کشت برنج از 2 سال پیش برای اصفهانی‌ها محدود شده اما از غرب تا شرق استان هنوز برای تبدیل زمین‌های خود به شالیزار تلاش می‌کنند تا بعد از همه تلاش‌های‌شان برای تامین آب و برداشت محصول، هنوز هم نام شالیکار را روی عنوان کشاورزی خود داشته باشند و پایان برداشت محصول جیب‌شان خالی و چشم‌‌شان شرمنده خانواده نباشد. کشت برنج، این دانه سفیدرنگ که در این وضعیت سخت کشاورزی، دانه‌ای طلایی برای کشاورز به حساب می‌آید، هر چند از منظر قانون هنوز با ممنوعیت مواجه نشده است اما به گفته کارشناسان و مقامات استانی، منابع پایدار آب در استان را با خطر روبه‌رو می‌کند و باید در وضعیتی که تأمین آب شرب اولویت اصفهان قرار گرفته است کشاورز دست از کشت پرمصرف بردارد. عده‌ای از کشاورزان با پمپاژ آب و برخی با استفاده از پساب حاضرند کشت خود را انجام دهند. این وضعیت به حدی رسیده که کشت برنج در شرق اصفهان با پساب و در منطقه 2 شهرستان اصفهان که فاصله چندانی با شهر اصفهان نیز ندارد به هر روشی در حال انجام است و تنها از وسعت ۲۳ هزار هکتاری کشت برنج در استان کم شده به گونه‌ای که اصفهانی‌ها سال قبل ۳ هزار هکتار از زمین‌های خود و امسال ۲۰۰ هکتار را زیر کشت برنج بردند.
عیار طلای سرخ هم به پای برنج نمی‌رسد!
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اصفهان در گفت‌وگو با مهر، کشت برنج را یک کشت با صرفه اقتصادی برای کشاورز نام برد و افزود: اگر چه کشت برنج نسبت به یکسری محصولات دیگر آب بیشتری می‌خواهد اما چون در طول سال مدام به بار می‌آید، کشت می‌شود. احمدرضا صادقی در پاسخ به پیشنهاد کشت زعفران و گیاهان دارویی به کشاورزان به جای برنج، اضافه کرد: کشاورزان به دنبال کشت زعفران نمی‌روند چون کشت زعفران در سال 2 بار امکانپذیر است و کشاورزان مابقی سال مثل فصل پاییز بیکار می‌مانند. وی بیان داشت: از سوی دیگر پیاز زعفران گران است و نیاز به سرمایه‌گذاری بالا دارد که کشاورزان این توان مالی را ندارند. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اصفهان با اعلام اینکه زعفران یک کشت 7 ساله است و حداقل سال اول و دوم هیچ توجیه اقتصادی ندارد و از سال سوم به بعد صرفه مالی دارد، ادامه داد: از سوی دیگر با توجه به اینکه در حال حاضر اصفهان به آب شور رسیده، بنابراین عموما اراضی کشاورزی به درد کاشت زعفران نمی‌خورد.
وقتی راهی جز کشت برنج نیست
وی در پاسخ به این سوال که چرا کشاورزان اقدام به جایگزینی گیاهان دارویی به جای کشت برنج نمی‌کنند، گفت: گیاهان دارویی یک کشت مناسب است اما در این حوزه مافیا وجود دارد. صادقی با بیان اینکه دستگاه‌های مختلف در این زمینه دخیل هستند و به‌رغم جلسات متعدد هنوز نتوانسته‌اند هماهنگی بین تولید‌کننده و بازار فروش گیاهان دارویی ایجاد کنند، افزود: در حوزه گیاهان دارویی بازاری ایجاد شده که تنها به دست عده‌ای خاص است و نمی‌گذارند سود آن در جیب افراد دیگری برود. وی با اشاره به کشت برنج با پساب گفت: با توجه به اینکه کم‌آبی امروز باعث شده کشاورزان به سمت استفاده از پساب برای آبیاری بروند، بنابراین پیشنهاد دادیم پساب را به صورت استاندارد درآورده و مصرف کنند، اگر نه نمی‌توان در این فضای تنگنای معیشتی به کشاورزان گفت از پساب استفاده نکنند. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان اصفهان اعلام کرد: برای رفع این مشکلات، پیشنهاد شده از توان بخشی خصوصی برای استاندارد کردن پساب فاضلاب استفاده شود و این پساب سالم را در اختیار کشاورزان قرار دهند. وی بیان داشت: در حال حاضر تنها ۲۰۰ هکتار زمین در سطح شهرستان اصفهان تحت کشت برنج است. با وجود اینکه تبلیغات زیادی کردیم که کشت برنج انجام ندهند و کشت‌های دیگر را جایگزین کنند اما به دلیل اینکه توجیه اقتصادی ندارد، بنابراین تاکنون کشاورزان به این سمت نرفته‌اند.
آب‌بری چغندرقند و یونجه بیشتر است
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان هم در این زمینه به مهر گفت: با وجودی که با کاهش چشمگیر کشت برنج در سطح استان اصفهان مواجهیم اما هنوز توجهات و حساسیت‌ها به کاشت برنج زیاد است، در صورتی که مصرف آب در محصولاتی مثل چغندرقند، یونجه و محصولات باغی به مراتب بیشتر است. توسعه باغات در اراضی شیب‌دار حوضه زاینده‌رود بیشترین میزان آب را مصرف می‌کند اما چرا در این باره برای کسی سوال ایجاد نمی‌شود؟ حمیدرضا قلمکاری با اشاره به اینکه یک هکتار نیشکر 4 برابر برنج نیاز به آب دارد و این در حالی است که مصرف آب در هر هکتار برنج کمی بیشتر از الگوی کشت رایج در استان است، افزود: با توجه به اینکه در حال حاضر با محدودیت کشت برنج مواجهیم اما تفاوت معناداری در مصرف آب وجود ندارد ولی جای سوال دارد که چرا همچنان حساسیت به کاشت برنج وجود دارد. وی استفاده از پساب برای کشت برنج و هر محصول غذایی دیگر را یک عمل ناپسند خواند و افزود: استفاده از پساب برای خوراک انسان دارای ایراداتی است.
جهاد کشاورزی متولی برخورد با کشت برنج است
معاون بهره‌برداری آب منطقه‌ای استان اصفهان گفت: اگر چاه آبی که با آن کشت برنج انجام می‌شود، مجاز باشد، برخورد با کشاورز در حدود اختیارات آب منطقه‌ای نیست که چرا کشت برنج انجام می‌دهد اما اگر چاه آب غیرمجاز باشد آب منطقه‌ای می‌تواند ورود کند و چاه را پلمب و از ادامه کشت جلوگیری کند. حسن ساسانی افزود: به طور کلی برخورد با کشت برنج در اصفهان، در محدوده اختیارات و وظایف سازمان آب منطقه‌ای نیست و بر عهده جهاد کشاورزی است، هر چند میزان کاشت برنج در اصفهان به اندازه چشمگیری کاهش یافته است.