گروه بینالملل: بحران در مناسبات میان روسیه و اوکراین ابعاد تازهای یافته است. اوکراین و ناتو نشست مشترکی برگزار کردهاند و گفته میشود بروکسل بر این باور است که میتواند با چنین حمایتهایی، دولت پترو پروشنکو را که با ترویج احساس ضدروسی کماکان در قدرت تکیهزده است، بر مسند کار نگه دارد. این در حالی است که ارتش اوکراین نیروهای نظامی خود را به مرز با روسیه اعزام و در مناطق مرزی مستقر کرده است. بنا بر گزارش سایت وزارت دفاع اوکراین، در شرایطی که تنشها میان مسکو و کییف بشدت افزایش یافته و نگرانیهایی درباره احتمال وقوع درگیری میان 2 کشور وجود دارد، ارتش اوکراین یک بار دیگر مانوری را در مناطق شرقی این کشور برگزار کرده است. این مانور نظامی با حضور «پترو پروشنکو» رئیسجمهور اوکراین در منطقه «چرنیهیو» در نزدیکی مرز اوکراین با روسیه برگزار شده است. علاوه بر رئیسجمهور و فرمانده کل قوای اوکراین، «کریستوفر کاوولی» فرمانده نیروهای ارتش آمریکا در اروپا و «ژان مارک لنتیر» فرمانده نیروهای کانادا نیز در این رزمایش شرکت کردند. این نوع همکاری نمایشی است که تلاش دارد نشان دهد آمریکاییها از اوکراین بحرانزده در مقابل روسیه حمایت میکنند اما معامله بر سر اوکراین بخشی از نقشه بزرگ در شرق اروپا است که میتواند تغییرات مرزها را در آینده نه چندان دور به دنبال خود داشته باشد. اما در آن سوی مرزها و در بخش روسی آمارها نشان میدهد ارتش روسیه همانند دوران جدایی کریمه صفآرایی کرده است و نیروهای نظامی روسی با همان تعدادی که پیش از این حضور داشتند حاضر هستند. اوکراین میگوید نیروهای روسی تا 18 کیلومتری مرزهای این کشور پیشروی کردهاند و حاضر به هر اقدامی در حال حاضر هستند. افزایش تعداد تانکها و نیروهای نظامی در مجموع میتواند شرایط را در منطقه متشنج کند و بعضا به سمت خطر پیش ببرد. اگر روسیه نتواند از طریق قدرت نرم در اوکراین پیشروی کند مشت آهنین یکی از سناریوهایی است که نمیتوان آن را در نظر نگرفت.
درخواست رئیسجمهوری اوکراین از حامیان غربیاش برای حضور نظامی در دریای سیاه با هشدار روسها مواجه شد. «پترو پروشنکو» که با توجه به پایینترین سطح مقبولیت عمومی در ماه اکتبر به دنبال فرار از حضیض مشروعیت سیاسی در کشورش در آستانه انتخابات جدید است، سعی دارد از طریق غائله تنگه کرچ که با نقض حریم آبی شبهجزیره کریمه روسیه توسط کشتیهای جنگی اوکراینی آغاز شد برای خود اعتباری تازه جمعآوری کرده و با اعلام وضعیت حکومت نظامی انتخابات را به تعویق انداخته و دوران ریاستش را تمدید کند. این موضوعی است که نهتنها ولادیمیر پوتین در نخستین واکنش خود به غائلهآفرینی مرزی جدید از سوی اوکراین به آن اذعان کرد، بلکه حتی در رسانههای مستقل اروپایی یا ترکیهای نیز میتوان نگاه منفی به انگیزههای حکومت کییف از خلق چنین بحرانی را مشاهده کرد. اما رئیسجمهور اوکراین این هفته در گفتوگو با شبکه آلمانی «فونکه مدیاگروپ» بدون ارائه دلیل و مدرک مدعی شد روسیه قصد تصرف 2 شهر بندری بردیانسک و ماریوپل در جنوبشرقی کشورش را دارد تا خط عبور زمینی بین منطقه دونباس و شبهجزیره کریمه را تکمیل کند.
او سپس با استقبال از وعده ناتو برای حمایت از اوکراین در غائله تنگه کرچ، خواهان افزایش حضور نظامی آلمان و دیگر کشورهای غربی در دریای سیاه شد و آن را عاملی برای بازدارندگی روسیه دانست. البته درخواست پروشنکو از آلمانیها بیشتر به طنز شباهت دارد، چرا که ژرمنها پس از شکست در جنگ دوم جهانی تقریبا فاقد ناوگان نظامی معتبری حتی در آبهای ساحلی خود هستند.
پروشنکو همچنین خواهان ممانعت از تکمیل طرح ساخت خط لوله گاز «جریان شمالی-2» از روسیه به آلمان و اعمال تحریمهای جدید علیه مسکو بهدلیل ضبط کشتیهای جنگی اوکراین در سواحل شمالی دریای سیاه شد.
اما درخواستهای پروشنکو که در سنای آمریکا هم با حمایتهای جنگطلبان جمهوریخواه مثل سناتور جان باراسو، مورد حمایت قرار گرفت با واکنش جدی رئیس کمیته سیاست اطلاعاتی شورای فدراسیون روسیه مواجه شده است.
به گزارش روزنامه «ایزوستیا»، «آلکسی پوشکوف» که در ساختار حکومتی روسیه سمتی معادل سناتور دارد در توئیتی به همتای آمریکاییاش باراسو که خواهان ناوگان دریایی آمریکا و ناتو به دریای سیاه شده بود، تذکر داد: «او باید آرام گرفته و ابتدا کمی مطالعه کند، برای مثال در همان ایالت وایومینگ محل تولد خود، درباره جغرافیا و محیطزیست مطالعه کند. اعزام ناوگان نظامی به سواحل روسیه یک اقدام کاملا غیرمنطقی و بیمعناست. اگر مقامات آمریکایی میخواهند ما را وادار به دفاع از آبهای ملی خود کنند، نیازی به اجبار نیست و اگر میخواهند ما را بترسانند، باید بدانند ناوگان دریایی آنها مجبور به بازگشت خواهد شد و این بازگشت تنها در کلام نخواهد بود».
در همین حال، مهمت علی گوللر، تحلیلگر مسائل امنیتی ترکیهای در مقالهای در روزنامه جمهوریت، غائله کرچ را بخشی از سریال راهبردی آمریکاییها و ناتو برای تسخیر سواحل دریای سیاه و محاصره آبی روسیه میداند به طوری که همین حالا پس از آنکه رومانی و بلغارستان به عضویت ناتو در آمدند، غرب تلاش زیادی برای گسترش این پیمان نظامی به سواحل گرجستان میکند. کنترل دریای سیاه برای آمریکا نه فقط به معنای جلوگیری از نفوذ آبی روسیه به مدیترانه و اروپای جنوبی و غربی خواهد بود، بلکه اهرمی است برای کنترل آبی برخی از اعضای خود مانند ترکیه و همچنین دخالت در اوضاع قفقاز و دریای خزر. به نوشته تحلیلگر ترک، راهبرد آمریکاییها برای دریای سیاه طبق اولویتهای پنجگانه ذیل تعریف میشود: نخست، آمریکا میخواهد با این اقدامات، رفتهرفته فضای سیاسی لازم را برای تاسیس پایگاههای نظامی بزرگ در اوکراین بهوجود آورد. دوم اینکه آمریکا به دنبال آن است در دریای سیاه و دریای آزاد گشتهای آمریکا و ناتو حضور مداوم داشته باشند. سوم، به دنبال آن است در یک مدار حساس در کنار دریای آزوف در شمال دریای سیاه، زنجیرهای از نقاط نظامی وابسته به آمریکا ایجاد کند. چهارم اینکه به دنبال آن است استراتژی روسیه را بر هم زده و مانع از انتقال انرژی از روسیه به سوی اروپا شود. هدف پنجم این است که آمریکا به دنبال آن است پروشنکو را همچون یک پیاده سیاسی آمریکا تقویت کرده و در انتخابات پیش رو او را مجدداً به قدرت برساند.