گروه اقتصادی: سیاست پیشفروش سکه از سوی دولت با هدف جذب نقدینگی و ساماندهی بازار طلا و ارز در حالی شکل عملی به خود گرفت که این سیاست ناکارآمد نهتنها نتوانست بازار آشفته سفتهبازی ارز و طلا را سامان بخشد، بلکه موجب شد پشتوانه بانک مرکزی بتدریج خالی و با این رویکرد فقط عدهای سودجو پولدارتر شوند. کارشناسان معتقدند عرضه انبوه سکههای طلا در قالب پیشفروش سکه جز حراج منابع ملی نتیجه دیگری را دربر نداشته است. این در حالی است که با طرح حراج و پیشفروش سکه تاکنون بیش از 7 میلیون قطعه سکه به فروش رفته است.
از سوی دیگر، با عبور حجم نقدینگی از رقم ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان دیگر مکانیزم عرضه و تقاضا نتیجه مثبتی به وجود نمیآورد. ابزار عرضه و تقاضا برای تعدیل قیمتها زمانی پاسخگو خواهد بود که بازار دارای ثبات باشد و بتوان آیندهای برای آن در نظر گرفت اما پیشفروش سکه با هدف بهبود عرضه در این شرایط به هیچ وجه مبتنی بر دانش اقتصاد نبود. متاسفانه بانک مرکزی در تحلیلهای خود از بازار اصل را فراموش کرد و با سیاستهای فرعی و حاشیهای راه را برای سوداگران و رانتبازان باز گذاشت. در واقع مدیران این بانک تصور میکردند اگر حراج و پیشفروش سکه اجرا شود، عرضه از تقاضا فزونی میگیرد و قیمتها روند نزولی را میپیمایند و در نهایت تعادل در بازار حکفرما میشود اما در شرایط هیجانی هر چه عرضه در بازار صورت بگیرد، به دلیل نقدینگی عظیم، تقاضا هم رشد مییابد و آثار سوء دیگری برای اقتصاد به وجود میآید. در طرح پیشفروش سکه عدهای دلال و واسطهگر یکشبه ره صدساله را پیمودند. یک محاسبه سرانگشتی نشان میدهد هر قطعه سکه ۳/۲ میلیون تومان سود به جیب خریداران سکه واریز میکند. این فعالیتی است که از آن مالیاتی هم دریافت نمیشود و واقعا جای پرسش است که مسؤولان با چه چشماندازی حاضر به اجرای آن شدند. اکنون نیز مجریان این طرح باید به مردم توضیح دهند که چرا این طرح را اجرا کردند و اگر هم آن را طرحی موفق میدانند، درباره علت افزایش قیمت سکه در طول ماههای اخیر سخن بگویند. در این باره عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس میگوید پیشفروش سکه هدف جذب نقدینگی را محقق نکرده است. محمد حسینی با اشاره به سود 6 هزار میلیارد تومانی از پیشفروش سکه، گفت: در بازه زمانی که سرمایههای مردم به سمت ارز رفته بود، مسؤولان به دنبال کنترل بازار ارز بودند، از سوی دیگر جذب نقدینگی نیز از اهداف دولت شده بود، به همین دلیل بانک مرکزی برای جذب نقدینگی سیاست پیشفروش سکه را مطرح کرد تا بازار را مدیریت کند.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ادامه داد: بانک مرکزی سکه را بر اساس قیمت در 6 ماه، پیشفروش کرد اما این سیاست در ادامه موفق نبود؛ قیمت سکه و ارز از نوسان بسیار بالایی برخوردار شد که امروز شاهدیم افرادی که در ابتدای عرضه سکه توسط بانک مرکزی، اقدام به خرید سکه کردند امروز به سودهای نامتعارفی دست پیدا کردهاند. نماینده مردم تفرش در مجلس دهم شورای اسلامی بیان داشت: سیاست پیشفروش سکه ما را از هدف اصلی دور کرده؛ به دنبال این بودیم که حجم نقدینگی بازار را کم کنیم اما امروز شاهد هستیم سکه مسبب افزایش حجم نقدینگی شده است. وی گفت: زمانی سکه به قیمت یکمیلیون و 500 هزار عرضه میشد و امروز در بازار قیمت آن حداقل 2 برابر شده، این مساله خود به خود خلق پول است بدون اینکه در حوزه اقتصاد تاثیر گذاشته باشد. حسینی با بیان اینکه افزایش قیمت سکه موجب افزایش نقدینگی شده و در کنار آن تورم را به همراه داشته است، به خانه ملت گفت: باید در این زمینه برنامه بهتری اتخاذ میشد، چرا که این افراد به درآمدی خارج از عرف دست پیدا کردهاند و از هدف جذب نقدینگی فاصله گرفتهایم. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس تاکید کرد: در این میان باید دید آیا قانون مالیاتها اجازه میدهد از این درآمد اتفاقی که برای این گروه حاصل شده مالیات دریافت کرد تا حداقل از این طریق بتوانیم در مدیریت حوزه اقتصاد قدمی برداریم؟ عضو کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به سود سکههای پیشفروش شده میگوید این سود بین بانک مرکزی و خریداران تقسیم میشود. محمدقسیم عثمانی با اشاره به سود 6 هزار میلیاردی سکه در مدت 6 ماه، گفت: خرید و فروش سکه جزو فعالیتهای سودآور است، از آنجایی که بانک مرکزی نسبت به فروش سکه اقدام کرده به نوعی خود بانک وارد بازار شده و از این محل سود کرده است. عضو کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: اینکه گفته میشود سود سکهها به ضرر منافع بانک مرکزی است را رد میکنم، چرا که در واقع این سود بین بانک مرکزی و کسانی که سکه را پیشخرید کردهاند تقسیم میشود. وی در این باره که دولت با هدف جمعآوری نقدینگی دست به پیشفروش سکه زده است، بیان داشت: تاثیر جمعآوری نقدینگی موقتی بوده است، یعنی زمانی که پیشفروش سکه انجام شد از نقدینگی کشور کاسته شد اما اکنون که زمان تحویل سکههاست به نوعی نقدینگی مجدد به جامعه تزریق شد. وی ادامه داد: در واقع سیاستهای دولت و بانک مرکزی مسکنهای موقتی است که در یک مقطع مشکل را حل میکند اما در مقطع دیگر مجدد مشکلات ظهور و بروز پیدا میکند. همچنین رسول خضری، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز در این باره گفت: در شرایط نوسانات ارزی، بانک مرکزی در شرایطی که ارزش پول ملی در حال افت بود، باید ذخایر ارزی و طلا را نگه میداشت اما ذخایر ارزی و طلا را دودستی تقدیم کرد و ریال را نگه داشت، حرکتی که 100 درصد خلاف علم روز اقتصاد است.