گروه فرهنگ و هنر: پانزدهمین جشنواره مقاومت درحالی که از روز سه‌شنبه رسما شروع به کار کرد، فردا به پایان می‌رسد اما در همین مدت محدود، جلسات هم‌اندیشی، نقد و بررسی قابل توجهی برگزار و آثار سینمایی و مستند متفاوتی اکران شد. به گزارش «وطن‌امروز»، اولین نشست گفتمان فرهنگی انقلاب اسلامی سه‌شنبه با حضور بهروز افخمی و ابراهیم فیاض برگزار شد و مدیریت این جلسه را وحید یامین‌پور برعهده داشت. در این نشست صحبت‌هایی درباره غرب‌گرایی و غرب‌ستیزی در سینمای ایران به میان آمد و این موضوع از ابعاد مختلف توسط افخمی و فیاض مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برگزاری نشست هم‌اندیشی به بهانه پخش فیلم «قاتل آمریکایی» از دیگر برنامه‌‌های قابل توجه جشنواره مقاومت بود که با سخنرانی دکتر مجید شاه‌حسینی مفاهیم سینمای پوزیشن و سینمای اوپوزیشن مورد توجه قرار گرفت. از سوی دیگر روز گذشته نیز کنفرانس خبری میهمانان بخش بین‌الملل جشنواره فیلم مقاومت با حضور «مراد شاهین» رئیس سازمان سینمایی سوریه و «سلما مصری» بازیگر فیلم ماندگار «بازمانده» به منظور تبیین و تحلیل جایگاه، شاخصه‌ها و افق سینمای سوریه برگزار شد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
تماشاگر جشنواره‌ها واقعی نیست
در نشست «گفتمان فرهنگی انقلاب» با اجرای وحید یامین‌پور، دکتر ابراهیم فیاض، استاد مردم‌شناسی دانشگاه تهران در پاسخ به این پرسش که آیا وجه الهی دین که ماهیت معنوی دارد با اقتضای تکنولوژیک سینما همخوانی دارد یا نه، گفت: از بعد تکنولوژی سینما کاملا دینی است، چون تاریخ نمایش از یونان شروع شد و بعد هم تئاتر و سینما به‌وجود آمد، بنابراین بعد تکنولوژی هم دینی است. بعد دیگر رسانه‌ای است که در اینجا بحث علوم انسانی به میان می‌‌‌‌‌‌‌‌آید که اگر بحث دیجیتال راه بیفتد، چه اتفاقی برای رسانه می‌افتد. وی با ارزیابی وضعیت سینمای ایران و جشنواره فجر گفت: جشنواره فجر دولتی، محافظه‌کار و بدون سیاست‌‌گذاری است اما در آن سو معمولا اسکار، آینده آمریکا را مشخص می‌کند. وی یادآور شد: منتقد اصلی جشنواره فجر، جشنواره عمار است چون با وجود اینکه بودجه زیادی ندارد، از بعد آکادمیک از فجر جلوتر است. همچنین جشنواره فیلم مقاومت هم امسال رقیب جشنواره فجر است و وقتی با اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها صحبت می‌کردم، متوجه شدم در حال نزدیک شدن به این جشنواره هستند. با وجود تکنولوژی دیجیتال، موضوع دانشگاه درحال از بین رفتن است و دانش و بینش به پایان رسیده و ما در حال رسیدن به ایده هستیم و ایده‌پردازی الان در سینما بسیار مهم است. افخمی نیز در این نشست با اشاره به افت سینمای آمریکا اظهار داشت: معتقدم سینما به طور کلی افت کرده و کم‌مایه شده و در معرض ازهم‌پاشیدگی قرار گرفته است. دیجیتالی شدن، دسترسی آسان به ابزارهای سینمایی و رادیکالیزه شدن باعث سختی فیلمسازی شده و ساختن فیلم‌‌های واقعی سخت است. وی همچنین درباره جشنواره فیلم فجر بیان داشت: درباره جشنواره‌ها نظر خوشی ندارم و از فضای جشنواره‌ها خوشم نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید چون تماشاگرش واقعی نیست. فضای جشنواره فجر بیشتر شبیه سیرک است. او با بیان اینکه در 15 سال اخیر جشنواره‌ها تغییر کرده‌‌‌‌اند، افزود: امروز مدارس سینمایی در حال از بین رفتن هستند. در گذشته معدود ترجمه‌هایی از کتاب‌‌های سینمایی در دسترس بود ولی الان هم به فارسی و هم انگلیسی وجود دارد و دسترسی به استادان آسان شده است و به همین دلیل مدارس سینمایی بی‌معنی شده‌‌‌اند.
آمریکایی‌ها در سینما دنبال ملیت خود می‌گردند
بعد از نمایش فیلم «قاتل آمریکایی» نوبت به نقد و بررسی این فیلم با حضور دکتر مجید شاه‌حسینی رسید. در ابتدای این نشست دکتر شاه‌حسینی با بیان توضیحاتی کلی درباره سینمای آمریکا گفت: در آمریکا چیزی وجود دارد به نام سینمای پوزیشن یا سینمای موقعیت. سینمایی که از آغاز هم بوده و سینمای بدنه آمریکایی همین سینماست. سینمایی که همیشه پای ارزش‌های زندگی آمریکایی ایستاده است و شیوه زندگی آمریکایی را ترویج می‌کند. این سینما آن چیزی را که اهداف هژمونی جهانی آمریکا بوده دنبال می‌کند و از دوره سینمای صامت قاب گرفته شده و این امر مصادیق فراوان دارد. آمریکایی‌ها این مفاهیم را به کرات تکرار می‌کنند و گزاره‌‌های خود را آنقدر تکرار می‌کنند که به کلیشه تبدیل شده است و در واقع این شکل از سینما اینقدر تکرار شده که به شمایل مقدس معبد سینمای آمریکا تبدیل شده البته اگر بتوان این معبد را مقدس نامید که البته نظر ما این نیست. دکتر شاه‌حسینی در ادامه در پاسخ به سوال یکی از حضار درباره مقایسه سینمای پوزیشن و اوپوزیشن در کشور ما و غرب گفت: صاحب‌نظران آمریکایی معتقدند ضریب فروپاشی در آمریکا بسیار بالاست. آنها ملت واحدی نیستند؛ ملتی موزائیکی هستند. ملیت برای آمریکایی‌ها یک آرزو است که آنقدر آن را بر پرده سینما تکرار می‌کنند تا به جعلی از آن برسند. ایران سابقه‌ای چند هزارساله دارد با اقوام گوناگون. تمدن و روح ملی ایرانی نه‌تنها در مبانی ملی بلکه در مبانی دینی به رسمیت شناخته شده است. به قول مفسران بزرگ قرآنی آیات پنجگانه سوره مائده صفت قوم ایرانی است. شاه‌حسینی در پایان این جلسه افزود: ما در مدل قوم‌شناسی یکی از متحدترین و یک‌شکل‌‌‌‌‌ترین اقوام را داریم و در اساطیر ما همواره 2 عنصر فتوت و جوانمردی حضور دارد.
رسالت سینمای سوریه دفاع از تاریخ این کشور در برابر داعش است
صبح روز گذشته نشست خبری میهمانان بخش بین‌الملل جشنواره فیلم مقاومت با حضور «مراد شاهین» رئیس سازمان سینمایی سوریه، «عوض قدور» کارگردان سوری و «سلما مصری» بازیگر فیلم ماندگار «بازمانده» به منظور تبیین و تحلیل جایگاه، شاخصه‌ها و افق سینمای سوریه برگزار شد. سلما مصری در این نشست پیرامون حس خود درباره حضورش در فیلم «بازمانده» بویژه یکی از صحنه‌های فیلم که پشت قطار مانده بود و آیه‌الکرسی را زمزمه می‌کرد، گفت: این فیلم حدود 22 سال پیش ساخته شد، آن موقع آقای داد وقتی سناریو را به من داد، گفت: کدام نقش را دوست داری بازی کنی؟ من نقش «سفیه» را انتخاب کردم که آقای داد گفتند سن شما برای این نقش کم است و شما علاوه بر سن، همچنین از لحاظ فیزیکی هم مناسب این نقش نیستید که با اصرار من به این نتیجه رسیدیم با گریم سنگین و تمرین‌‌های بدنی طاقت‌فرسا می‌توانیم به این تولید برسیم که همین‌طور هم شد. آن روزها به من بسیار سخت گذشت ولی تجربه شیرینی بود. بازیگر فیلم بازمانده همچنین ادامه داد: درباره آن صحنه ایستگاه قطار باید بگویم قرائت آیه‌الکرسی در آن صحنه را خودم به مرحوم آقای داد پیشنهاد دادم، همان‌طور که به ایشان هم گفته بودم ما برای حفظ خودمان و فرزندان‌مان این آیه را زیاد می‌خوانیم که ایشان هم قبول کردند و پذیرفتند. در واقع خوشحال بودم نقش زنی را بازی می‌کنم که خودش را برای یک کودک مظلوم قربانی و فدا می‌کند.
مراد شاهین نیز در این نشست با بیان رسالت جدید سینمای سوریه اظهار داشت: باید بگویم پیش از این آنچه سینمای سوریه تبیین می‌کرد سینمایی جدی و هدفمند بود که از فرهنگ و عمق سوریه برمی‌خاست ولی اخیرا وظیفه دیگری بر آن محول شد که دفاع از تاریخ سوریه در برابر متجاوزانی مثل داعش بود. وی درباره بازنمایی تصویری خشن و جنگجو از مقاومت در آثار سینمایی غرب نیز گفت: مقابله با تصویر غلطی که از مقاومت در رسانه‌ها مطرح می‌شود، به نظر من فقط یک جبهه متحد و یکپارچه می‌خواهد. ما فقط با تصویر می‌توانیم با این تصاویر مقابله کنیم، باید به تولیدات سینمایی و تلویزیونی‌ای که با این تصاویر اشتباه مقابله کند برسیم که طبیعتا همراهی کشورهای دوست می‌تواند به این جریان کمک کند.