حسن رضایی: سخنان اخیر وزیر امور خارجه در نشست حزب ندای ایرانیان باعث تعجب بسیار شد. آقای ظریف علاوه بر اینکه متاسفانه چند خبر دروغ اعلام کرد، طوری حرف زد که انگار برجام را مرحومین شیخ حسن جوری و حسنک وزیر دنبال کرده‌اند، خواجه حافظ شیرازی هم پایش امضا انداخته، نه او و دوستانش! این حد از شجاعت و جسارت در وارونه‌نمایی حقایق چنانکه قبلا بارها گفته شده، حاصل مصونیت آهنین آقای وزیر در زیر چتر رسانه‌های زنجیره‌ای است؛ رسانه‌هایی که حاضرند در راه نزدیکی به غرب، هر دروغی را تیتر یک کرده، ماست را هم سیاه جلوه دهند! وزیر امور خارجه با حمله به منتقدانش گفته است: «...یک باور غلط دارند و آن، این است که دنیا را در غرب می‌بینند. آنها غرب را مرکز جهان می‌بینند... دوران قدرقدرتی در جهان به پایان رسیده است ولی نمی‌خواهیم باور کنیم».
حفظ تعادل پس از شنیدن این سخنان از زبان آقای ظریف، باور کنید کار آسانی نیست. آقای ظریف اما باید همزمان با برهم زدن تعادل حرکتی جامعه ضمن این چرخش‌های 180 درجه‌ای، این را هم توضیح دهد که چرا معتقد بود آمریکا با یک بمب می‌تواند کل سیستم دفاعی ما را از کار بیندازد؟ و این را بگوید که چرا او و دوستانش تا همین دیروز آمریکا را کدخدای جهان معرفی می‌کردند؟ توضیح این نکته هم خالی از لطف نیست که چرا ایشان تا زمانی که دوست‌شان آقای جان کری وزیر خارجه آمریکا بود، چنین نظری نداشت؟ و آیا فردا و فرضا با اتمام دوره ترامپ، «رژیم ترامپ» مجددا تبدیل به کدخدای دوست‌داشتنی می‌شود که آب خوردن مردم ما هم بسته به یک گوشه چشم اوست؟
در دین ما توصیه به خوش‌بینی بسیار شده است، واقع امر ولی این است که نوع تحرکات آقای ظریف و دوستانش به هیچ وجه نشان نمی‌دهد ایشان حقیقتا قائل به جهان پساغربی شده باشند. کسی که 8 ماه بعد خروج آمریکا از برجام، یک واکنش عملی- و نه حرفی- در حد کشیدن یک سبیل آتشین برای طرف مقابل هم نداشته، بلکه سفت و محکم مشغول اجرای برجام است، بلکه همزمان می‌خواهد دیگر بهانه‌های آمریکا را در حوزه‌های دیگر هم رفع و رجوع کند، چگونه می‌تواند بگوید معتقد نیستم «جهان یعنی آمریکا»؟! لذا تمامی شواهد حاکی از آن است که آقای ظریف بدجور سر شوخی را با افکار عمومی باز کرده است. مملکت و اداره مملکت هم که شوخی‌بردار نیست، بنابراین لازم است ما با گذر از این شوخی‌ها به مسائل جدی‌تری ورود کنیم. مثلا از این بگوییم که آقای وزیر امور خارجه چرا در 5 سال گذشته تمام تمرکزش را بر حرکت به سوی غرب گذاشته است؟
مگر آقای ظریف که معاونت اقتصادی هم در وزارت امور خارجه ایجاد کرده، نمی‌داند ما در اطراف‌مان 15 کشور با بازاری عظیم داریم که غالبا به دلیل داشتن تکنولوژی پایین‌تر از صنایع ما، مهم‌ترین و مناسب‌ترین اهداف صادراتی هستند؟ چطور ایشان در تمام 5 سال گذشته، قدمی موثر در راه رفع موانع تجارت با این بازارهای پرسود و غیرقابل جایگزین برنداشته است؟ آیا دخیل بستن به غرب و اروپا در مساله برجام، برای ما چیزی جز افزایش واردات دربر داشته است؟ پس از برجام، واردات کالا از فرانسه 4 برابر، از انگلیس 5/2 برابر از آمریکا
2 برابر، از هلند نزدیک 2 برابر و از ایتالیا و آلمان نیز 50 درصد رشد داشته است. نکته ناراحت‌کننده‌تر اینکه طبق گزارش‌های جهانی گردشگری در اسفند 96، افت شدید رتبه ایران در بازار گردشگری حلال بعد از اجرای برجام رخ داده و ما از جمع 10 کشور نخست این فهرست خارج شده‌ایم!
سهم ما از بازار 1000 میلیارد دلاری 15 کشور اطراف‌مان، فعلا تنها 2 درصد است! بررسی داده‌های آماری گمرک ایران نشان می‌دهد مجموع تجارت خارجی ایران با 15 کشور همسایه از حدود 27 میلیارد دلار در سال 87 به 36 میلیارد دلار در سال 96 رسیده است. طی 10 سال اخیر بالاترین میزان تجارت خارجی ایران با 15 کشور همسایه مربوط به سال 90 با 38 میلیارد دلار بوده و در پسابرجام به دلیل تمرکز دولت بر بازارهای اروپایی، تجارت خارجی ایران با کشورهای همسایه توسعه چندانی نداشته است. مجیدرضا حریری، نایب‌رئیس اتاق ایران و چین چندی پیش در همین زمینه گفته است: «اینکه بگوییم ما ۱۵ همسایه داریم، در واقع نوشداروی پس از مرگ سهراب است. با چند همسایه خود رابطه خوبی داریم؟ با کشورهای جنوب خلیج‌فارس که رابطه نداریم، ترکمنستان اجازه عبور هواپیماهای ما را نمی‌دهد، آذربایجان به دلیل حمایت ما از ارمنستان در موضوع قره‌باغ مشکل دارد».
وی ادامه می‌دهد: «بنابراین وقتی ادعا می‌کنیم بازار ۴۰۰ میلیونی در اطراف ما وجود دارد نباید فراموش کنیم که با ۷۰ یا ۸۰ درصد آن مشکل داریم. متاسفانه باید اذعان کنم نخستین شرط تجارت برقراری رابطه مناسب با کشورهای دیگر است و ما رابطه خوبی با همسایگان خود نداریم». دیپلماسی علیل کشور در سال‌های اخیر نه‌تنها نتوانسته گامی در این مسیر بردارد، که همزمان با فرض گرفتن مرکزیت آمریکا در جهان، باعث بدبینی بسیاری از شرکای قدیمی ایران نسبت به کشورمان شده است. نمونه بارز این واقعیت تلخ را می‌توان امتناع شرکت‌های چینی از همکاری موثر در بخش نفت و گاز، پس از شاهکار آقای زنگنه در قرار دادن تمام تخم‌مرغ‌هایش در سبد اروپایی‌های بدعهد دید. آقای ظریف، شما با اقدامات‌تان قضاوت می‌شوید نه با شعارهای چرخشی‌تان!