فصل تابستان علاوه بر افزایش طاقت‌فرسای دمای هوا، موجب داغ شدن بحث‌‌های مرتبط با کمبود آب، مدیریت مصرف و کاهش مصرف می‌شود، این بحث در دوره خشکسالی که هم‌اکنون در اکثر مناطق کشور دیده می‌شود پررنگ‌تر شده و با قطع آب برخی مناطق در حالت بحران تداوم می‌یابد. مدیریت مصرف موضوعی است که از سال‌‌های طولانی در رسانه‌ها، مطبوعات و امروز در فضای مجازی به وفور به آن پرداخت شده و هر نهاد و شخص مرتبط و غیرمرتبط به فراخور مقتضیات و دانش خود راهکارهایی برای آن بیان کرده است اما شرایط کنونی در بحث مصرف آب و تنش‌‌های شکل گرفته نشان می‌دهد نه این راهکارها اثرگذار بوده و نه دیدگاه علمی و عملی برای آن ارائه شده است. شاید یکی از دلایل این عدم موفقیت نگرش تک‌بعدی به این موضوع بوده است؛ نگرشی که تنها مشترکان آب شرب را هدف گرفته و سهمی برای حوزه‌‌های کشاورزی و... و بویژه برای متولی اصلی این حوزه یعنی آب و فاضلاب و در واقع پروسه طولانی و پرهزینه تولید، انتقال و توزیع آب قائل نشده است.
مدیریت مصرف؛ شعار تک‌بعدی و بی‌اثر
این پروسه که از پیچیدگی‌‌های خاصی برخوردار بوده از نظر برخی کارشناسان یکی از مهم‌ترین بخش‌ها برای مدیریت و کاهش مصرف آب است؛ بحثی که اهمیت آن پس از تشریح روند انتقال آب از منبع به تصفیه‌خانه و از تصفیه‌خانه به شبکه انتقال و توزیع مشخص می‌شود. شبکه انتقال و توزیع آب که صدها و هزاران کیلومتر را شامل می‌شود، یکی از عواملی است که با فرسودگی و نشتی و در صورت بی‌توجهی می‌تواند بخش عمده و قابل توجهی از آب تولیدی را با هدررفت روبه‌رو کند. بنابراین ضرورت نشت‌یابی، ترمیم و بازسازی شبکه‌‌های فرسوده همواره باید از سوی شرکت‌‌های آب و فاضلاب در اولویت قرار گیرد؛ اولویتی که رسیدگی و حل آن علاوه بر طولانی بودن و زمان‌بری، نیازمند اعتبارات ویژه به دور از هرگونه تنگ‌نظری و خساست مالی است. در این شرایط فرسودگی شبکه آب استان اردبیل ۲۵ تا ۳۰ درصد عنوان می‌شود؛ رقمی که می‌تواند بخش عمده‌ای از تولیدات آب شرب این استان بویژه مرکز استان را به هدر داده و ضمن کاهش آب شرب توزیعی و بروز مشکلات در بین مشترکان، هزینه‌‌های قابل توجهی روی دست شرکت آب و فاضلاب اردبیل بگذارد. مدیر دفتر مدیریت مصرف آبفای شهری استان اردبیل در گفت‌وگو با مهر در این‌باره فرسودگی شبکه آب استان اردبیل را ۲۵ تا ۳۰ درصد بیان می‌کند و تاکید دارد که این رقم قابل توجهی است.
آمار فرسودگی شبکه آب اردبیل منطبق با نرم کشوری است
کاوه نظام‌خیاوی در عین حال این آمار را منطبق با نرم کشوری دانست و افزود: بخش زیادی از شبکه آب این استان طی ۵۰ سال پیش لوله‌‌گذاری شده، بنابراین فرسودگی در شبکه قابل پیش‌بینی است. وی با بیان اینکه بی‌شک فرسودگی شبکه احتمال نشتی آب را افزایش داده و موجب بالا رفتن مصرف آب تولیدی می‌شود، اضافه کرد: نشتی لوله‌‌های آب در بخش‌‌های مختلف به دلیل اینکه دیده نمی‌شود، ممکن است سال‌ها آب تولیدی را قبل از رسیدن به دست مشترکان هدر بدهد. مدیر دفتر مدیریت مصرف آبفای شهری استان با تاکید بر اینکه تلاش آبفای شهری اردبیل همواره رفع فرسودگی شبکه و جلوگیری از نشتی آب شرب است، یادآور شد: بر این اساس اقداماتی نظیر اصلاح و ترمیم شبکه به صورت هدفمند در مناطقی از اردبیل به اجرا درآمده که نتایج بسیار مطلوبی در پی داشته است. وی در تشریح اقدامات انجام‌شده به منظور مدیریت توریع و مصرف آب شرب تاکید کرد: از سال‌ها پیش به منظور کاهش میزان فرسودگی شبکه و نیز جلوگیری از هدررفت آب در دل زمین، طرح‌‌های نشت‌یابی و ترمیم لوله‌ها به مرحله اجرا گذاشته شده است.
صرفه‌جویی ۲۲ لیتر آب در ثانیه با اصلاح ۶۰۰ کیلومتر شبکه
نظام‌خیاوی در این‌باره به نشت‌یابی و اصلاح ۶۰۰ کیلومتر از خطوط لوله آب اردبیل طی سال گذشته اشاره کرد و یادآور شد که با این کار از هدررفت
۲۲ لیتر آب در ثانیه جلوگیری و صرفه‌جویی شده است. وی این رقم و آمار را بالا توصیف کرد و با بیان اینکه اجرای طرح‌‌های نشت‌یابی و ترمیم و اصلاح شبکه بسیار پرهزینه و نیازمند اعتبارات سنگین است، به اخذ اعتباراتی از محل اعتبارات ملی و استانی در این زمینه اشاره کرد و البته آن را ناکافی خواند. مدیر دفتر مدیریت مصرف آبفای شهری استان بروز اتفاق در شبکه آب اردبیل و سایر مناطق استان را از دیگر عوامل هدررفت آب برشمرد و ادامه داد: در این‌باره زمان رفع اتفاق را به صورت محسوسی کاهش داده‌‌‌‌‌ایم که همین روند در کاهش هدررفت و صرفه‌جویی در مصرف تاثیرگذار بوده است. وی با بیان اینکه تعداد اتفاقات مربوط به شبکه آب مرکز استان نیز طی یک سال گذشته کاهش یافته است، عنوان کرد: این مهم بی‌شک با اصلاح بخشی از شبکه آب شرب اردبیل محقق شده است.
اصلاح کل شبکه آب اردبیل نیازمند تدبیر و تعجیل است
شاید اظهارات و پاسخ مدیران مرتبط با حوزه مدیریت مصرف آبفای اردبیل چندان برای مشترکان برخی مناطق استان و سایر مناطقی که با کمبود شدید آب مواجه هستند، قانع‌کننده نباشد اما رقمی که از صرفه‌جویی آب ناشی از اصلاح بخشی از شبکه ارائه شده، قابل تامل است. صرفه‌جویی هزار و ۳۲۰ لیتری در هر دقیقه و نزدیک به ۸۰ هزار لیتری در هر ساعت و... رقم بسیار تامل‌برانگیزی است؛ از یک سو اسم این ارقام صرفه‌جویی است که باید موجب خرسندی شهروندان دل‌نگران از خشکسالی باشد و از سویی می‌دانیم که این صرفه‌جویی با اصلاح تنها ۶۰۰ کیلومتر از شبکه محقق شده و باز می‌دانیم که بخش عمده‌ای از نشت‌یابی شبکه انجام نشده است. در این شرایط آبی تصور اینکه چه میزان آب تصفیه شده یا نشده در انتقال و توزیع آب به شهروندان و مشترکان هدر می‌رود تصور خوشایندی نیست ولی تاکیدی بر این نکته است که برای اصلاح و ترمیم کل شبکه استان باید تدابیر اعتباری و مالی و نیز برنامه‌‌ریزی اتخاذ شود؛ تدابیری که نیازمند تعجیل و سرعت است.