گروه سیاسی: مقامات دولت اوباما بارها در اظهارات شفاهی و مکتوب تاکید کردهاند ایران در برجام تعهدات بیسابقهای داده است. آنها بارها تکرار کردهاند رژیم بازرسیهای حاکم بر ایران که با برجام ایجاد شده است نمونه مشابهی ندارد و برخی تعهدات ایران نیز بدون تاریخ انقضاست. در جدیدترین اظهار نظر، جان کری، وزیر خارجه اوباما که برجام در زمان حضور او امضا شد، بار دیگر به تعهدات بیسابقه ایران اشاره کرد. او البته اینبار با غلظت بیشتری این موضوع را مطرح کرده است. جان کری تاکید کرد: هیچ کشوری مجبور به انجام کاری که ایران در توافق هستهای انجام داده، نبوده است. جان کری، وزیر اسبق خارجه آمریکا در برنامه Face the Nation
شبکه سیبیاس به اظهار نظر درباره برجام و تلاشهای دولت اوباما برای این توافق پرداخت. در بخشی از این مصاحبه خبرنگار از کری پرسید: شما زمان و تلاش بسیار زیادی برای توافق با ایران صرف کردید تا برنامه هستهای ایران را تعلیق کنید اما ترامپ گفت این بدترین توافقی است که تاکنون دیده است. کری در پاسخ گفت: بله! اما گفتن این مساله به معنی درست بودن آن نیست. این سختترین نوع توافق بر اساس بازرسی، حس مسؤولیت ــ چیزی که ایران نیازمند انجام آن است ــ بههمراه بیشترین میزان نظارت برای طولانیترین دوره زمانی است. وی ادامه داد: هیچ کشوری مجبور نبوده [برای پایبندی به یک توافق] کارهایی را انجام دهد که ایران برای پایبند ماندن به این توافق (برجام) انجام داد، بعد ما از آن خارج میشویم؟ وزیر اسبق خارجه آمریکا اشاره کرد که چین، فرانسه، آلمان و انگلیس بعد از خروج ترامپ از برجام تلاش کردهاند آن را حفظ کنند.
کری گفت: وزیر دفاع وی [ترامپ] فکر میکرد باید این توافق حفظ شود. وزیر خارجهای که ترامپ از شرش خلاص شد نیز فکر میکرد باید این توافق حفظ شود. نهادهای اطلاعاتی او فکر میکردند این توافق باید حفظ شود. واقعیت این است که توافق (هستهای) نتیجه میدهد. وی درباره تلاشهای پنهان خود برای حفظ برجام پس از روی کار آمدن ترامپ که باعث خشم وی شده بود نیز گفت: سعی داشتم آنچه منطق درست حکم میکرد ادامه یابد. من نظرم را گفتم و از حقم برای صحبت کردن استفاده میکنم. وی درباره اصرار طرف آمریکایی بر ادامه مذاکرات در برجام و امتیازدهی به ایرانیها نیز گفت: تأسفبار است که او بیشتر اوقات نمیداند درباره چه چیزی صحبت میکند.
امتیازدهی پیشپیش در برجام!
همانطور که اشاره شد این نخستینبار نیست که وزیر اسبق خارجه آمریکا به دستاوردهای دولت متبوعش از قبل برجام افتخار کرده و آن را بیسابقه عنوان میکند. کری سال گذشته نیز در یادداشتی که روزنامه واشنگتن پست آن را منتشر کرد، نوشت: ایران در توافق هستهای (برجام) پیشاپیش همه امتیازاتش را پرداخت کرد. او همچنین تاکید کرد نظارتهای بیسابقه بر برنامه هستهای این کشور هرگز منقضی نمیشود. کری در بخشی از یادداشتش نوشت: «وقتی من نخستین بار در سپتامبر ۲۰۱۳ وزیر امور خارجه ایران را ملاقات کردم، ایران به چرخه کامل سوخت هستهای دست پیدا کرده و زرادخانهای از اورانیوم که قابل غنیسازی برای ساخت ۱۰ تا ۱۲ بمب بود، ساخته بود و در سطحی که اندکی پایینتر از سطح تسلیحاتی بود، غنیسازی میکرد». کری همچنین تصریح کرد«تحریمهای فلجکننده علیه ایران» سرعت حرکت ایران از یکصد سانتریفیوژ به هزاران دستگاه را متوقف نکرده بود. او نوشت: تنها مذاکره میتوانست این برنامه را متوقف کرده و آن را به عقب برگرداند. وزیر خارجه دولت اوباما همچنین در پاسخ به اظهارات مقامهای دولت ترامپ مبنی بر اینکه برجام امتیازات را پیشاپیش به ایران اعطا کرده، نوشته است: «چه دستاوردی داشتیم؟ بر خلاف برخی گزارشها، این ایران بود که مجبور بود پیشاپیش [امتیازاتش را] پرداخت کند. قبل از برخورداری ایران از نخستین دلار تخفیف تحریمها، آژانس تأیید کرد این کشور ۹۷ درصد از ذخایر اورانیوم خود را نابود، قلب رآکتور اراک را تخریب و غنیسازی اورانیوم در سایت فردو را متوقف کرده است و بیش از ۱۳۰۰۰ سانتریفیوژ را برچیده و برنامهاش را در معرض نظارت شدید قرار داده است.
رژیم بازرسی بیسابقه
توصیف دستاوردهای بیسابقه آمریکا از توافق با ایران تنها به کری ختم نمیشود. باراک اوباما، رئیسجمهور سابق آمریکا نیز فروردین 95 در یادداشتی در روزنامه واشنگتنپست به این موضوع اشاره کرده بود. اوباما در بخشی از این یادداشت نوشته بود: «ما در حال تقویت رژیم جهانیای هستیم که از گسترش تسلیحات هستهای جلوگیری کند. ما توانستیم جامعه بینالملل را علیه گسترش تسلیحات هستهای، بویژه در ایران، متحد کنیم. یک ایران مجهز به سلاح هستهای تهدیدی غیرقابل قبول برای امنیت ملی ما و متحدان و شرکای ما ایجاد میکرد. این امر همچنین با به راه انداختن رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه، رژیم جهانی عدم اشاعه را از هم میگسست». وی افزود: «بعد از آنکه ایران در ابتدا راهکار سیاسی را رد کرد، ایالات متحده جامعه بینالملل را برای اعمال تحریم علیه ایران بسیج کرد و نشان داد کشورهایی که به تعهدات هستهای خود عمل نکنند، با تبعات روبهرو خواهند شد. بعد از مذاکراتی فشرده، ایران پذیرفت تکتک راههایش به سمت یک سلاح هستهای را مسدود کند و حالا ایران تحت جامعترین رژیم بازرسیهایی است که تاکنون برای نظارت بر یک برنامه هستهای، مورد مذاکره قرار گرفته است. به بیان دیگر، جهان با این توافق، از دستیابی یک کشور دیگر به بمب اتم جلوگیری کرد. ما برای کسب اطمینان از اجرای تعهدات از سوی ایران، همچنان هوشیار باقی خواهیم ماند».
تعهدات دائم ایران!
«ارنست مونیز» وزیر سابق انرژی آمریکا نیز از دیگر مقامات دولت اوباماست که از دستاوردهای بیسابقه این کشور در برجام سخن گفته است. دائمی بودن برخی تعهدات ایران در برجام از جمله موضوعاتی است که مونیز به آن اشاره کرده است. یعنی بخشی از همان تعهداتی که جان کری در مصاحبه خود در برنامه Face the Nation معتقد است هیچ کشوری نمونه آن را متعهد نشده است. دیماه سال گذشته «ارنست مونیز» وزیر سابق انرژی آمریکا که یکی از اعضای تیم مذاکرهکننده این کشور برای حصول توافق هستهای «برجام» بود، مطالبی در دفاع از این توافق در شناسه کاربریاش در توئیتر منتشر کرد. مونیز در واکنش به انتقادات برخی مخالفان برجام در آمریکا که معتقدند تعهدات ایران در این توافق نباید تاریخ انقضا داشته باشد، نوشت: «مخالفان توافق [هستهای] ایران، اهمیت تعهدات زوالناپذیر ایران را کم جلوه میدهند یا نادیده میگیرند». مونیز، منع دائمی برنامه تسلیحات اتمی، پایبندی دائمی به تدابیر راستیآزمایی اضافی در پروتکل الحاقی و الزام برای خارج کردن تمام سوخت مصرفشده رآکتور اراک را 3 تعهد ایران برشمرد که با پایان [مدت] برجام منقضی نمیشود. وزیر انرژی دولت باراک اوباما، رئیسجمهور سابق آمریکا در ادامه خاطرنشان کرد: «کانون اصلی توافق هستهای [با] ایران، بندهای بیسابقه درباره راستیآزماییهای بینالمللی است».