گروه بینالملل: 26 روز از قتل جمال خاشقجی در اکتبر شوم میگذرد؛ اکتبری که در آن نهتنها انقلاب روسیه رخ داد، بلکه در عصر مدرن هم شاهد مرگ آزادی بیان و مثله کردن جسد یک مخالف سیاسی توسط یکی از خشنترین دیکتاتوریهای تاریخ هستیم. در حالی که اظهارنظرهای متنوعی از سوی مقامات جهانی درباره مرگ جمال خاشقجی منتشر میشود، آنچه مسلم است اینکه آمریکاییها در پشت پرده این جنایت حتی اگر نقشی مستقیم هم ایفا نکرده باشند، قطعا در جهتدهی به آن بیتاثیر نبودهاند. گواه این مساله در دعوت ترامپ از نامزد جمال خاشقجی، روزنامهنگار به قتل رسیده سعودی در استانبول قابل اثبات است. نامزد جمال خاشقجی میگوید دعوت دونالد ترامپ از او برای سفر به واشنگتن با هدف تاثیرگذاری بر افکار عمومی انجام شده است. خدیجه چنگیز تاکید کرد تا زمانی که رئیس جمهوری ایالات متحده در تلاشهای خود برای حل موضوع «صادق» نباشد، برنامهای برای سفر به آمریکا ندارد. به گفته نامزد جمال خاشقجی، این روزنامهنگار منتقد بر این باور بود که با مراجعه به کنسولگری عربستان در استانبول «مشکلی» برایش پیش نخواهد آمد. با این حال خدیجه چنگیز در مصاحبه با یکی از روزنامههای ترکیه تاکید کرده است جمال خاشقجی نگران بود هنگام مراجعهاش به کنسولگری عربستان «تنشهایی» پیش خواهد آمد. به گفته وی، این روزنامهنگار منتقد حکومت عربستان تمایلی برای مراجعه به کنسولگری عربستان نداشت. در این میان بیش از 160 سازمان حقوق بشری در بیانیهای مشترک از جامعه بینالمللی خواستند تحقیقات مستقلی درباره کشته شدن جمال خاشقجی انجام شود. بر اساس گزارش الجزیره، این سازمانها از جامعه جهانی خواستهاند تضمین کنند رژیم سعودی به سبب نقض هدفمند حقوق بشر بازخواست خواهد شد. جمال خاشقجی روزنامهنگار 59 ساله سعودی سهشنبه دهم مهر ماه (دوم اکتبر) وارد ساختمان کنسولگری عربستان در ترکیه شد و از آن زمان به بعد ناپدید شد. مقامهای ترکیهای فیلمی منتشر کردند که لحظه ورود خاشقجی به ساختمان کنسولگری را نشان میداد اما هیچ فیلمی از لحظه خروج او ثبت نشده بود. رژیم سعودی با وجودی که در ابتدا اصرار داشت خاشقجی ساختمان کنسولگری را زنده و سالم ترک کرده، بامداد شنبه 28 مهر تحت فشارهای فزاینده بینالمللی از طریق دادستان خود اعتراف کرد او کشته شده است. ریاض اما ادعا کرد قتل او بعد از شکلگیری منازعه با برخی حاضران در کنسولگری اتفاق افتاده است. دادستان رژیم سعودی اما هفته گذشته روایت جدیدی را از کشتن خاشقجی بیان کرد که گفته قبلیاش یعنی کشته شدن خاشقجی بر اثر مشاجره را رد میکرد؛ وی گفته بود مظنونان قتل خاشقجی با قصد قبلی به این کار دست زدهاند، با این حال وزارت خارجه سعودی این روایت را رد کرد اما نباید از نظر دور داشت که ماجرای ناپدید شدن جمال خاشقجی و قتل او انتقادات زیادی را در عرصه بینالمللی متوجه حکومت عربستان و محمد بنسلمان، ولیعهد این کشور کرد. خدیجه چنگیز درباره اقامت نامزدش در ترکیه و مراجعه او به کنسولگری این کشور در عربستان گفت: «میدانید که شبکه محلی [تماسهای] او در ترکیه خیلی خوب بود، شبکه سیاسیاش هم همینطور! او فکر میکرد ترکیه کشور امنی است و اگر بازداشت شود یا مورد بازجویی قرار گیرد موضوع به سرعت حل خواهد شد». به گفته نامزد جمال خاشقجی این روزنامهنگار منتقد حکومت عربستان پس از نخستین مراجعه خود به کنسولگری در روز ۲۸ سپتامبر (ششم مهر) بدون مشکل ساختمان را ترک کرده بود. اما در آمریکا همانطور که رسانههای این کشور فشار زیادی را به ترامپ و یارانش برای شفافسازی بر سر قتل جمال خاشقجی توسط عربستان میآورند بالاخره جیمز متیس، وزیر جنگ این کشور در اظهار نظری اعتراف کرد ماجرای قتل خاشقجی امنیت خاورمیانه را به خطر انداخته است. وزیر دفاع ایالات متحده که در پایتخت بحرین به سر میبرد در جریان سخنرانی خود گفت: «ماجرای خاشقجی اعتماد و احترام آمریکا» نسبت به متحد سنتی خود، عربستان سعودی را «خدشهدار» کرده است. از زمان به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶، روابط نهچندان گرم ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی در دوره باراک اوباما بشدت بهبود یافت. با این حال قتل جمال خاشقجی و احتمال دست داشتن افرادی از خاندان پادشاهی سعودی در این قتل بار دیگر باعث تیره شدن مناسبات واشنگتن و متحد سنتیاش در منطقه شده است. متیس ضمن ارائه پیشنهاد گسترش دموکراسی در کشورهای خاورمیانه گفت: «وقتی صدای مخالفان اجازه شنیده شدن داشته باشد، یک ملت امنیت بیشتری خواهد داشت». وی افزود: «اگر صلح و تعهد به حفظ حقوق بشر را جداییناپذیر و در راستای منافع مشترک خود در نظر بگیریم، قتل جمال خاشقجی باید همه ما را بشدت نگران کند». این سخنان نخستین واکنش رسمی جیمز متیس به ماجرای قتل جمال خاشقجی به شمار میرود. وزیر دفاع آمریکا در ادامه سخنانش و با اشاره به ابطال ویزای ورود به ایالات متحده برای ۲۱ شهروند سعودی، تاکید کرد کشورش با روشن شدن بیشتر جزئیات مربوط به این قتل، اقدامات متناسب دیگری اتخاذ خواهد کرد.