گروه بینالملل: تور محمد بنسلمان به چند کشور عربی با هدف بازگرداندن اعتبار از دسته رفته رژیم سعودی در نتیجه ارتکاب جنایات جنگی در یمن و قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد آغاز شد اما چیزی که او انتظارش را نداشت خشم افکار عمومی و اعتراضات گسترده ملتهای کشورهای مقصد بویژه تونس، مهد انقلاب عربی بود، لذا سفر ولیعهد سعودی به تونس در نتیجه اعتراضات خشمگینانه مردمی کوتاه و با تاخیر انجام شد. هواپیمای بنسلمان سهشنبهشب در فرودگاهی اعلام نشده در تونس و به دور از دیدگان مردم خشمگین به زمین نشست و برنامه سفر وی، تنها منحصر به دیدار با «الباجی قائد السبسی» رئیسجمهوری این کشور در کاخ قرطاج شد و طبق گزارشها درباره برنامههای این دیدار و موعد آن به مردم اطلاعرسانی نشده بود. دفتر ولیعهد سعودی در عین حال بهصورت رسمی و نهایی مقصد سفرهای وی را اعلام نکرد تا بتواند حاشیه امنی برای او ایجاد کند. طبق این گزارش، در جریان دیدار ولیعهد عربستان با السبسی تنها از عکاسان خاص و تأیید شده برای گرفتن تصاویری از این دیدار دعوت شد و همچنین بر خلاف پروتکلهای معمول، ریاستجمهوری تونس کنفرانس خبری محمد بنسلمان را برای جلوگیری از هرگونه در تنگنا قرار گرفتن ولیعهد عربستان لغو کرد. تحلیلگران معتقدند این اقدام تلاشی برای فرار از سوالات خبرنگاران تونسی درباره این سفر بوده است. این سفر در حالی انجام شد که مردم تونس، فعالان و روزنامهنگاران این کشور تظاهرات گستردهای را علیه محمد بنسلمان برگزار کردند؛ آنها این سفر را توهینی به آرمانهای انقلابشان میدانند. مردم تونس از روز دوشنبه در اعتراض به سفر محمد بنسلمان در پایتخت تظاهرات گستردهای را به راه انداختند. گزارشهای تصویری رسانهها حاکی است در بدو ورود ولیعهد سعودی به تونس، صدها معترض تونسی در خیابان الحبیب بورقیبه در پایتخت تونس در محکومیت این سفر دست به تظاهرات با ابتکار عملهای جالبی زدند. تعدادی از راهپیمایان ارههای نجاری واقعی در محکومیت قطعه قطعه کردن بدن جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول در تاریخ دوم اکتبر در دست داشتند. از مهمترین نشانههای اعتراض در تونس بیلبورد بزرگی بود که در ورودی دفتر اتحادیه روزنامهنگاران این کشور قرار داده شده بود. همچنین در کنار آن دستنوشتههایی بود که در آنها سیاست عربستان در قبال مساله فلسطین، جنایت خاشقجی و جنایت یمن محکوم شده بود. در عین حال آتش زدن تصویر بنسلمان که یک اقدام بیسابقه در یک کشور عربی محسوب میشود، از دیگر شیوههای اعتراض تونسیها بود. همچنین شماری از مردم تونس، نمایشی نمادین مقابل جمع معترض برگزار کردند که در آن برخی اقدامات عربستان سعودی به رهبری سلمان و بنسلمان به تصویر کشیده شد.
افزون بر تظاهرات مردمی، برخی احزاب تونسی نیز نسبت به سفر ولیعهد سعودی موضعگیری کردند. حزب «تشکل دموکراتیک» در بیانیهای، از موضع خفتبار وزارت خارجه تونس در پی فاش شدن نقش ریاض در قتل خاشقجی و ارتباط مستقیم ولیعهد سعودی با این جنایت ابراز ناخرسندی کرد. همچنین جبهه چپگرای مخالف موسوم به «جبهه مردمی» که متشکل از چند حزب تونسی است، اعلام کرد سفر بنسلمان در راستای تلاش برای جلب حمایتهای عربی به منظور مقابله با مشکلات عربستان در خارج از کشور در نتیجه جنایتهایی است که این کشور در داخل و خارج از عربستان مرتکب شده است. سندیکای روزنامهنگاران تونسی نیز اعلام کرد دستگاه قضایی این کشور تحقیقاتی را علیه محمد بنسلمان آغاز خواهد کرد. این سندیکا دوشنبه شکایتی را علیه محمد بنسلمان ارائه کرده بود. سندیکای روزنامهنگاران تونسی سند فرستاده شده از سوی پلیس به نماینده حقوقی سندیکا برای حضور در دفتر پلیس دادگستری به عنوان شاکی نسبت به انجام این سفر را منتشر کرد. سندیکای یادشده اظهار داشت: این اقامه دعوی بر اساس گزارش مربوط به وضعیت حقوق بشر در یمن بوده و این سندیکا خواهان انجام تحقیقات و در نظر گرفتن تدابیر حقوقی لازم برای ارجاع این پرونده به دادستانی کل دادگاه بینالمللی کیفری است.
در پایان میتوان گفت اعتراضات عمومی شکل گرفته بویژه در تونس و مصر تنها نشاندهنده رویکرد عمومی ملتهای این کشورها علیه رژیم جنایتکار سعودی نیست، بلکه نمایانگر موضع افکار عمومی ملتهای عربی است که در عرصههای اجتماعی و فضای مجازی فعال هستند. بدین ترتیب، سفری که محمد بنسلمان در کشورهای عربی ترتیب داد، به جای اینکه ابتکار عملی برای جلب حمایت کشورهای عربی از او باشد، به مراسمی برای یادآوری و محکوم کردن جنایتهای رژیم آلسعود تبدیل شد.
بنسلمان اخیرا سفرهایی
به امارات، بحرین و مصر داشته و طبق اعلام منابع سعودی، سفر او به موریتانی و الجزایر که قرار بود چهارشنبه و پنجشنبه (دیروز و امروز) انجام شود به هفته آینده بعد از مشارکت در نشست رهبران گروه 20 در آرژانتین موکول شده است. این سفرها اولین سفرهای وی به خارج از کشور از زمان کشته شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد عربستانی در کنسولگری این کشور در استانبول محسوب میشود.
اقتصاد سیاه سعودی
جنایت قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد در کنسولگری عربستان در استانبول، خشم سیاستمداران جهان علیه ولیعهد این کشور را برانگیخت اما سرمایهگذاران عربستانی از چند وقت پیش و قبل از این قتل اعتماد خود را به محمد بنسلمان از دست داده بودند. بلومبرگ در گزارشی در اینباره نوشت: بیاعتمادی تجار عربستانی به محمد بنسلمان از زمانی شروع شد که دهها تن از تجار و خاندان حاکم عربستان در راستای «کمپین مبارزه با فساد» در کشور بازداشت شدند. تجار عربستانی که ترجیح میدهند در کشور بمانند معمولا به جای افزایش سرمایهگذاریهای خود آن را لغو میکنند و همین مساله بشدت به بزرگترین اقتصاد عربی آسیب زده اما جنایت قتل خاشقجی این مسائل را تشدید کرده است. شاید محمد بنسلمان بتواند از پیامدهای این جنایت به مرور زمان رها شود اما بیاعتمادی سرمایهگذاران به وی موجب از بین رفتن اصلاحات ساختگی و توخالی او خواهد شد.
این خبرگزاری اعلام کرد: مساله بدتر این است که تنش میان سرمایهگذاران محلی به سرعت میان همتایان خارجی آنها نیز گسترش یافته و سرمایهگذاران خارجی نیز تا حد زیادی از سرمایهگذاری در پروژههای بنسلمان خودداری میکنند. در این گزارش آمده است: کمپین بازداشتها و شکنجه بازداشتشدگان و مصادره کردن املاک آنها باعث شد برخی عربستانیهایی که اموالشان را به خارج از کشور منتقل کردهاند، برای مخفی نگه داشتن تملک خود بر این اموال تلاش کنند. همچنین بسیاری از ثروتمندان و تجار عربستانی در خارج از کشور از اماکنی که روابط مستحکمتری با عربستان دارند خودداری کرده و برخی از آنها سوییس یا اماکن دیگری در اروپا را برای سرمایهگذاری خود انتخاب
میکنند.