محمد سلامتی: تاکنون تعاریف زیادی از واژه تراژدی[سوگنامه] شنیدهایم. در یک تعریف ساده، «تراژدی»، نمایشی است که ریشه در مناسک سنتی یونان باستان دارد. پایان یک تراژدی چیزی جز مرگ یک قهرمان یا رقم خوردن داستانی غمانگیز نیست. «ارسطو» هدف از تراژدی را ایجاد
حس ترس و ترحم در مخاطب میداند. «شوپنهاور» هم تراژدی را نمایش نوعی نگونبختی بزرگ میداند که انسان را عمیقا تحت تاثیر خود قرار میدهد.
واقعه کودتای 28 مرداد 32، میتواند مظهر و نماد یک «تراژدی» باشد؛ با این تفاوت که این واقعه تلخ، جنبهای نمایشی نداشته است! در طول 65 سال اخیر، هر یک از مقامات آمریکایی به فراخور موقعیت و جایگاهی که داشته، گوشهای از نقش واشنگتن را در کارگردانی این تراژدی آزاردهنده افشا کرده؛ از «مادلین آلبرایت» وزیر اسبق خارجه ایالات متحده گرفته تا مقامات سابق سازمان سیا! «محمد مصدقالسلطنه» سال 32 بدون آنکه خود نیز متوجه نقشآفرینیاش در صحنه تئاتر تراژیک مقامات آمریکایی شود، از سوی کاخ سفید به بدترین نحو ممکن به بازی گرفته شد! دیالوگی که مصدق آن را مدام تکرار میکرد، «اعتماد به آمریکا» بود؛ دیالوگی که کاش لااقل در همان سال 32 و پس از قهقهههای مستانه سرلشکر «فضلالله زاهدی» و «شعبان جعفری[بیمخ]» برای همیشه از دامان ایران رخت میبست.
امروز دقیقاً 65 سال از کودتای 28 مرداد و 40 سال از سقوط حکومت منحوس پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام خمینی میگذرد. از سال 68 و پس از رحلت آن پیر و مراد حکیم، حضرت آیتاللهالعظمی خامنهای سکانداری این کشتی عظیم را بر عهده گرفتند. معظمله نیز مانند حضرت امام(ره)، لحظهای از دشمن اصلی ایران یعنی ایالات متحده غافل نشدهاند و همواره خطر وجود این دشمن و توطئههای آن را به مسؤولان نظام اسلامی گوشزد فرمودهاند. توطئههای آمریکا علیه نظام و ملت ایران هیچگاه در طول 4 دهه اخیر متوقف نشده است؛ از دوران ریاستجمهوری «جیمی کارتر» که با دکترین تزیین شده و دروغین حقوق بشر در راس معادلات سیاسی واشنگتن قرار گرفت تا امروز در دوران ریاستجمهوری فردی که خود را به دیوانگیزده ولی برای منافع صهیونیستها و آمریکاییان مهره بسیار خوبی است یعنی «دونالد ترامپ»، توطئهها، تهدیدها و تحریمهای آمریکا علیه ایران لحظهای متوقف نشده است.
در این میان نکتهای وجود دارد که نمیتوان بسادگی از آن گذشت؛ شاید برخی تصور کنند 28 مرداد 32، یک روایت تاریخی کهنه بوده و باید در همان گذشته دفن شود! حتی برخی بازخوانی این واقعه را مصداق عینی «تسری گذشته به حال و آینده» دانسته و به همین دلیل آن را تقبیح(!) میکنند. واقعه 28 مرداد اما نه صرفا یک «واقعه تاریخی» و نه یک «تراژدی» است! این واقعه، در حقیقت «نقطه آشکارساز» (و نه نقطه آغاز) دشمنی ایالات متحده با ملت ایران است. بر خلاف آنچه تصور میشود، دشمنی ایالات متحده با ملت ایران از مدتها قبل از کودتا نیز وجود داشته است اما 28 مرداد 32، روز ظهور و بروز این دشمنی عمیق با ملت ایران بود. پس از وقوع کودتای مذکور تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی، ایالات متحده در موارد متعددی دشمنی خود را با ملت ایران بروز داد؛ از سرکوب انقلابیون تا تاسیس و تقویت ساواک و حمایتهای مالی و نظامی گسترده از رژیم پهلوی. با این حال پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، دشمنی دموکراتها و جمهوریخواهان آمریکا با ایران به نقطه اوج خود رسید.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، مربوط به «بازچینش صحنه بازی کودتای 28 مرداد» توسط مقامات آمریکایی است. نباید فراموش کرد خمیرمایه این بازی خطرناک را «اعتماد مصدق به آمریکا» تشکیل داد و همین غفلت کافی بود تا بدترین ضربه، آن هم در بدترین برهه زمانی ممکن به ملت ایران وارد شود.
امروز ایالات متحده به دنبال خلق همان «خمیر مایه» است! تثبیت گزاره «اعتماد به آمریکا» در داخل ایران، یکی از اقداماتی است که اتاقهای فکر ایالات متحده و مقامات رسمی سیاسی و امنیتی این کشور بشدت روی آن کار میکنند.
باور نادرست و بازدارنده برخی سیاستمداران اجرایی کشورمان مبنی بر «اعتماد به آمریکا» یا «لزوم حل اختلافات با کاخ سفید» نیز این روند را به صورت خودکار تقویت میکند. کارویژه مشترک اوباما و ترامپ این بوده و هست که خمیرمایه «مذاکره با آمریکا» را چه به عنوان یک «گزاره اقناعی» و چه به عنوان یک «گزاره اجباری» در بطن جامعه سیاسی ایران تثبیت کرده و سپس، بدترین ضربه ممکن را به کالبد جمهوری اسلامی و کشور ایران وارد کنند. همانگونه که مشاهده میکنیم، بازی ایالات متحده در این معادله بسیار پیچیده است! از سوی دیگر، بنا به فرموده رهبر حکیم انقلاب اسلامی، ما هم اکنون در یک پیچ تاریخی بزرگ قرار داریم. بدیهی است در این برهه زمانی حساس و سرنوشتساز، مقامات و مسؤولان کشورمان حق هیچ گونه خطای عملی و حتی محاسباتی و فکری را ندارند. آنچه در این میان اصالت و موضوعیت دارد، جلوگیری از شکلگیری و قوام همان خمیرمایهای است که هسته اولیه فاجعه 28 مرداد را شکل داد؛ «اعتماد به موجود حیلهگری چون آمریکا که به افرادی که به آن اعتماد میکنند هم رحم نمیکند!»
آری! 28 مرداد هر لحظه میتواند تحت تاثیر غفلت ما از توطئههای ایالات متحده آمریکا تکرار شود. هم اکنون زمان آن رسیده است «نگاه تحلیلی» ما نسبت به این واقعه بر «نگاه تاریخی» و «روایی» غلبه کند. «رصد هوشمندانه بازی آمریکا» و «حفظ گارد بسته مقابل کاخ سفید» 2 پیششرط اساسی برای مواجهه با این بازی خطرناک و جلوگیری از عدم تکرار آن محسوب میشود. همچنین مسؤولان کشورمان نهتنها باید در تحقق این 2 پیش شرط نقش اساسی را ایفا کنند، بلکه باید از ارسال هرگونه سیگنال خواسته یا ناخواسته که منجر به چینش دوباره زمین بازی و مهرههای ایالات متحده در تقابل با ایران میشود، بپرهیزند.