به هیچ‌وجه به منافع مشترک عراق با ملت ایران توجه نکرده است. البیاتی، دبیرکل اتحادیه اسلامی ترکمان‌های عراق نیز به نوبه خود تحریم‌های آمریکا علیه ایران را خروج از اصول دموکراتیک دانست و تاکید کرد: ما محاصره آمریکا و کشورهای دیگر در منطقه علیه ایران را رد می‌کنیم و آن را خروج از اصل دموکراسی و عدالت اجتماعی می‌دانیم. گردان‌های حزب‌الله عراق نیز در بیانیه‌ای تحریم‌های آمریکا علیه ایران را بیانگر سیطره لابی صهیونیستی و پول عربستان بر دونالد ترامپ دانست و اعلام کرد: ایران زمانی که داعش بخش‌های وسیعی از عراق را اشغال کرده بود در کنار عراق ایستاد. گردان‌های حزب‌الله عراق ضمن انتقاد از مواضع حیدر العبادی، نخست‌وزیر این کشور در قبال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، اعلام کرد: مردم وفادار عراق در کنار برادران‌شان در ایران خواهند ایستاد.
آیت‌الله مدرسی: ما هرگز لطف و کمک برادران ایرانی‌مان را فراموش نمی‌کنیم
از سوی دیگر، آیت‌الله محمدتقی المدرسی، از علمای عراقی در واکنش به موضع تامل‌برانگیز حیدرالعبادی مبنی بر پایبندی دولتش به تحریم‌های ضدایرانی آمریکا، درباره تلاش‌ها برای اختلاف‌افکنی میان ملت‌های عراق و ایران هشدار داد و گفت: پیوند ملت عراق با برادرانش (ایران) قوی‌تر از همه مکر و نیرنگ‌هاست و ما هرگز لطف و کمک برادران‌مان در ایام محنت بزرگ هنگام بیرون راندن تروریست‌ها و نیز حمایت از اقتصادمان در سخت‌ترین شرایط را فراموش نخواهیم کرد. وی افزود: بیشتر کشورهای مهم دنیا محاصره اقتصادی [ایران] را رد کرده‌اند از جمله کشورهای بزرگ و کشورهای همسایه همچون ترکیه، سوریه، لبنان و پاکستان که این تحریم‌ها را رد کرده‌اند. آیت‌الله مدرسی تاکید کرد: ملت عراق در کنار ایرانی‌ها در چارچوب منافع عالی خود خواهد ایستاد، زیرا این رنج و محنت به مثابه ابر تابستانی طولی نخواهد کشید که پایان خواهد یافت، ما هرگز به امانت‌های خود خیانت نخواهیم کرد.
جماعت علمای عراق هم به ریاست شیخ خالد الملا در اطلاعیه‌ای تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران را محکوم کرد. در این اطلاعیه امده است: آمریکا بدون هیچ بهانه‌ای اقدام به چنین کار ظالمانه‌ای می‌کند در حالی که ایران همیشه به قوانین بین‌المللی پایبند بوده است. امروز جا دارد کمک‌های بی‌دریغ ایران به ملت‌های مظلوم فلسطین، یمن، لبنان، سوریه و عراق را به یاد بیاوریم و اقدامات ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران را محکوم کنیم.
عقب‌نشینی و تأکید بر همگرایی با ایران
وزارت خارجه عراق کمتر از یک روز پس از سخنان العبادی، بیانیه‌ای علیه آمریکا و به حمایت از ایران منتشر کرد. بیانیه‌ای که می‌تواند به عنوان عقب‌نشینی نخست‌وزیر این کشور از موضع ضدایرانی‌اش تعبیر شود. سخنگوی وزارت خارجه عراق روز چهارشنبه در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد تحریم‌ها علیه ایران تاثیرات منفی بزرگی بر عراق و همه منطقه از حیث اقتصادی و اجتماعی خواهد گذاشت، زیرا ایران یکی از همسایگان عراق محسوب می‌شود. در این بیانیه از مواضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از عراق در مقابله و مبارزه با تروریسم تقدیر شده و آمده است: عراق هرگز مواضع شرافتمندانه همسایه خود ایران را در بحران‌ها از یاد نمی‌برد. وزارت خارجه عراق با اصل محاصره اقتصادی علیه هر کشور دیگر مخالف است، زیرا معتقد است ضرر محاصره در درجه نخست متوجه اقشار مختلف مردم می‌شود. گذشته از این بیانیه که موضع رسمی دولت عراق به حساب می‌آید، اظهارنظر رئیس‌جمهور عراق نیز در این زمینه تامل‌برانگیز است، چرا که یک روز قبل از العبادی، فؤاد معصوم، رئیس‌جمهور عراق از عدم همراهی کشورش با تحریم‌های ایران سخن گفته و تأکید کرده بود: «شرایط عراق و ماهیت روابطش با ایران و منافع مشترک و بسیاری از مسائل دیگر، موجب می‌شود پایبندی بغداد به تحریم‌های واشنگتن علیه تهران دشوار باشد.» این قبیل مواضع رسمی مسؤولان عراق در موضوع تحریم‌های ضدایرانی آمریکا، این گزاره را تقویت می‌کند که اعلام موضع شاذ نخست‌وزیر این کشور صرفا یک موضع شخصی بوده که با هدف جلب نظر آمریکا جهت ابقا در سمت نخست‌وزیری عراق اتخاذ شد. هر چند واکنش عموم مردم و گروه‌های سیاسی در ماجرای اخیر نشان داد این اقدام، وی را بیش از گذشته از این هدف دور کرده و شانس گزینه‌های دیگر نخست‌وزیری را افزایش داده است.