printlogo


کد خبر: 203559تاریخ: 1397/10/1 00:00
بنگاه املاک پهلوی

زمانی که محمدرضا پهلوی در تیرماه 1327 به انگلیس سفر کرد، خبر زیر درباره سرنوشت دارایی‌های رضاخان در جراید آن زمان منتشر شد: «به نوشته تریبون دوناسیون در لندن راجع به دارایی رضاخان که در بانک انگلیس توقیف شده است نیز بحث بود، انگلیسی‌ها موافقت کردند مخفیانه قسمتی از این دارایی از توقیف خارج و در عوض امتیاز بانک شاهنشاهی در ایران تجدید شود، زیرا برای شرکت نفت ایران و انگلیس مشکل است که بدون وجود یک بانک انگلیسی که از آن حمایت کند به کار خود ادامه دهد. از طرف دیگر انگلیسی‌ها موافقند به شاه کمک کنند تا به وسیله ثروتش بتواند دوباره رژیم گذشته را برقرار کند و برای این هدف، انتقال تدریجی دارایی پدرش به او بهترین وسیله است. به همین منظور است که شاه باید به سوییس مسافرت کند (زیرا مقداری از آن ثروت «پدری» در سوییس است)؛ اینهاست علت مسافرت اعلیحضرت به اروپا...».
 ارتشبد حسین فردوست در خاطرات خود در «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» درباره دارایی‌های رضاخان می‌گوید: در زمان خروج رضاخان از کشور در شهریور 1320 در اصفهان ابراهیم قوام به رضاخان می‌گوید: شما که ایران را ترک می‌کنید، تکلیف مایملک‌تان چه می‌شود؟ لازم است که تکلیف آنها را روشن کنید. رضاخان با قوام صحبت‌هایی می‌کند و می‌گوید: بنویسید. محضرداری را خبر می‌کنند و رضاخان دیکته می‌کند: آنچه دارم، اعم از منقول و غیرمنقول را به ولیعهد واگذار می‌کنم. قوام هم تصحیحاتی انجام می‌دهد و رضاخان امضا می‌کند. سپس رضاخان به سمت کرمان حرکت می‌‌کند و قوام‌الملک به سوی تهران، قوام نامه را به فروغی داد و او هم در روزهای بعد در مجلس قرائت کرد. رضاخان در طول سلطنتش تمام املاک مرغوب شمال را به زور سرنیزه به نام خود کرد. البته گاهی هم پول مختصری به عنوان بهای آن می‌داد. املاک را به منطقه‌های مختلف تقسیم کرد و در هر منطقه یک افسر گمارد و کل املاک او را سرلشکر کریم آقاخان بوذرجمهری اداره می‌کرد. در سال 1319ش، یک سال قبل از رفتن رضاخان از ایران، صورت‌حساب عایدی خالص سالانه املاک پهلوی 62 میلیون تومان بود که همه اینها را به محمدرضا منتقل کرد و سایر اولاد او بی‌نصیب ماندند. بعدها آنها به رضاخان شکایت کردند و او نیز به محمدرضا نوشت که کاخ‌های فرزندان را به آنها انتقال دهد و علاوه بر آن به هرکدام یک میلیون تومان بپردازد که سریعاً انجام شد... اگر می‌خواستید رضاخان خوشحال شود، درجه‌ بدهد،‌ مقام بدهد  یا پیشنهادی را تصویب کند، بهتر بود قبل از شروع نام چند ملک را با مشخصات و قیمت آن مطرح می‌کردید، آنگاه مطمئن بودید که کارتان انجام می‌شد... رادیو بی‌بی‌سی در آن هنگام، 3 روز متوالی درباره املاک رضاخان صحبت می‌کرد و می‌گفت بزرگ‌ترین خدمتی که رضاخان به مملکتش کرده غصب همه اموال مردم شمال است! حال این سؤال مطرح می‌شود که کسی که پول تهیه بلیت تماشای یک نمایش را نداشته است- اگر چه این هم یک ادعای خلاف واقع و اغراق‌آمیز بوده؛ اشاره به دعوتی که از رضاخان برای تماشای یک تئاتر می‌شود و او که وزیر جنگ است، پاسخ می‌دهد که پول تهیه بلیت را ندارد- چگونه این ثروت را به دست آورده بود؟
 طبق اسناد وزارت خارجه آمریکا، رضاخان بخش زیادی از اراضی ایران و نزدیک به 7000 دهکده را به تصاحب خویش درآورد. این روحیه ملاکی به محمدرضا نیز رسید و محمدرضا پهلوی پول‌های زیادی از منابع کشور را برای خرید زمین در خارج از ایران هزینه کرد. علاوه بر آنچه از املاک بنیاد پهلوی گفته شد و قصر‌ها و باغ‌هایی که مستقیما به نام محمدرضا پهلوی و خاندان وی در آمده بود، شاه خارج از کشور نیز املاک بسیاری داشت که می‌توان به گران‌ترین خانه و پارک در حومه لندن و قصر و باغ‌های استیل مانس که ملکه الیزابت دوم در آنجا متولد شد، اشاره کرد. همچنین گران‌ترین باغ و ساختمان در ناپل (ایتالیا) متعلق به او بود. شاه در کاپری یک باغ بزرگ و ویلایی مجلل داشت. همچنین در ژنو قصر قدیمی معروف به کاخ گل سرخ را خریده بود و قصر مجللی هم در سنت‌موریس داشت که زمستان‌ها را در آنجا می‌گذراند، به نحوی که سنت‌موریس سوییس در بین دیپلمات‌های خارجی به پایتخت زمستانی ایران معروف بود! شاه در سال 1350 یک جزیره در اسپانیا به مبلغ 700 میلیون دلار خریداری کرد و در مرکز جزیره یک ساختمان مدرن ساخت و اطراف آن را با دیوارهای مرتفع به سبک قرون وسطی محصور کرد و بقیه اراضی را هم به قطعات چند هزار متری تقسیم کرد و به سران نظامی و رجال سیاسی فروخت. احمدعلی مسعود انصاری در خاطرات خود به بخش ناگفته‌ای از دارایی‌های شاه در اسپانیا اشاره می‌کند: «یکی دیگر از ثروت‌های شاه که جنبه نسبتا مخفی یافت زمین‌های اسپانیاست. من از آنجا که ماموریت فروش این زمین‌ها را بر عهده داشتم، از جزئیات آن کاملا مطلعم. زمین‌های اسپانیا را به 3 بخش می‌توان تقسیم کرد:
 1- زمین‌هایی که به نام شرکت کورتیوگامبرو است. یک قطعه از این زمین‌ها در میهاش به وسعت 136 هکتار و قطعه دیگر در کونیز به وسعت 96 هکتار است. 50 درصد از شرکت کورتیوگامبرو موسوم به شرکت والتزه است. شرکت اخیر به شاه تعلق داشت. درباره مالکیت شرکت والنزه نیز کسی جز من و وکلای مربوط اطلاع نداشت.
2- زمینی که به نام شرکت بامیالاس روکاس است و در شهر مانیلوا مشرف به جبل‌الطارق به وسعت 67 هکتار واقع است. 50 درصد از سهام این شرکت نیز به نام شرکت والتزه است.
3- زمین دیگر در آلماریا به وسعت 187 هکتار به نام شرکت توریسیمونا داگاسیون است. 50 درصد از شرکت مزبور به نام بانک سرمایه‌گذاری‌های خصوصی است. بانک مذکور در واقع نماینده خاندان در شرکت یاد شده است. ثروت دیگری که می‌توان مورد اشاره قرار داد، جواهراتی است که برای مخفی نگه داشتن آن، شرکت‌هایی تاسیس شد».
طبق نوشته روزنامه «دیلی‌اکسپرس» چاپ لندن مورخ 28 مارس 1978 شاه یک ملک بزرگ هم در منطقه کوه‌های راکی آمریکا به قیمت یک میلیون پوند انگلیس خریده بود. میزان ثروت و دارایی‌های شاه مخلوع در خارج از کشور به حدی بود که تنها اشرف پهلوی، ‌خواهر وی در نوروز سال 53 در یک قمارخانه در شهر کن در یک شب 15 میلیون فرانک باخت.

 


Page Generated in 0/0064 sec